فرزند پروري مثبت چيست؟

فرزند پروري مثبت چيست؟

مهرا رنجبردار 

فرزند پروري مثبت رويكردي است كه هدف آن ارتقاي رشد كودك و اداره كردن رفتار كودك به روشي سازنده و غير آسيب زننده است .فرزند پروري مثبت بر اساس ارتباط خوب و توجه مثبت بنا شده تا بتوان به كودك كمك كرد كه رشد كند .كودكاني كه با فرزند پروري مثبت بزرگ ميشوند با احتما ل بيشتري مهارتها و احسا س مثبت نسبت به خود را پرورش ميدهند .آنها همچنين با احتمال كمتري مشكلات رفتاري خواهند داشت.پنج جنبه كليدي براي فرزند پروري مثبت وجود دارد.

مطمئن شدن از ايجاد محيطي امن و جالب:

كودكان كم سال نياز به محيط بازي امن دارند بخصوص وقتي سينه خيز حركت مي كنند .اتفاقات در خانه مهمترين علت آسيب در كودكان كم سال است .داشتن يك محيط امن به اين معناست كه شما ميتوانيد با آرامش بيشتري فرزند پروري كنيد و كودكتان ميتواند محيط خود را كشف كند و طي روز سرگرم باشد در حا ليكه احتمال آسيب ديدن وي كمتر است .كودكان نياز به محيطي سرگرم كننده دارند كه به ةنها فرصتهاي زيادي براي گشتن كشف آزمايش و رشد زبان و رشد ذهني وي را تحريك مينمايد.كودكان همچنين نياز دارند به حد كافي نظارت يعني اينكه بدانيد كودكتان كجا و مشغول چه كاري است.

ايجاد محيط مثبت آموزنده:

والدين بايستي در دسترس كودكانشان باشند.اين به اين معنا نيست كه در تمام لحظات با كودكتان باشيد بلكه به اين معناست كه وقتي كودك به كمك مراقبت يا توجه شما نياز دارد در دسترس باشيد.وقتي كودك به شما نزديك ميشود كارتان را متوقف كنيد و اگر ميتوانيد زماني را با او باشيد.با تشويق كودك به اينكه تلاش كند خودش  كارش را انجام دهد به او كمك كنيد ياد بگيرد.تشويق و توجه مثبت كمك ميكند علاقه كودك را براي يادگيري برانگيزد.وقتي ميبينيد كودكتان چيزي را كه شما ميخواهيد انجام ميدهد به او توجه كنيد.به كودكتان نشان دهيد كاري را كه در حال انجام است دوست داريد در اين صورت او با احتمال بيشتري آن را تكرار خواهد كرد.

فرزند پروري مثبت چيست؟

استفاده از ديسيپلين قاطع:

ديسيپلين قاطع به معني با ثبات بودن و عمل كردن فوري در مواقعي است كه ميبينيد كودك رفتار نادرست دارد و ياد دادن رفتارقابل قبول.وقتي والدين از ديسيپلين قاطع استفاده ميكنند كودكان ياد ميگيرند مسووليت رفتار خود را بپذيرند از نيازهاي ديگران آگاه ميشوند و خود كنترلي پيدا ميكنند.همچنين در صورتي كه والدين از يك روز تا روز ديگر با ثبات و قابل پيش بيني باشند كودكان با احتمال كمتري مشكلات رفتاري پيدا ميكنند.

شما ميتوانيد براي منحصربفرد كودك خود ارزش قائل باشيد و با اينحال انتظار رفتار رفتار عاقلانه داشته باشيد.وقتي كودكتان رفتار نامناسب دارد يا ناراحت است بهترين كار اين است كه آرام بمانيد و از فرياد زدن با صداي بلند اسم او را بردن تهديد كردن يا زدن او خودداري كنيد.

داشتن انتظار واقع بينانه:

انتظاراتي كه والدين از فرزندانشان دارند به اين بستگي دارد كه آنها چه چيزي را در سنين مختلف عادي ميدانند.به ياد داشته باشيد كه كودكان افرادي منحصربه فردند و با سرعتهاي متفاوتي رشد ميكنند.آنها نياز دارند قبل از ياد گرفتن مهارتهاي جديد از جمله استفاده از توالت پوشيدن لباس يا غذاخوردن به تنهايي از نظر رشدي آمادگي آن را پيدا كنند.اگر مطمئن نيستيد فرزندتان براي يادگيري مهارت جديد آمادگي دارد نظر يك كارشناس را جويا شويد.مشكلات وقتي به وجود مي آيند كه والدين از فرزندانشان انتظارات زيادي دارند قبل از اينكه آنها آمادگي داشته باشند يا انتظار داشته باشند فرزندشان كامل باشد.براي مثا ل والديني كه انتظار دارند فرزندشان هميشه مودب شاد و حرف گوش كن باشد يا هميشه منظم و كمك كننده باشد خودرا در شرايطي قرار ميدهند كه مايوس شوند و با فرزند خود اختلاف پيدا كنند.از فرزند خود انتظار نداشته باشيد كه كامل باشد.تمام كودكان اشتباه ميكنند.بيشتر اشتباهات عمدي نيستند.اين نيز مهم است كه والدين انتظارات واقع بينانه از خود داشته باشند.اين خوب است كه بخواهيد تمام تلاش خود را بعنوان يك مادر يا پدر انجام دهيد اما تلاش براي اينكه والد كاملي باشيد فقط منجر به احساس ناكامي و بي كفايتي ميشود.نسبت به خود سختگير نباشيد هر كسي از راه تجربه مي آموزد.

