برخورد با رفتارهای متغیر نوجوان خود
چگونه با رفتار هاي متغير نوجوان خود برخورد کنيم؟ والدين در سنيني که فرزندشان به نوجواني مي رسد با مسائل و مشکلاتي رو به رو مي شوند که قبلا وجود نداشته. بنابراين بايد بدانند چگونه رفتارکنند که آرامش و امنيت هر چه بيشتر براي طرفين حاصل شود .
او مرموز شده و هر ساعت به شکلي متفاوت رفتار مي کند و بيشتر تمايل دارد با دوستانش باشد تا با خانواده . مدام بحث مي کند و پرخاشگر شده. امکان ندارد کاري را که از او مي خواهيم بلافاصله انجام دهد. آيا اين عبارت براي شما نيز آشناست؟ نوجوان داشتن اينگونه است. او ديگر همان کودکي که با لبخند هر چه مي خواستيد انجام مي داد نيست. نوجواني سن مرموز شدن – تغيير کردن و ترديد است.
از طرف ديگر شما نيز نگران هستيد که نکند او مشغول کاري شده باشد که عاقبت خوبي ندارد پس فشار خود را بر او افزايش مي ديد او نيز که خواهان استقلال بيشتري است واکنش نشان داده و قصد ندارد در محدوديتي که شما ايجاد کرده ايد زنداني شود بدين ترتيب کار به بحث و مشاجره و گاها دعوا مي کشد. مساله اينجاست که در اين ميان کسي مقصر نيست . والدين اکثرا در دهه چهارم يا پنجم زندگي بوده و بسيار محافظه کارانه عمل مي کنند و حال آنکه نوجوان بي پروا قصد دارد حرکتي سريع به سوي اهدافش داشته باشد و دسترسي به آرزوهاي خود را ممکن و شدني مي بيند. پس اگر دو طرف وضعيت و شرايط را بخوبي درک نکنند نخواهند توانست ارتباط خوبي با يکديگر برقرار نمايند.
برخورد با رفتارهای متغیر نوجوان خود
اين شرايط براي نوجوان نيز سخت است. بايد توجه داشت که مرحله عبور از کودکي به بزرگسالي براي خود نوجوان نيز سخت است. چرا که بسياري از تغييرات در همين سنين رخ مي دهد و نوجوان نيز در مواقعي دچار حالت گيجي ، ترديد ، نگراني و عدم اعتماد به نفس مي شود. او از لحاظ روحي نيز دچار بيشترين تغييرات در حالات عاطفي شده و خشم شديد و عشق فراوان را تجربه مي کند. از نظر جسمي نوجوان به تکامل رسيده و نيروي جنسي شديدي دارد به همين دليل است که اگر در اين سنين کسي را براي صحبت و گفتگو در مورد مسائل خود نداشته باشد ممکن است دچار مشکلاتي شود. او از نظر هوش در فعالترين وضعيت ممکن قرار دارد و بخوبي قادر به تجزيه و تحليل انواع مسائل و ديدگاههاست در اين زمان نوجوان شروع به بررسي رفتار ها و نقطه نظرات والدين کرده و با درک تغييرات ميان تفکر خود و والدين مناقشات آغاز مي شود.
از طرفي نوجوان تحت فشار بيشتري نسبت به قبل از طرف محيط پيرامونش قرار مي گيرد و نياز به حمايت والدين در اين دوران بيشتر از هر وقت ديگر احساس مي شود. برخورد والدين به گزارش مهر والدين وقتي با بحران نوجواني رو به رو مي شوند در بسياري از موارد سعي مي کنند کنترل امور را به دست بگيرند. در اين راه ممکن است ديکتاتور و جدي شوند و با نوجوان درگير شوند تا ثابت کنند قدرت در دست آنان است. برخي ديگر نيز سعي مي کنند اصلا به کارهاي نوجوان کاري نداشته باشند تا از هر گونه مجادله پرهيز شود و نوجوان خودش راهش را پيدا کند.
