استرس در کودکان

استرس در کودکان

استرس در کودکان

استرس در کودکان

مامان؛بابا! من نگرانم

در حاليکه کودکان نه مشغله کاري دارند و نه مشکل مالي، اما عوامل بسيار زيادي وجود دارد که ممکن است در کودک استرس ايجاد کند. استرس مي‌تواند هر فردي را که احساس نااميدي مي‌کند تحت تأثير قرار دهد حتي کودکان….

استرس در کودکان

گاهى اوقات ما والدين تصور مى كنيم كه استرس هاى درونى ما را كودكانمان به هيچ وجه ندارند. اما واقعيت اين است كه كودكان نيز احساسات مربوط به خود را دارند و به عبارتى مطابق با شرايط سنى شان از احساسات زيادى برخوردارند. آنها هم همانند بزرگسالان استرس را احساس مى كنند و چنانچه از نحوه برخورد با آن آگاهى كامل نداشته باشند، بدون شك دچار آسيبهايى خواهند شد.

نكته حائز اهميت در اين زمينه، داشتن آگاهى كافى براى والدين است. آنها بايد به كودكان خود آموزش دهند كه چگونه احساسات و عواطف خود را شناسايى و با والدين خود در ميان بگذارند. با توجه به تجربيات پدر و مادر اين امكان وجود دارد كه از راه هاى سالم با اين مشكل برخورد كنند. والدين با ارائه مهارتهاى سالم به فرزندان خود به آنها كمك مى كنند تا در طول زندگى با هر نوع استرس و فشارى روبرو شده و بتوانند بر آن غلبه كنند.

استرس در کودکان

منشأ استرس کودکان

در حاليکه کودکان نه مشغله کاري دارند و نه مشکل مالي، پس چه عاملي مي‌تواند موجب نگراني آنها شود؟

در پاسخ بايد گفت عوامل بسيار زيادي وجود دارد که ممکن است در کودک استرس ايجاد کند. استرس مي‌تواند هر فردي را که احساس نااميدي مي‌کند تحت تأثير قرار دهد حتي کودکان. پيش از رفتن به مدرسه جدايي از والدين و پس از آن فشارهاي تحصيلي و اجتماعي بخصوص تطبيق دادن خود با شرايط موجود در کودک استرس ايجاد مي‌کند.

بسياري از کودکان بعد از ساعات مدرسه فرصتي براي بازي يا استراحت کردن ندارند. اگر کودکي از فعاليت فوق برنامه شکايت دارد و يا تمايلي به انجام دادن آنها ندارد، به اين معناست که بيش از حد معمول براي او برنامه‌ريزي شده است که اين مساله خود منشا استرس براي کودک مي گردد.

کودکاني که تصاوير ناراحت‌ کننده در تلوزيون تماشا مي‌کنند و يا اخبار مربوط به بلاياي طبيعي، جنگ يا تروريسم را مي‌شنوند ممکن است نگران امنيت خود يا افراد مورد علاقه خود شوند

استرس در کودکان

استرس در کودکان ممکن است با عواملي بيش از آنچه در زندگي آنها اتفاق مي‌افتد تشديد شود. آيا فرزندتان صحبت‌هاي شما درباره مشکلات کاري، نگراني در مورد بيماري بستگان، و يا جر و بحث با همسرتان بر‌سر مسائل مالي را مي‌شنود؟ والدين بايد مراقب چگونگي صحبت کردن خود در حضور کودکان باشند زيرا آنها نگراني پدر و مادر خود را احساس کرده و دچار استرس مي‌شوند.
استرس در کودکان

اخبار جهان نيز مي‌تواند موجب استرس شود. کودکاني که تصاوير ناراحت‌ کننده در تلوزيون تماشا مي‌کنند و يا اخبار مربوط به بلاياي طبيعي، جنگ يا تروريسم را مي‌شنوند ممکن است نگران امنيت خود يا افراد مورد علاقه خود شوند. با کودکان در مورد آنچه مي‌بينند يا مي‌شنوند صحبت کرده و برنامه‌هايي را که تماشا مي‌کنند کنترل کنيد، به اين ترتيب در درک بهتر آنچه در جريان است به او کمک مي‌کنيد.

عوامل مشکل سازي چون بيماري، مرگ عزيزان يا طلاق نيز مؤثر هستند. اگر اين عوامل به فشارهاي روزانه که کودک با آنها مواجه است اضافه شود استرس در او تشديد مي‌شود. حتي مسالمت‌آميز‌ترين طلاقها براي کودک تجربه‌اي دشوار است زيرا اصلي‌ترين سيستم امنيتي او يعني خانواده دچار تغييري جدي مي‌شود. والديني که از يکديگر جدا مي‌شوند هرگز نبايد کودک را وادار به انتخاب يکي از طرفين کنند و يا در حضور او از يکديگر بدگويي کنند.

