یاد گیری ریاضیات و کودکان پیش دبستانی
نمی توان منکر اهميت رياضيات در زندگی روزمره شد. اين ضرورت و اهميت سبب می شود که به علت وجود دشواری و پيچيدگی مفاهيم رياضی که در دوران دبستان دانش آموزان دچار تعارض شوند (اختلالات يادگيری، کريمی صفحه 141) و اين مشکل و کاستی های مربوط به درس رياضيات را می توان از دو جهت بررسی کرد :
1 – کاستی هايي که خوددانش آموزان دارند که اين به دليل فقدان آمادگی های لازم آموزش رياضی است که ريشه اش در آموزش های پيش از دبستان و در نگرش های اجتماعی مسبت به درس رياضی است
۲-کاستی ديگر مربوط به روش ها و ابزارها و امکاناتی است که به شيوه و زمان تدريس اثر منفی می گذارند.
از اين دو مورد به مورد فقدان آمادگی لازم برای آموزش رياضی، پرداخته می شود.
رياضيات چون مبتنی بر مفاهيم انتزاعی است درک آن به رشد عقلی سطح بالايي نياز دارد و برای درک آن نياز به ايجاد پيش نيازهايي در کودک می باشد.
به طور مثال در رويکردهايي که مبتنی بر کارهای پياژه (Piaget 1952) مي باشد به رابطه بين مفهوم بقاي شي (Object consevvstion) و دانش رياضی تأکيد می شود. (اختلال يادگيری، کريمی)
وقتی گفته می شود دانش آموزان مفهوم بقاءشی را درک کرده اند يعنی آنها می فهمند که طول اشياء با جابه جا شدن آنها تغيير نمی کند. يا اگر مايعی را در داخل ظروف دارای شکل يا اندازه مختلف بريزيم مقدار آن تغيير نمی کند.
یاد گیری ریاضیات و کودکان پیش دبستانی
اين قواعد عمومی رشد اگر در دوران پيش از دبستان تقويت و آموزش داده شود می تواند به درک مفاهيم رياضی به دانش آموزان کمک کند. بسياری از محققان نظريه های تحولی را درباره درک مفاهيم رياضی به وسيله کودکان ارائه داده اند (car penter. maser کارپنتر و موزر 1982). کودکان خردسالی که رشد آنها طبيعی است معمولاً با مقداری دانش غير رسمی رياضی مجهز هستند.
در واقع حتی نوزادان 4 تا 5 می توانند بين رديف های دوتايي و سه تايي اشياء تميز قائل شوند. تا حدوداً 18 ماهگی به رشد می رسد که آنها چيزهايي درباره ترتيب عدد می دانند (مثلاً اينکه 3 بعد از 2 می آيد). (اختلالات يادگيری، کريمی)
به همين دليل سالهای پيش دبستان کودکان چيزهای زيادی می توانند درباره شمردن و اعداد ياد بگيرند اما نبايد فراموش کرد که اين مهارت ها در عين حال تحت تأثير محيط قرار می گيرند.
[تصویر: images?q=tbn:ANd9GcSGOiUI3DC2tAzwy36RoKc…cztu0O4pV1]
1 نظريه معاصر درباره رشد رياضيات معتقد است که دانش آموزان اطلاعات تازه را با آنچه از قبل می دانند جور می کنند و بيشتر از آنچه آنان از رياضی می دانند شهودی است و اغلب دانش غير رسمی رياضی خوانده می شود. (گيری 1994) به عنوان مثال کودکان و والدين اغلب به بازی های شمارشی می پردازند نظير (يک، دو، سه، زنگ مدرسه) سن 3 تا 4 سالگی بسياری از کودکان عملاً اسامی اعداد را برای ناميدن تعدادی از اشياء به کار می برند. (گيری 1944) پس اين کار را وقتی می توانند به خوبی انجام دهند که تعداد اشياء در گروه زياد نبوده و فقط شامل چند شی باشد. محققان برای تشريح يک ساختار مفهومی که برای يادگيری رياضی حياتی است اصطلاح حس عدد (number sense) را به کار می برند. حس عدد به روان بودن و انعطاف پذير بودن کودکان با عدد اطلاق می شود. يعنی اين حس که اعداد چه معنايي دارند و توانايي انجام اعمال ذهنی رياضی و نگاه نکردن به جهان اطراف و مقايسه کردن ها. (گرستن cresten، چارد chard 1999).
اين حس بيشتر در بچه ها قبل از سن پيش دبستان از طريق تعامل های غير رسمی با اعضای خانواده به وجود می آيد. حس عدد منجر به راحت بودن بيشتر با اطلاعات رياضی و توانايي حل محاسبات، حساب می شود. (اختلال يادگيری- فريار- درخشان).
یاد گیری ریاضیات و کودکان پیش دبستانی
[تصویر: images?q=tbn:ANd9GcQkfhGML3VnxzQc1CBaV3L…HK5dY0YLPa]
کودکان خردسال نوعاً مهارت جمع کردن ساده را دارا هستند. در آغاز راهبردهای بسيار ساده ای را برای جمع کردن در مجموعه يا گروه به کار می گيرند مثلاً اشياء يک گروه را می شمارند (3- 2- 1) بعد گروه ديگر (3- 2- 1) و در آخر دو گروه را از نظر فيزيکی کنار هم قرار می دهند و وقتی ترکيب شد شروع به شمارش می کنند (6- 5- 4- 3- 2- 1) و زمانی که وارد دبستان شدند اين روش به تدريج تکميل می شود. و به مراحل تمام شمار و نيمه شمار و ذهنی برسد.
