آنچه والدین در مورد دانش آموزان باید بدانند
تغذيه خوب عامل بسيار مهمي در پيشرفت انسان در اجتماع است. امروزه سرمايه هاي يك كشور را ديگر نفت، گاز و منابع طبيعي تشكيل نمي دهد، بلكه نيروهاي انساني در طول زندگي شان در محيط هايي پرورش مي يابند كه محيط مدارس يكي از آنهاست. يكي از شاخصه هاي رفاه اجتماعي، وضعيت تغذيه و رفاه جامعه است و نبود تغذيه و عدم بهداشت سبب كاهش رشد كودكان و نوجوانان، شيوع بيماري ، كاهش توان جسمي و فكري و افسردگي و غيره مي شود . بنابراين در راستاي سياست هاي راه بردي و تربيت نيروهاي انساني كار آمد، وضعيت تغذيه كودكان و نوجوانان در زمان تحصيل از اهميت ويژه اي براي دولت ها و خانواده ها برخوردار است زيرا آموزش نحوه ي صحيح تغذيه از طريق مدارس و خانواده ها نقش مهمي در بهبود وضعيت تغذيه و بهداشت جامعه دارد. تغذيه در سنين مدرسه بايد متنوع و حاوي انرژي لازم باشد تا نيازهاي دوران رشد و نياز به انرژي براي فعاليتهايي مانند درس خواندن، بازي، فعاليت جمعي و ورزش را تامين نمايد براي بررسي بهتر دانش آموزان را به دو دوره دبستاني و پس از دبستاني تقسيم مي كنيم:
دوره دبستان
رشد و نمو در دوره دبستان آرام و يكنواخت و بدون جهش رشدي ناگهاني است كودكان در اين سنين وابستگي خود را به خانواده براي تامين نيازهاي تغذيه اي كاملا از دست نداده اند معلمان ، مربيان ، و دوستان جديد مدرسه اثرات چشمگيري در تغيير عادت هاي غذايي آنها دارد. صبحانه نقش اساسي را در فعاليتهاي روزانه كودك بازي مي كند. بنابراين مادران به اين نكته توجه نمايند و صبحانه اي مقوي براي كودك خود آماده كنند. استفاده از پنير ، تخم مرغ و پوره هاي مقوي بسيار مناسب است . علاوه بر آن كودكان به ميان وعده هاي صبح و عصر نياز مبرم دارند. بايد تا آنجا كه ممكن است ، آنان را از مصرف تنقلات بر حذر داشت. در مورد كودكاني كه صبحانه ي كافي نمي خورند بهتر است از سانديچ هايي با ارزش غذايي بالا مانند نان و پنير و گردو ، ساندويچ مرغ ، تخم مرغ و… به آنها داد. مصرف ميوه ها به ويژه ميوه هايي كه حاوي ويتامين c هستند در ميان وعده صبح مناسب تر است. خوردن شيريني و مواد غذايي حاوي قندهاي ساده (قند، شكر، آبنبات، شكلات ) سبب پوسيدگي دندان و كاهش اشتهاي كودكان مي شود. آموختن اصول بهداشت فردي و استفاده از آب آشاميدني سالم و نگهداري غذاي داده شده به كودك در شرايط بهداشتي از موارد مهم و ضروري هستند.
آنچه والدین در مورد دانش آموزان باید بدانند
در مورد كسانيكه بدغذا هستند، نقش والدين بسيار موثر است. برخوردملايم با كودك اورا براي غذا خوردن بيشتر آماده ميكند. معمولا دادو فرياد و تنبيه اثري ندارد. ممكن است تغيير ظروف غذا و آراستن آن و يا اضافه كردن موادي ديگر به غذا سبب ترغيب كودك به غذا خوردن شود. در بسياري از موارد غذا نخوردن كودك براي اثبات حس استقلال است. شناخت اين حالت به بهبود وضعيت تغذيه ي كودك كمك مي كند، بسياري از خانواده ها صبح با شتاب آماده مي شوند و حتي شايد خوردن صبحانه را فراموش كنند. اين نگراني و شتاب به كودك نيز منتقل ميشود وسبب كاهش اشتهاي وي براي صبحانه ميگردد. محيط خانه را براي كودك آرام كنيد، كودكاني كه در خانواده هاي پرتنش زندگي ميكنند مجالي براي بروز احساسات خود نمي يابند و معمولا كمتر از كودكان ديگر غذا ميخورند.