جالب اين که هر دو روش بي نتيجه است : نوجواني که والدين قدرت طلب دارد بيشتر به طغيان و سرکشي مي پردازد تا ثابت کند که مستقل و داراي قدرت تصميم گيري است. ممکن است حتي برخي از مسائل را مخفي و از والدين فاصله بگيرد. نوجواني هم که والدين بسيار انعطاف پذير دارد ممکن است احساس کند بي ارزش است و ناديده گرفته شده و والدين اهميتي به مسائل و بعضا مشکلات او نمي دهند. در هر دو حال نوجوان حمايت کافي را از والدين نمي گيرد. فرصت را مغتنم بشماريد به جاي اينکه دوران نوجواني فرزندتان به عنوان دوران مشکل ساز بنگريد سعي کنيد آن را يک فرصت با ارزش تلقي کنيد. شما در اين زمان وقت داريد تا رابطه اي متفاوت از دوران کودکي فرزندتان با وي برقرار نماييد. سرکشي او را يک حمله به قدرت خود تلقي نکنيد بلکه يک مرحله مهم در استقلال او بدانيد.
برخورد با رفتارهای متغیر نوجوان خود
چنانچه کنجکاو هستيد که از امور او اطلاع داشته باشيد مي توانيد اين را با وي در ميان بگذاريد و از طرف ديگر به او کمک کنيد که در مورد ارزشها و باورهاي گوناگون فکر کند. در کنار او باشيد و خود را کنار نکشيد. بسياري از والدين گفتگوهاي موثري در مورد مسائل گوناگون با نوجوانشان دارند. شما مي توانيد دستاوردهاي مثبتي از اين دوران فرزندتان داشته باشيد که يکي از آنها مشورت است. مي توانيد به او نزديکتر شده و صميميت خود را افزايش دهيد. البته زماني را براي تنها بودن يا گذراندن با وي را نيز به او بدهيد و در هنگام لزوم در کنارش باشيد. فرزندان ما به جايي مي رسند که افرادي مستقل با روحيه و افکار خاص خود مي شوند بنابراين تضاد آنها با والدين امري عادي و طبيعي است
اما مي شود با ساده گرفتن و آگاهي از اين مرحله آن را خوشايند کرد. بهترين کار در لحظات بحراني چيست؟ بهترين کار چند لحظه مکث و کشيدن چند نفس عميق است با اين کار به خود فرصت آرامش و واکنش صحيح مي دهيد . بهتر است در لحظات بحراني با نوجوان بحث نکنيد و فکر کنيد که بهترين و مناسب ترين واکنش شما چه مي تواند باشد البته با آرامش. چگونگي برقراري ارتباط با نوجوان به گزارش مهر نوجوان تمايل دارد بيشتر با دوستان و هم سن و سالان خود باشد اما در عين حال نيازمند والدين نيز مي باشد البته نيازمند حمايت – راهنمايي – تشويق و تاييد والدين نه چسبندگي و دستورات آنها. اين يک رابطه ظريف است که در عين ارتباط با او و نشان دادن علاقه به امور وي کمي او را راحت و به حال خود بگذاريد. اکثر نوجوانان تمايل دارند والدين در حکم مشاور آنها باشند تا راجع به مسائلشان در شرايط گوناگون با آنها مشورت کنند.
چنانچه شما اين نقش حمايتي را بخوبي ايفا مي کنيد لازم نيست نگران اهميت وجود خود در زندگي فرزندتان باشيد زيرا مطمئنا او نيز از ارزش شما بخوبي آگاه است. تحقيقات نشان داده اند نوجواناني که با والدين خود در مورد مسائلي مانند مواد مخدر و ديگر بزهکاريها گفتگو مي کنند 36 درصد کمتر دچار اين گونه کجروي ها مي شوند. پس فکر نکنيد که اگر راجع به اين موارد صحبت نکنيد شانس ابتلاء او را کاهش داده ايد اما باز هم خاطرنشان مي کنيم که به استقلال او احترام بگذاريد و اگر نخواست راجع به مورد خاصي صحبت کند او را تحت فشار قرار ندهيد و به عبارت ديگر سعي در کنترل اجباري وي نکنيد که نتيجه عکس خواهيد گرفت.
