یکى از عوامل مهمى که در شکلگیرى شخصیت افراد مؤثر است، « نام» آنهاست. نامگذارى و انتخاب نام شخصى، اظهار محبت و بزرگداشت و وابستگى به صاحباصلى آن نام است.
شخصى به امام صادقعلیه السلام عرضه داشت: جانم به فدایت، ما اسامى شما و پدران شما را بر فرزندانمان مىگذاریم، آیا این کار براى ما سودمند هست؟ امام در جواب فرمودند:
ای والله وهل الدین الا الحب.
قال الله: «ان کنتم تحبون الله فاتبعونى یحببکم الله ویغفر لکمذنوبکم؛ (1) و (2)
بله به خدا سوگند! و آیا دین غیر از حب و دوست داشتن ما اهل بیت است؟
خداوند مىفرماید:(اى رسول ما بگو) اگر خدا را دوست مىدارید ، مرا پیروى کنید که خدا شما را دوست دارد و گناهشما را ببخشد.
انتخاب اسم براى فرزندان ، نشانگر فرهنگ و تمدن جامعه است.
شخصى ازامامرضاعلیه السلام سؤال کرد از این که “چرا اعراب روى فرزندانشان اسامى حیوانات درندهمىگذاشتند؟” (مانند: کلب، نمر وفهد)
امام در جواب فرمودند:
کانت العرب اصحاب حرب فکانت تهول على العدو باسماء اولادهم ویسمون عبیدهم فرحومبارک ومیمون وامثال ذلک یتیمنون بها؛ (3)
چون مردم عرب اهل جنگ و نزاع بودند ، با گذاشتن اسمهاى جنگى روى فرزندانشان دردشمن ایجاد ترس مىکردند و بردگان خود را فرح ، مبارک، میمون و امثال اینها نامگذارىمىکردند ، تا بدین وسیله از نام آنها تبرک جویند.
اسامى زیبا، هم در روحیه صاحب نام مؤثر است و هم در شنوندگانباعث احساس سرور و بهجت مىشود.
تاثیر اسم افراد
کودکى را که «چنگیز» نام نهادهاند ، هنگام صدا کردن او دیگران از شنیدناسم چنگیز به یاد خون آشامىهاى چنگیزخان مغول مىافتند و احساس نفرتمىنمایند ، حتى از کودکى که صرفا شباهت اسمى دارد و اصلا در گناه چنگیز مغولشریک نیست. چه بسا این کودک پس از بزرگ شدن و خواندن و شنیدن تاریخ سراسرتاریک چنگیز، از خود و کسانى که این نام را بر او نهادهاند احساس نفرت مىکند.
در مقابل، اسامى زیبا، هم در روحیه صاحب نام مؤثر است و هم در شنوندگانباعث احساس سرور و بهجت مىشود. مثلا، نام شخصى که «عبدالله» باشد ، هم براىصاحب نام آثار خوب دارد و هم شنوندگان رابه یاد بندگى و عبودیت پروردگار عالممىاندازد.
امام باقرعلیه السلام مىفرمایند:
اصدق الاسماء ماسمی بالعبودیة وافضلها اسماء الانبیاء؛ (4)
صادقترین اسامى نامهایى است که حکایت از عبودیت و بندگى خدا کند و برترین نامها اسامىانبیاست.
شخصى با امام صادقعلیه السلام در باره نامگذارى فرزندش مشورت نمود. امامفرمودند: سمه اسماء من العبودیة. پرسید: اسماى عبودیت چه اسمهایى است؟فرمودند: عبدالرحمن.
در روایات علاوه بر دستور اکید بر انتخاب اسم خوب براى فرزندان، بر تغییردادن نامهاى بد نیز تاکید شده است:
امام صادقعلیه السلام مىفرمایند:
ان رسول اللهصلى الله علیه وآله کان یغیر الاسماء القبیحة فی الرجال والبلدان؛ (5)
پیغمبر اکرمصلى الله علیه وآله پیوسته نامهاى زشت مردان و شهرها را تغییر مىدادند.
شخصى نصرانى از اهالى روم خدمت پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله شرفیاب شد. حضرت ناماو را پرسیدند ، گفت: اسم من عبدالشمس است. حضرت فرمودند:
بدل اسمک فانی اسمیک عبدالوهاب؛ (6)
اسمت را عوض کن، من اسم تو را عبدالوهاب نهادم.
امید است والدین در جامعه اسلامى بیش از پیشبه این مسؤولیت مهم در نامگذارى توجه داشته باشند. بخش خانواده و زندگی تبیان در بخش فرهنگ اسامی به شما برای انتخاب نام های نیکو و با معنی کمک می کند.
پی نوشت ها :
1- آل عمران (3) آیه 31.
2- مستدرک الوسائل، ج15، ص129.
3- بحارالانوار، ج104، ص130.
4- . وسائل الشیعه، ج15، ص125.
5- بحارالانوار، ج104، ص127.
6- مستدرک الوسائل، ج15، ص128.
منبع : برگرفته از کتاب ” تعلیم و تربیت در نهج البلاغه – نویسنده : عبدالمجید زهادت ”
ویرایش و تلخیص:آکاایران