هيچ گاه براي ترغيب كودك به غذا خوردن برايش جايزه تعيين نكنيد، بسياري از والدين كودك خود را از خوردن پفك منع مي كنند اما براي تشويق كردن وي مي گويند اگر اين غذا را بخوري به تو پفك مي دهيم! در واقع يك مادهغذايي بد به عنوان پاداش به كودك داده مي شود و اين سبب سردرگمي او مي شود كه آيا پفك چيز خوبي است يا نه ؟ كودك را در چيدن سفره و تهيه غذا مشاركت دهيد و از خرابكاري هاي احتمالي نترسيد، تجربه نشان داده است كودكاني كه در آماده كردن غذا به والدين خود كمك مي كنند اشتهاي بهتري دارند . غذاهاي خود را به كودك تحميل نكنيد زيرا او نيز براي خود ذائقه اي دارد بهتر است با راهنمايي هاي خود كودك را به مصرف غذاهاي مناسب تشويق كنيد، مصرف روزانه دو تا سه ليوان از گروه لبنيات ، 60-120 گرم گوشت (60-90 گرم براي 7 تا 9 سال، 90-120 گرم براي 10 تا 12 سال )چهار عدد ميوه (حداقل يك نوع آن از ميوه هاي حاوي ويتامين C فراوان باشد)و مقدار مناسب سبزي، نان و غلات دراين سنين مناسب خواهد بود.
آنچه والدین در مورد دانش آموزان باید بدانند
پس از دبستان
نوجوانان دوران رشد و نمو سريع خود را مي گذرانند، آن ها توجه زيادي به ظاهر خود از نظر قد، قوي بودن عضلات قدرت، پوست لطيف و… دارند. بيشتر ميل دارند خارج ا زخانه غذا بخورند، نوجواني زمان رشد تغيير عادت هاي غذايي است. توجه كافي به تأمين مواد مغزي و كالري مورد نياز روزانه با توجه به دوران رشد سريع آنها ضروري مي نمايد.
والدين بايد دقت كنند تا همه گروههاي غذايي لازم را در رژيم غذايي فرزندانشان بگنجانند، مصرف روزانه 3تا4 ليوان شير و نيز مصرف سبزي و ميوه بيشتر براي شادابي پوست و مصرف كمتر مواد مغزي و چربيها ضروري است. متأسفانه كمبود آهن در ميان پسران و دختران به يك اندازه شايع است. دختران به توجه ويژه اي نياز دارند و بايد دقت داشت تا از نظر آهن ويتامين هاي C.A و كلسيم كمبودي پيش نيايد. خوردن غذاهاي غني از آهن( و نيز ويتامين A )مانند دل، جگر ، قلوه، و گوشت قرمز و مصرف همزمان ميوه هاي حاوي ويتامين C براي جذب بهتر آهن ضروري است. در ميان دختران ميل به كاهش وزن چه ضروري باشد يا نه، امر شايعي است، آنها را بايد با مسائل دوران بلوغ آشنا كرد. به اين دختران كه از ترس چاقي از خوردن اجتناب ميورزند بايد گوشزد كرد كه بزرگ شدن برخي از اندامها جزئي از تغييرات فيزيولوژيك دوران بلوغ است و با چاقي ارتباطي ندارد. در پايان بايد به نقش انجمن اوليا و مربيا و ارتباط مستمر والدين با اوليا مدرسه اشاره كرد، همكاري بين اين دو نهاد (خانواده و مدرسه ) و نظرات آنها بر كيفيت بوفه هاي مدرسه و تلاش در جهت تشكيل بوفه هاي سلامت و بهداشتي ، آب اشاميدني و در نظر گرفتن وضعيت تغذيه ي دانش آموزان نقش برجسته اي در بهبود سطح سلامت و تغذيه فرزندان و شكو فايي استعدادهاي آنها خواهد داشت.
منبع: سایت تغذیه ایران
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
مطالب مرتبط
