برقراری دموکراسی در خانواده و تربیت کودکان
منظور از دموكراسی در اینجا، عاقلانهترین و انسانیترین راه زندگی است. در خانوادهای كه دموكراسی حاكم بر روابط اعضای آن باشد، خصوصیات زیر مشاهده میشود:
در این خانواده، همة افراد متناسب با موقعیت و امكانات خود، حق دخالت در ادارة امور خانه و اظهار نظر دربارة مسائل مختلف را دارند؛ در انتخاب زندگی خانوادگی، در انتخاب روشهای مناسب، در تقسیم درآمد خانواده، در مخارج خانه و در طرز زندگی افراد میتوانند اظهار نظر كنند؛ حق هر یك از اعضا با مسئولیت همراه است؛ در این خانواده اصل بر این جاری است كه كوچك و بزرگ در مسائل مربوط به خود صلاحیت اظهار نظر دارند و در تصمیماتی كه در خانواده گرفته میشود و مربوط به كار آنهاست و در وضع آنها تأثیر میكند باید شركت داشته باشند. خصوصیت دیگر خانواده مربوط به روش آنهاست، در این خانواده پیروی از روش عقلانی مبنا و اساس كار را تشكیل میدهد. تقسیم درآمد، تعیین مخارج، گردش و تفریح، ارتباط بچهها با پدر و مادر و ارتباط بچهها با هم همه باید از روی سنجش و خِرد صورت گیرد و در هر مورد باید امكانات خانواده در نظر گرفته شود. خصوصیت عمدة این خانواده احترامی است كه اعضای خانواده نسبت به یكدیگر دارند، در این خانواده انضباط وضع خاصی دارد، اگر كسی در انجام كارهای خود كوتاهی كند یا بر خلاف آنچه از طرف خانواده تعیین شده است عملی انجام دهد، تمام افراد در تعیین مجازات او شركت میكنند، یا از پیش مقرراتی توسط افراد در این باره وضع شده است و در مواقع لازم از آن مقررات استفاده میشود. بزرگترها در هر مورد كوشش میكنند تا كوچكترها را متوجه آثار اعمال خود سازند و به آنها كمك كنند كه خود اعمال خویش را اداره نمایند، بنابراین انضباط به معنی تملك نفس، كنترل و هدایت اعمال خود میشود.
والدین دموكرات و قاطع، هم برای رفتار خودمختارانه و هم برای رفتار منضبط اعتبار قائلند. آنان روابط كلامی را تشویق میكنند و وقتی كه از اقتدار خود به عنوان والدین استفاده میكنند و كودك را از چیزی منع میكنند یا از او انتظار دارند، برایش دلیل میآورند. چنین تلاشهایی برای ثابت كردن حقانیت و اقتدار والدین اهمیت خاص دارد، زیرا نوجوان به بلوغ شناختی و اجتماعی نزدیك میشود و چیزی نمیگذرد كه باید برای زندگی خودش قبول مسئولیت كند.
اقتداری كه بر اساس یك نوع دلنگرانی منطقی برای رفاه نوجوان باشد معمولاً از طرف نوجوان پذیرفته میشود، حال آنكه اقتداری غیرمنطقی كه بر اساس میل بزرگسال به تسلط بر نوجوان باشد احساس طردشدگی به نوجوان میدهد. كلمه دموكرات به نوعی خانواده اطلاق میشود كه در آن هر یك از اعضای خانواده در اجرای امور زندگی دارای حقوق و امتیازات نسبتاً یكسان و شناخته شدهای هستند. در این قبیل خانوادهها، كودكان در اعمال و افكار خود از استقلال بیشتری برخوردارند و سایر اعضای خانواده برای عقاید آنها احترام قائل میشوند.
البته دموكراسی در محیط خانواده به معنای آزادی نامحدود نیست زیرا در چنین خانوادهای اگر محدودیتها برداشته شود و افراد، حقوقی برای یكدیگر قائل نباشند، احتمالاً همه افراد خانواده دستخوش دگرگونی و اختلال میشوند و كودكان نیز در آینده با موازین اجتماعی و اخلاقی جامعه خود در تعارض قرار میگیرند.
یزنند
گردآورنده : سارا گودرزی