استرس در کودکان

علائم و نشانه‌ها

هميشه تشخيص اينکه کودکان چه موقع دچار فشار روحي هستند کار ساده‌اي نيست اما تغييرات رفتاري در کوتاه مدت مانند تغييرات در خلق و خو، ادا درآوردن، تغيير در الگوهاي خواب يا شب ادراري مي‌تواند نشانه‌هايي از وجود استرس در کودک باشد. بعضي از کودکان دچار مشکلات فيزيکي مانند دل درد يا سردرد مي‌شوند، بعضي در تمرکز و انجام تکاليف درسي مشکل دارند و بعضي ديگر گوشه گير شده و بيشتر وقت خود در تنهايي سپري مي‌کنند.

در کودکان کم سن و سال‌ تر استرس ممکن است موجب پيدايش عادات جديد رفتاري شود مانند مکيدن انگشت، پيچاندن موهاي خود يا انگشت کردن در بيني. کودکان بزرگتر ممکن است دروغ بگويند، موجب آزار و اذيت ديگران شوند يا پرخاشگري کنند.

حتي مسالمت‌آميز‌ترين طلاقها براي کودک تجربه‌اي دشوار است زيرا اصلي‌ترين سيستم امنيتي او يعني خانواده دچار تغييري جدي مي‌شود

چگونه مي‌توان به کودکان در کاهش استرس کمک کرد؟

والدين ممكن است نتوانند از بروز احساساتى مثل خشم، عصبانيت، ناراحتى در فرزندان خود جلوگيرى كنند اما مى توانند ابزار و راه كارهايى را كه براى غلبه بر اين احساسات وجود دارد، به فرزندان خود معرفى و يا در اختيار آنان قرار دهند.

استرس در کودکان

صداى خود را بالا نبريد

وقتى متوجه عصبانيت و ناراحتى فرزندتان شديد، سعى نكنيد با صداى بلند از او سؤالى كنيد يا با گفتن كلماتى مثل: خوب، حالا مگه چى شده؟ دنيا كه به آخر نرسيده آن را متهم جلوه دهيد.

استرس در کودکان

به سخنان فرزند خود خوب گوش دهيد

به آرامى از فرزند خود سؤال كنيد چه موضوعى باعث ناراحتى اش شده است و سعى كنيد فقط شنونده باشيد. با علاقه و صبر و حوصله به سخنان او گوش دهيد و از هرگونه پيشنهاد، داورى، نصيحت و امر و نهى پرهيز كنيد.

با اداى كلمات و جملاتى سعى كنيد به فرزندتان القا كنيد كه متوجه احساس اش شده ايد و با او كاملاً هم عقيده هستيد.

احساس آنها را نامگذارى كنيد

اكثر كودكان هنوز نامى براى احساسات خود ندارند. اگر فرزند شما احساس خشم و ناراحتى كرد با استفاده از كلمات به تشخيص احساس او كمك و او را در نامگذارى احساسش يارى كنيد.

چنانچه آنها به احساس خود و نام آن آگاه باشند، نحوه بيان بهترى خواهند داشت و بهتر مى توانند با شما رابطه برقرار كنند.

استرس در کودکان

علاوه بر همه اين موارد:

استراحت کافي، تغذيه مناسب و البته تربيت درست ميتوانند از عوامل مؤثر باشند. براي فرزند خود وقت کافي در نظر بگيريد. مهم نيست آنها ميخواهند با شما صحبت کنند و يا فقط در کنار شما باشند، اين فرصت را به آنها بدهيد.

با گفت و گو در مورد آنچه ممکن است دليل استرس باشد به فرزند خود کمک کنيد تا بر استرس خود غلبه کند. به کمک يکديگر راه حلهاي مناسبي پيدا کنيد مانند: کاهش فعاليت‌هاي بعد از مدرسه، گذراندن وقت بيشتر با خانواده يا معلم و انجام فعاليت‌هاي ورزشي.

همچنين مي‌توانيد کودک را از قبل براي روبه‌رو شدن با موقعيت‌هاي تنش‌زا آماده سازيد. مثلا اجازه دهيد بداند که قرار است به دکتر برود و با او در مورد آنچه ممکن است اتفاق بيفتد صحبت کنيد. به ياد داشته باشيد که کودکان کم سن و سال تر نيازي به آماده سازي ندارند زيرا اين عمل مي‌تواند موجب اضطراب بيشتر آنها شود.

اگر فرزند شما احساس خشم و ناراحتى كرد با استفاده از كلمات به تشخيص احساس او كمك و او را در نامگذارى احساسش يارى كنيد

استرس در کودکان

و نکات آخر اينکه:

* مي توانيد به فرزند خود توصيه کنيد تا براي خارج شدن از شرايط استرس زا ، قدم بزند و يا حتي اگر دوست داشته باشد مي تواند مطلبي را بنويسد.

* اجازه دهيد که استرس را از خودش دور نمايد.

* زمانيکه آرام گرفت ، با او صحبت کنيد تا بفهميد چه راه حل مناسبي براي مشکلش مي توانيد پيدا کنيد.

* سعي کنيد در تمام وقت به او احساسي مثبت القاء نماييد و بگوييد که کمتر مشکلي است که قابل حل نباشد و تمام اينها موقتي است.

فرآوري: مريم عطاريان

گروه خانواده ايراني تبيان

منبع:

همشهري آنلاين

دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا

، ،

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *