اسباب بازی های خطر آفرین
کودکان علاقه مند به فعالیت و بازی اند. با هر نوع شی ء و وسیله به بازی می پردازند و به نوعی خود را سر گرم می کنند. آنها توجهی به سود بخشی بازی واثرات آن ندارند وفقط می خواهند بازی کنند. بدیهی است که بازی کودکان همواره متأثر از وسایل و ابزاری است که در اختیار دارند…
یکی از گرفتاری های جوامع مصرف کننده این است که تولیدکنندگان و فروشندگان وسایل مربوط به نوزادان وکودکان از علاقه و دل بستگی والدین نسبت به رفاه ، سلامت و رشد کودکان سوء استفاده کرده ، با بهره گیری ازکم اطلاعی آنان در مورد مراحل رشد و نیازهای کودکان ، هر روز وسایل و کالاهای جدید وغالباً غیر ضروری و بعضاً مضر را به صورت اسباب بازی ، پوشاک و لوازم التحریر وغیره عرضه می کنند.
امروزه صنعت اسباب بازی بعد از صنایع نظامی دومین تجارت سودآور جهانی است . لذا توجه به کیفیت و کمیت تولید، توزیع و مصرف اسباب بازی در کشورمان که به لحاظ جمعیتی ، از بافت بسیار جوانی برخوردار است ، لازم و ضروری است .
هر اندازه والدین ازنحوه شکل گیری شخصیت و نیازهای کودکان کم اطلاع تر باشند ، به همان اندازه زمینه را برای سودجویان آماده تر می سازند.
باید والدین آگاه باشند که هرچیزی را تحت عنوان اسباب بازی خریداری نکنند. همان طور که در مورد مواد غذایی کودک دقت و وسواس به خرج می دهند که سالم و بهداشتی باشد، باید به غذای روحی و روانی ( اسباب بازی ، کتاب ، برنامه های تلویزیونی و…) نیز توجه کنند.
چه بسیارند وسایل و اسباب بازی هایی که نه تنها موجبات رشد کودکان را فراهم نمی کنند ، بلکه سبب وارد آمدن صدمه بدنی ، فکری و حتی اخلاقی به فرزندان هم می شوند.
اسباب بازی های خطر آفرین
والدین باید دقت داشته باشند که چه بسا اسباب بازی ها یی که برای فرزند دلبندشان تهیه کرده اند باعث وارد آمدن صدمات جسمی و حتی مرگ او شود. یک نگاه سطحی به آمار حوادث نشان می دهد که هر سال عده زیادی از کودکان به وسیله اسباب بازی های خود صدمه می بینند ناقص می شوند و حتی بعضی از مواقع جان خود را از دست می دهند. برای مثال به چند مورد زیر اشاره می کنیم:
بازیچه ای که به شکل موشک ساخته شده بود چشم پسر بچه هفت ساله ای را کور کرد .
بچه یک ساله ای دراثر قورت دادن چشم شیشه ای عروسکش خفه شد.
پرتاب دارت ( وسیله ای که سرآن از میخ نوک تیز درست شده و انتهای آن یک چهار پر هدایت کننده دارد که برای نشانه گیری از آن استفاده می شود) ، چشم پسر بچه ای را کور کرد و به اعصاب مغزی وی صدمه زد .
در بازی الک و دولک برخورد دوالک با سر کودکی باعث خون ریزی مغزی وی شد.
اینها نمونه هایی از ده ها و شاید صدها حادثه ای است که هر روز درسراسر جهان برای کودکان اتفاق می افتد و همان طور که اشاره شد باعث نقص عضو یا مرگ ایشان می شود. تنها در سال گذشته در 4/1 از جهان 150000 کودک در اثر بازی با اسباب بازی های خطرناک آسیب دیده اند و خسارت های ناشی از بازی کودکان با اسباب بازی های خطرناک به قدری سنگین و دربسیاری از موارد جبران ناپذیر است که قوانین و مقررات ویژه ای برای کنترل میزان خطرناک بودن اسباب بازی ها در بیشتر ممالک دنیا وضع گردیده است و نادیده گرفتن این قوانین مجازات های شدید ی به همراه دارد . متأسفانه تولیدکنندگان فقط به فکر منافع مادی خودهستند و در مواردی که در کشور خودشان فروش این گونه وسایل ممنوع شده است آنها را به سایر کشورها، خصوصاً کشورهای جهان سوم ، صادرکرده اند.