فرزند پروري مثبت چيست؟

به عنوان والد از خود مراقبت كنيد :

فرزند پروري راحت تر خواهد بود اگر نياز شخصي والدين براي صميميت همراهي تفريح و تنها بودن برآورده شود.والد خوب بودن به اين معني نيست كه فرزندتان به تمام زندگي شما غلبه داشته باشد.اگر نيازهاي خود شما بعنوان يك بزرگسال برآورده شود بسيار آسانتر خواد بود كه شكيبا با ثبات و در دسترس كودك خود باشيد.

*تمرين4: فرزند پروري مثبت چيست؟

1-كداميك از مهارتهاي فرزند پروري مثبت براي شما آسان است ؟به چه دليل؟…………………………………

2-كداميك از اين مهارتها براي شما سخت است؟به چه دليل؟………………………………………………………

3-چه چيزهاي ديگري مهم است كه به كودكان كمك ميكند رشد كنند؟……………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………….

-علل مشكلات رفتاري كودكان:چرا كودكان به اين روش رفتار ميكنند؟چرا اينگونه است كه كودكاني كه در يك خانواده بزرگ شده اند در بعضي چيزها شبيه بهم و در بعضي چيزهاي ديگر اينقدر با هم متفاوت اند؟

براي فهميدن اينكه چگونه كودكان رشد ميكنند لازم است به سه چيز توجه كنيم : تركيب ژنتيكي آنها محيط خانوادگي و جامعه اي كه در آن زندگي ميكنند.اين عوامل مهارتها ديدگاهها و تواناييهايي را كه كودكان پيدا ميكنند شكل ميدهند.همچنين اين مساله را كه آنها مشكلات رفتاري پيدا ميكنند يا خير را تحت تاثير قرار ميدهند.

*تمرين5:تعيين علتهاي مشكلات رفتاري كودكان:

براي اينكه رفتار كودك خود را بهتر بفميد به راهنماي سلامتي هر والد نگاهي بيندازيد و اطلاعات آن را مطالعه كنيد.در كنار هر عاملي كه فكر ميكنيد نقشي در شكل گيري رفتار فرزند شما دارد علامت بزنيد.اگر

بخواهيد ميتوانيد در جايي كه مشخص شده نظر خودرا بنويسيد.

فرزند پروري مثبت چيست؟

تركيب ژنتيك :

كودكان تركيب ژنتيكي منحصر به فرد از والدين خود به ارث ميبرند.اين تركيب شامل ويژگيهاي آشكار مانند رنگ چشم و بافت مو و نيز ويژگيهاي رفتاري و هيجاني ميشود.براي مثال كودكاني كه مشكل تمركز دارند يا احساس غمگيني و افسردگي ميكنند ممكن است تركيب ژنتيكي اي را به ارث برده باشند كه آنها را براي داشتن چنين مشكلاتي آماده تر ميكند.

كودكان همچنين ممكن است مزاج خود را از والدين به ارث ببرند مانند چقدر اجتماعي يا برونگرا هستند چقدر فعالند يا چقدر احساساتي هستند.بعضي از اين ويژگيها اداره كردن را دشوار ميكند.براي مثال بعضي كودكان توجه زيادي مي طلبند بعضيها خيلي فعال و مشغولند و پيوسته در حال كشف اطراف خود ميباشند بعضي ديگر زياد گريه ميكنند يا ايراد ميگيرند و غذا دادن يا خواباندن آنها سخت است.با اين حال تمام نوزادان دشوار

در كودكي مشكلات رفتاري پيدا نميكنند در حاليكه بعضي نوزادان آسان اين مشكلات را پيدا ميكنند.مشكلات رفتاري كودكان فقط به مزاج آنها بستگي ندارد بلكه به واكنش ديگران به رفتار آنها نيز وابسته است.

*كودك شما بعنوان يك نوزاد چگونه بود؟

*دوست داشت با مردم باشد توجه زيادي ميخواست.

*به سادگي نااميد ميشد آرام كردنش آسان نبود در صورت تغيير ناگهاني پريشان ميشد.

*خيلي فعال مشغول پرانرژي و كنترل كردن اوسخت بود

-نظر:

…………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

فرزند پروري مثبت چيست؟

محيط خانواده:

تركيب ژنتيكي كودك چيزي است كه نميتوان آن را تغيير داد. اما كودكان از محيط خانوادگي خود چيز ياد ميگيرند و اين محيط ميتواند براي ياد دادن اينكه به روش مناسبتري رفتار كنند تغيير كند. فهميدن اينكه كودكان چگونه از محيط خود چيز ياد ميگيرند براي اينكه تصميم بگيريم چطور با مشكل كنار بياييم مفيد است.

