شناخت مشکلات روانی و رفتاری کودکان با نقاشی

شناخت مشکلات روانی و رفتاری کودکان با نقاشی

چگونه میتوانیم از دنیای درون کودکانمان مطلع شویم؟

صحبت کردن مستقیم با کودک در مورد افکار و احساسات و خواسته هایش چندان نتیجه بخش نیست چرا که کودکان هنوز نمیتوانند احساسهای متفاوت خود را بشناسند،از یکدیگر تمیز دهند و آنها را بازگو کننداما آنچه ما را در این امر بسیار مهم یاری میدهد تفسیر نقاشی عزیزانمان است .

از دیدگاه روان تحلیلگری یک رویکرد غیر مستقیم مانند استفاده از نقاشی های فرافکن امری اساسی(برای به دست آوردن تصویر دقیق از جهان درونی کودک) است.فرد از طریق خلق آثار نمادین مضمون ها پویایی ها و نگرش های مهمی را به تصویر میکشد.نظریه روان تحلیلگری همچنین فرض میکند که نه تنها این بیان نمادین امکان پذیر است بلکه ادراکها و پاسخ های فرد به جهان خود نیز عملا بر اساس نیرو ها و ویژگی های درونی تامین میشود . وقتی از شخصی خواسته میشود یک محرک بدون ساختار را تفسیر کند جلوه های این پویایی درونی که در مورد هر فرد ، ویژگی هی خاص خود را دارد ، به احتمال زیاد به وقوع می پیوندد. چنانکه همین امر وقتی شخص روی یک برگ کاغذ سفید نقاشی میکند نیز جلوه گر میشود این فرافکنی جنبه های درونی به احتمال زیاد تصویر های ذهنی ، احساس ها، افکار و خاطرات اضطراب انگیز را شامل میشود. فهم این فرافکنی های بالقوه میتواند زمینه ها ، پویاییهای درونی شخص را آشکارکند.

نقاشی کودک به ما نشان میدهد که وی خودرا چگونه میبیند،چگونه متحول میشود و چگونه با جهان پیرامون خویش ارتباط برقرار میکند نقاشی به منزله فراکنی روانشناختی جهان کودکانه در فراسوی لذتی که برای کودک ایجاد میکند آشکار کننده تمام شخصیت اوست.

نقاشی، یکی از فعالیت‌های پیچیده کودکان بوده و تا اندازه‌ای نمایشگر ادراکات و احساسات آن‌ می‌باشد. از دیدگاه پیاژه، نقاشی چیزی در حد فاصل بازی و تصویر ذهنی است که کودک به واسطه آن دنیای واقعی خود را بازنمایی می‌کند.

بطور خلاصه نقاشی کودک دارای مراحل زیر است

1. حرکات عضلانی و اثرگذاری بر کاغذ یا زمین، که ممکن است بصورت خط، نقطه، و یا ایجاد لکه باشد.

2. خط کشیدن بدون نظم و کنترل(ابتدا افقی و بعد عمودی می‌شود).

3. طرح‌ریزی(واقع‌گرایی و کامل‌کردنی).

4. شکل‌سازی یا تصویرسازی(احساسی و عقلانی).

برای شناسایی شخصیت، ویژگی های روانی و رفتاری کودکان آزمونهایی تهیه شده که مختصری در مورد آنها توضیح میدهم:

آزمون نقاشی آدم(DAP)دراصل توسط مک آور (1949)تدوین شد ولی توسط همر (1985)، هندلر (1985)اوربان 1963)و کوپیتر (1968و1984)گسترش یافت .آزمون نقاشی آدم مک آور ، نقاشی های فرافکن را از سنجش شناختی فراتر برد و در جهت تفسیر شخصیت گسترش داد.

باک با تدوین آزمون خانه –درخت – آدمHTP) این نظریه را مطرح کرد که شخص علاوه بر مفهومی که به تصویر انسان میدهد ،برای خانه و درخت نیز معنایی قائل است . درخت خانه و آدمک هر یک به منزله تجسم رمزی و ناهشیار شخصیت کودک هستند و تعادل عاطفی و طراز عقلی وی را نشان میدهند.

البته بهتر است برای بدست آوردن نتایج قطعی این آزمونها همراه با آزمونهای دیگر روانشناسی در زمینه مورد نظر استفاده شود.

در مقاله های بعدی سعی میکنم تعدادی از نشانه ها را در نقاشی کودکان بازگو کنم.و راهکارهایی جهت کاهش اضطراب و افسردگی با نقاشی ارائه دهم.