نکات قابل توجه در هنگام تهیه اسباب بازی
والدین به هنگام خرید اسباب بازی باید به نکات زیر توجه داشته باشند:
کودک شما بسیاری چیزها را از راه دهان فرا می گیرد، مثلاً این که چیزها چه مزه ای دارند : شیرینی یا ترشی ، تلخ یا معمولی وهمین طور این که چه احساسی در دهان ایجاد می کنند و داغ یا سرد ، نرم یا سخت اند . آن ها همه چیز را به سو ی دهان می برند . اشیای ریزی مانند هسته ی میوه ، پول خرد، دانه تسبیح ، سنجاق قفلی ، دکمه وهر چیز مشابه دیگری را می بلعند . بسیاری از این اشیا از روده ها ی کودک می گذرد و همراه مدفوع از بدنش خارج می شود، اما اشیایی مانند سوزن ، سنجاق واستخوان های ریز و تیز، خطرناک هستند . اگر فرزند شما جسمی صاف مانند هسته آلو را بلعید ، ناراحت نباشید و خروج آن را کنترل کنید ، ولی اگر با خوردن جسمی دچار دل درد، استفراغ یا ناراحتی شد، به ویژه اگر جسم بلعیده شده تیز باشد، باید فوراً او را به پزشک یا بیمارستان برسانید . دادن مسهل به این گونه کودکان نه تنها سودی ندارد ، بلکه ممکن است زیان آور نیز باشد.
بعضی از اشیای دیگر مانند مکعب های ساختمانی ، دکمه ها ، چشم شیشه ای عروسک ها و … ممکن است مجاری هوا را مسدود کنند و موجب خفگی شوند، لذا توصیه می شود تا سن سه سالگی اسباب بازی هایی در اختیار کو دک قرار دهید که موجب خفگی او نشود .
اسباب بازی های خطر آفرین
کودکان ، مخصوصاً بین 18-6 ماهگی ، با لذت تمام به هر چیزگاز می زنند واز آن جایی که دندان ها ی شیری بسیار تیزند، باید اسباب بازی های کودک را کاملاً آزمایش کنید وهرچیزی که در اثر گاز زدن بشکند ، به خصوص اجسام نوک تیز و لبه دار فلزی و پلاستیک سخت وشکننده ، باید کنار گذاشته شود . برای این کودکان اسباب بازی های نرم و حتی الامکان قابل شست و شو و نشکن تهیه کنید .
اگر تمام یا قسمتی از اسباب بازی خریداری شده از سرب ساخته شده باشد ، خطر جدی کودک را تهدید می کند ، زیرا سرب به علت نرمی زیاد به دست کودک مالیده می شود و به هنگام خوردن چیزی وارد بدن شده ، باعث مسمومیت تدریجی و شدید در آنها می گردد. تماس با آب ، هوا ، خاک یا اشیای آلوده به سرب ، علت اصلی این مسمومیت هاست. تنفس درهوای آلوده ومصرف آب های آلوده به سرب نیز از جمله عواملی است که در زندگی شهری امروز، گاه اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.
گاهی در اسباب بازی های کودکان از رنگ هایی که دارای سرب اند استفاده می شود . کودکان درمراحل اولیه رشد برای شناخت اشیا و محیط اطراف هرچه را پیدا کنند به دهان می برند و با خوردن لایه رنگی روی اشیا واسباب بازی ها به طور مستقیم در معرض مسمومیت با سرب قرار می گیرند.