برخورد با رفتارهای متغیر نوجوان خود
از طرفي ديگر يکي از مهمترين عوامل در برقراري ارتباط با نوجوان اين است که برايش وقت بگذاريد. گاهي اوقات ترتيب دادن يک فعاليت خاص يا حتي سفر نيز مفيد است. البته مشارکت در کارهاي عادي مانند تماشاي تلويزيون ، قدم زدن ، چيدن ميز يا حتي شستن ظرفها با يکديگر نيز بسيار سودمند است. مي توان وقتي نوجوان از مدرسه بر مي گردد به صحبتهاي او گوش کرد و کم کم سر صحبت را در مورد وقايعي که برايش اتفاق افتاده باز کرد. اما مراقب باشيد که صحبت هايتان جنبه دستوري و قضاوتي نداشته باشد. تشويق کننده باشيد نوجوانان اصولا در مورد بسياري چيزها ترديد داشته و نيازمند تشويق و تاييد شما هستند. البته هر فردي متفاوت از فرد ديگر است و نوع خاصي از تشويق را بيشتر مي پسندد پس دقت کنيد تا به موقع او را تشويق نماييد و از او تعريف کنيد به ويژه در جمع تحسين کردن اثر بهتري خواهد داشت به شرطي که مصنوعي نباشد. براي مثال اگر او بيش از پيش در درس خواندن تلاش مي کند يا اگر در کاري به شما کمک مي کند يا اينکه لباسهاي مرتب و مناسبي را مي پوشد از او تقدير کنيد.
گاهي اوقات گشتن به دنبال نکات مثبت کار ساده اي نيست و يا شايد ما به آن عادت نکرده ايم. تعريف و تمجيد از کسي که با او تضاد و مجادله داريم را دوست نداريم. براي حل اين مشکل بهترين راه توجه به مسائل جزيي اما مطلوب است. براي مثال مي توان گفت : من از نحوه صبحت کردن تو با دوستم خيلي لذت بردم. يا گاهي اوقات از موارد بد جزيي صرفنظر کنيم. چگونگي شروع صبحت با نوجوان يکي از عوامل مهم در صحبت با نوجوان انتخاب وقت مناسب است. در شرايط مناسب اين کار راحت تر انجام مي شود. گاهي اوقات شما بايد با حوصله و حتي ايجاد يک زنگ تفريح اين زمان مناسب را ايجاد نماييد. در گفتگو ها نيز يک طرفه فقط به انتقاد و موضع گيري نپردازيد.
برخورد با رفتارهای متغیر نوجوان خود
برخي از مسائلي که نوجوان را نگران مي کند به شرح زير است : آيا مي توانم دوست پيدا کنم يا آيا کسي را دوست خواهد داشت؟ من بايد با پيشنهاد دستانم مبني بر کارهايي که خانواده ام مرا منع مي کند چه کنم؟ آيا امتحاناتم به خوبي برگزار مي شود؟ آيا شغل خوبي پيدا مي کنم؟ در زندگي دنبال چه بروم؟ چگونه بايد با والدينم رفتار کنم تا در عين احترام نظرات خود را نيز مطرح کنيم؟ اگر من جاي والدينم بودم جور ديگري رفتار مي کردم؟ – نوجوان چه مي خواهد ؟ نوجوان خواهان اعتماد والدين است.استقلال مي خواهد. مي خواهد با والدينش راجع به آنچه آنها نمي خواهند گفتگو کند. – والدين چند دسته هستند؟ 3 گروه از والدين فرزنداني بي مسووليت براي آينده تربيت مي کنند: والديني که بيش از حد از فرزندان حمايت مي کنند و همه کارها را به جاي آنها انجام مي دهند. براي مثال صبحانه شان را آماده جلويشان گذاشته – اتاق و لباسهايشان را مرتب کرده و حتي در تکاليف بخشي از کار را به عهده مي گيرند.
گروه دوم والديني هستند که بشدت سخت گير هستند و دائم در حال ايراد گرفتن – انتقاد کردن و دستور دادن هستند. دسته سوم والديني هستند که بيش از حد نوجوان را آزاد مي گذارند تا هر چه مي خواهد اعم از درست يا غلط انجام دهد. نکته قابل توجه اين است که شما براي رفتار مناسب و روحيه اي شاد در برخورد با نوجوان نيازمند آرامش هستيد ، پس براي رسيدن به اين آرامش بيايد زماني را نيز براي پرداختن به خود و علايقتان اختصاص دهيد. تمام انرژي و وقت خود را صرف تمرکز بر کارهاي فرزندتان نکنيد. جالب اين جاست که وقتي نيازهاي شما به عنوان والدين تامين شود شادتر بوده و نزاع با نوجوانتان نيز کاهش مي يابد و از روابط لذت بيشتري خواهيد برد
خانم اجتماعی
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