بدين ترتيب دانش غير رسمی کودکان پيش دبستانی درباره موضوع های پيچيده تر به تدريج در ضمن يادگيری رياضی رسمی، تغيير می کند. به عنوان مثال بيشتر کودکان خردسال می توانند معنی «نصف» را وقتی مثلاً به يک کلوچه اطلاق می شود درک کنند، اما وقتی بيشتر ياد می گيرند، می فهمند که مفهوم «نصف» تنها برای نشان دادن روابط فيزيکی نيست. آنها بايد بياموزند که انديشه «نصف» در مورد يک مجموعه به کار می رود مثلاً در مورد «نصف بچه هايي که با من دوست هستند» نيز به کار می رود و لزومی ندارد هر کدام از بچه ها را نصف کرد. اگر بخواهيم به طور کاربردی و مملوس به زير ساخت های اصلی مشکلات آموزشی کشور نگاهی بياندازيم بايد گفت حدود 6 درصد از رشد مغز تا سن 6 سالگی صورت می گيرد. (کاربرد روان شناسی در رياضيات، حاج بابايي) بنابراين بايد به آموزش در دوران پيش دبستان اهميت زيادی داد.
[تصویر: images?q=tbn:ANd9GcTYIFzS-0SQ6gzp3tBsfDG…CMn_wTb0BQ]
متاسفانه با توجه به اهميت اين دوران سازمان های مربوطه نظارت مناسبی بر برنامه های آموزشی پيش از دبستان ندارند و شيوه های غير رسمی تر آموزشی در جامعه نيز کمکی به رشد رياضی کودکان نمی کند. (ناتوانی يادگيری- فريار- رخشان) با توجه به رشد سرانه کتاب خوانی در کشور اين نکته خيلی خارج از باور نيست که خانواده های ايرانی هنوز هم به کتاب هايی که تفکر منطقی را در کودکان پرورش می دهند اهميت نمی دهند.
یاد گیری ریاضیات و کودکان پیش دبستانی
در حالی که کتاب های داستانی سنين پيش از دبستان که محتوی آنها دارای مفاهيم رياضی باشد به شدت به رشد دانش رياضی کودکان در دوران پيش از دبستان کمک می کند. مراکز پيش دبستانی با آگاهی از مفاهيم پيش نياز آموزش رياضی در سنين قبل از دبستان می توانند اين مفاهيم را در حين بازی به کودکان بياموزند. مفاهيمی مثل شمارش، تقسيم، طبقه بندی، مقايسه و … ) فعاليت هايي که در آنها کودکان مسيرهای —– را دنبال می کنند تا از ايستگاه اول به مثلاً نهم برسند. (ثابت شده است که کودکان پيش از دبستان می توانند از 1 تا 10 بشمارند و شمارش آنها را بياموزند. (حاج بابايي 1378) برای آموزش مفهوم اعداد و مفهوم ترتيبی اعداد مهم اند. آنها بايد در حين بازی با مفاهيم بزرگی، کوچکی، بزرگترين و کوچکترين آشنا شوند و مفاهيمی مثل سبک، سنگين از طريق بازی قابل آموزش هستند. بازی های ارتباط دهی منطقی وسايل به اشياء و اجزا و اشکال، می توانند به پرورش قدرت استدلال منطقی کودکان کمک کند. همچنين در سنين 4 تا 6 سالگی بازی با اشکال هندسی، شناسايي و مقايسه انها از طريق روی هم قرار دادن آنها فعاليت مناسبی برای آشنايي مقدماتی با اشکال هندسی است. امروزه بخش قابل توجهی از آموزش غير رسمی از طريق برنامه های تلويزيونی قابل انتقال است. مثلاً «رد پای آبی» که قدرت استدلال حل مسئله، نتيجه گيری و روحيه جستجوی گری، و دقت را در به ياد سپاری رويدادها پرورش می دهد.
منبع:وبلاگ معلمی
[تصویر: images?q=tbn:ANd9GcSPf2WYuWJzGRgdvclT4Oe…xpmOp7DE3g]
منابع :
کاربرد روان شناسی در آموزش رياضيات. حاجی بابايي- مرتضی. گروه پژوهشی ناتوانی های يادگيری و اختلالات رفتاری 1387.
کاربرد روان شناسی در آموزش و پرورش. کديور- پروين- مترجم : بيلر، رابرت 1371. تبريزی- مصطفی 1387.
درمان اختلالات رياضی- تهران- فرا روان. فريار، اکبر، رخشان، فريدون. 1373- ناتوانی ياديگری- تبريز- ميترا. کوپلند، ريچارد، فعاليت های تشخيصی و يادگيری در رياضيات برای کودکان. مصطتفی کريمی- مترجم- تهران- آموزش.
امضای می گل
[تصویر: c05147f3029c.png]
[تصویر: pichak.net-79.gif]
http://www.shadikoodak.blogfa.com وبلاگ می گل امیری
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