گاهی نیز والدین برای سرگرم کردن کودک ، نشریات و روزنامه ها را به دست او می دهند و کودک نیز ضمن بازی ، روزنامه را به دهان برده ، مرّکب آن را می خورد و مقدار قابل توجهی سرب وارد بدن خود می کند.
تنفس کودکان به هنگام رنگ آمیزی منازل نیز خطرناک است . زیرا در رنگ آمیزی ، معمولاً به علت استفاده از رنگ ها ی سرب دار ، هوا آلوده به سرب می شود.
از علل دیگر مسمومیت ناشی از سرب می توان این موارد را برشمرد: جوشاندن آب برای تهیه شیر کودک درون ظرفی که در آن سرب به کار رفته ، استفاده از آب لوله هایی که شیر آنها مدت زیادی بسته بوده است . نگهداری آب میوه و آب در ظروف سرب دار. مسمومیت به سرب می تواند منجر به بیماری های گوارشی ، روانی ، مغزی ، و در نهایت مرگ کودک شود. کودکان زیر شش سال بیشترین قربانیان این مسمومیت ها هستند .
براساس تحقیقات پژوهشگران دانشگاه های مالزی ، کودکان روستایی به دلیل تنفس هوای سالم وبدون سرب از ضریب هوشی وتوانایی مغزی بیشتری نسبت به کودکان شهری برخوردارند. دکتر زیلینا هاشم ، کارشناس محیط زیست این کشور می گوید: ” کودکان روستایی کمتر از کودکان شهری درمعرض مواد شیمیایی مانند سرب ، که وجود آن در محیط زیست در رشد مغز تأثیر می گذرد و ریه ها را نیز به خطر می اندازد ، قرار دارند وهمین امر دلیل برتری هوش آنهاست . وی می افزاید: وجود بیش ا ز 10 میکرو گرم سرب درهر دسی لیتر از خون ، می تواند در ساختار مغزی فرد تأثیر منفی بگذارد. هر گاه مقدار سرب موجود درخون از این حد فراتر رود ، هوش و تحرک مغزی فرد تحت تأثیر قرا ر می گیرد و قدرت حافظه کاهش می یابد.”
وقتی تصمیم به تهیه یا ساخت یک اسباب بازی می گیرید توجه داشته باشید که قسمت های گوناگون آن خوب به هم متصل شده باشد. قسمت های متصل شده به وسیله چسب یا قطعات پلاستیکی طوری نباشد که زود از هم جدا شده ، یا بشکند؛ چون ممکن است قسمت های شکسته شده به کودک شما آسیب برساند. دقت داشته باشید که دکمه ها و قطعاتی که به جای چشم ها و نوک بینی عروسک های پارچه ای و پنبه ای استفاده می شود، کاملاً سفت و محکم درجای خود متصل شده باشند که کودکان به آسانی نتوانند آن را از جای بکنند و ببلعند.
از تهیه اسباب بازی هایی که دارای لبه های تیزند یا ممکن است زود بشکنند ودرنتیجه لبه های تیز پیدا کنند، خودداری کنید .
همچنین از خرید اسباب بازی هایی مثل شمشیرهایی که نوک تیز دارند یا سیخ های کباب که ممکن است کودک به عنوان شمشیر از آنها استفاده کند و از خرید یا تهیه اسباب بازی دارای چرخ های دندانه دار ، به خصوص اگر آن دندانه ها به نحوی ساخته شده اند که تیز می باشند خودداری کنید ! چون ممکن است انگشتان کودک شما میان آن گیر کند.
اسباب بازی های خطر آفرین
بعضی از اسباب بازی های پرسر و صدا ( تفنگ وتپانچه ) که امروز متداول شده ممکن است صدمات جبران ناپذیزی بر کودکان وارد آورد. تفنگ و تپانچه ممکن است ( بعضی روان شناسان مخالف اسباب بازی های خشن هستند) مورد علاقه کودکان باشد ، ولی نه برای هر سن و سالی. امروزه بیشتر این اسباب بازی ها به نحوی ساخته شده اند که در آنها می توان از انواع و اقسام ترقه ها و حتی در بعضی از آنها از فشنگ های صدا دار بهره جست .
متأسفانه کودکان علاقه دارند که بچه های دیگر را غافلگیر کرده ، تفنگ را در نزدیک گوش آنان به صدا درآورند. اگر در چنین حالاتی موفق به چکاندن ماشه و ایجاد صدا شوند ممکن است پرده گوش کودک صدمه دیده ، برای همیشه از داشتن یک گوش سالم محروم شود، یا این که پرده گوش کودک آسیب ببیند و موجب آزار واذیت اوشود.
از دیگر اسباب بازی های خطرناک ، اسباب بازی است که برا ی به حرکت در آوردنشان از نیروی برق استفاده شده است . این گونه اسباب بازی های برقی را برای کودکان کمتر از 13 سال خود به هیچ وجه تهیه نکنید . این نوع اسباب بازی ها اگر چه دارای ترانسفورما توری هم باشند که برق 220 ولت منزل را به برق با ولتاژ کم تبدیل کنند، باز هم برای کودکان خطرناک اند. زیرا اغلب بچه ها بعد از مدتی بازی با آن وسیله ، بدون آن که آن را جمع و جور کنند ودر گوشه ای بگذارند آن را در وسط اتاق رها می کنند. والدین بدون توجه به این مسئله ممکن است در حین عبور، روی آن پا گذاشته ، یا با پای آنها به گوشه ای پرتاب شود ودر نتیجه بدون آن که کسی متوجه شود در سیستم برقی آن اشکالی به وجود آید و بعد وقتی که کودک شما بخواهد از آن استفاده کند ناراحتی جبران ناپذیری برای شما به وجود بیاورد. با بهره گیری از ترانزیستورها ، اکنون تمام اسباب بازی های برقی را به صورتی که با قوه کار می کنند ساخته اند که به هیچ وجه خطرناک نیستند.
اسباب بازی ها نقش مهمی در زندگی کودک بازی می کنند . کودکان به اسباب بازی هایی نیازمندند که بتوان آنها را حرکت داد ، تغییر داد و دستکاری کرد . اسباب بازی هایی دارای ارزش روان شناختی اند که کودک درآن نقش فعالی داشته باشد. نه اسباب بازی هایی که بسیار خودکار یا بسیار کامل باشند چیزی برای انجام دادن کودکان باقی نمی گذارند. هرگاه شما یک ماشین کوکی یا قطار کوکی بخرید و دراختیار کودک قراردهید ، او در تمام روز این ماشین کوکی را کوک می کند ورها می سازد و به آن نگاه می کند و شادی می نماید . این گونه اسباب بازی ها محتوای جالبی ندارند و کودک هیچ گونه تلاش فکری انجام نمی دهد و درمقابل اسباب بازی ، موجودی منفعل ، تماشا گر و فاقد ابتکار و خلاقیت است . مثلاً دو نوع ترن دراختیار کودک قرار دهید که یکی از آنها فلزی ، رنگ شده و کاملاً شبیه به قطار واقعی و دیگری چوبی و ساده است که واگن های آن جدا می شود و کودک کارهای مختلفی می تواند با آن انجام دهد. کودک از اسباب بازی فلزی ، رنگ شده و کامل که ممکن است ظاهری جذاب نیز داشته باشد خیلی زود خسته می شود، ولی از نوع دوم که کودک می تواند بر روی آن کار کند ، آن را تغییر دهد، اجزای آن را ازهم جدا کند و با به کارگیری نیروی ابتکار و تخلیل خود کارهای مختلفی روی آن انجام دهد، بیشتر خوشش خواهد آمد.
منبع:تبیان
دپارتمان کودک و مرکز خدمات رواننشناسی و مشاوره احیا