 پاداشهاي تصادفي براي رفتار نادرست:

كودكان به سرعت ياد ميگيرند كه رفتار آنها اثري دارد و ميتوانند كارهاي ديگران را كنترل كنند.رفتارهاي مشكلدار در صورتي كه باعث شوند كودكان آنچه را ميخواهند به دست آورند با احتمال بيشتري ادامه پيدا خواهد كرد.اغلب پاداشهاي تصادفي يا پرداختهاي پنهاني براي رفتار نادرست وجود دارد.پاداشهاي تصادفي شامل توجه اجتماعي {مانند حرف زدن با كودك چشمك زدن يا لبخند }پاداشهاي مادي {مانند اسباب بازي}فعاليت{مانند اينكه والد حواس كودك را با يك بازي پرت كند}يا دادن خوراكي{مانند بيسكويت بستني يا آب نبات چوبي}ميشود.براي مثال اگر زماني كه فرزندتان براي اولين بار كلمه زشتي بر زبان مي آورد تصادفا لبخند بزنيد يا وقت زيادي را براي دليل آوردن براي او صرف كنيد توجه اضافه ميتواند كودك را تشويق كند كه كلمه زشت را دوباره بر زبان بياورد.

آيا هيچيك از پاداشهاي تصادفي زير در خانواده شما رخ ميدهد؟

   توجه اجتماعي-پاداشهاي مادي-پاداشهايي به شكل كار-پاداشهاي خوراكي

تله هاي كنترل كننده:

كودكان مي آموزند كه اگر كار خود را ادامه بدهند ورفتار مشكلدارشان بدتر شود با احتمال بيشتري آنچه را كه ميخواهند بد ست مي آورند.براي مثال فرزند شما ممكن است درست قبل از ناهار از شما بيسكويت بخواهد.

ممكن است شما چند بار بگوييد نه.با اينحال اگر فرزندتان ادامه بدهد و بر خواسته خود پافشاري كند يا آن را با صداي بلندتر تكرار كند احتمالا شما در اين تله مي افتيد كه به او بيسكويت بدهيد تا فقط سروصدا بخوابد.متاسفانه فرزند شما هم براي اينكه بر خواسته خود اصرار كند پاداش گرفته و ياد ميگيرد كه براي انجام خواسته هايش مصرتر شود و با صداي بلندتر تقاضا كند.شما هم پاداش گرفته ايد چون فرزندتان سرو صدا را متوقف كرده حداقل براي مدت كوتاهي.از آنجا كه هم شما و هم فرزندتان پاداش گرفته ايد اين كنترل احتمالا دوباره رخ ميدهد. به همين روش والدين هم ياد ميگيرند كه اگر پافشاري كنند و با صداي بلندتر حرف بزنند با احتمال بيشتري به خواست خود خواهند رسيد. براي مثال ممكن است شما چندين بار از فرزندتان بخواهيد كاري را انجام دهد و اين درخواست را به تدريج با صداي بلندتر تكرار كنيد بدون اينكه موفق شويد. سرانجام احتمالا شما با عصبانيت ميخواهيد كه فرزندتان آنچه را كه خواستيد تا سه شماره انجام دهد و گرنه خودش ميداند! فرزندتان به اين ترتيب ياد ميگيرد كه شما تنها زماني جدي هستيد كه فرياد بزنيد و بشماريد. و پيش از اينكه آنچه را شما خواسته ايد انجام دهد تا آن زمان صبر ميكند. شما براي فرياد زدن پاداش گرفته‌ايد زيرا فرزندتان آنچه را از او خواسته ايد انجام داده است و فرزندتان پاداش گرفته چون شما فرياد زدن سر او را متوقف كرده ايد. دوباره به دليل اينكه پاداشي هم براي شما و هم فرزندتان وجود دارد اين روند احتمالا باز هم تكرار خواهد شد.

فرزند پروري مثبت چيست؟

*آيا هيچيك از تله‌هاي تعديل كننده زير در خانواده شما اتفاق مي افتد؟

*كودك تعديل كند

*والد تعديل كند

نظر:

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

ناديده گرفتن رفتار مناسب:

براي بعضي از كودكان هيچ پاداشي در انجام رفتار خوب وجود ندارد.متاسفانه رفتاري كه هيچ توجهي برنيانگيزد با احتمال كمتري تكرار ميشود.اگر كودكان وقتي ذخوب رفتار ميكنند ناديده گرفته شوند ممكن است ياد بگيرند كه تنها راه گرفتن توجه نادرست رفتار كردن است.

*آيا شما اغلب در اين تله ميافتيد؟

*ناديده گرفتن رفتار مورد پذيرش

نظر:

…………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………….

نگاه كردن به ديگران:

كودكان با نگاه كردن آنچه ديگران انجام ميدهند ياد ميگيرن.براي مثال وقتي والدين خشمگين ميشوند و سر همديگر فرياد ميزنند و به خاطر فرياد زدن كاري را كه ميخواهند ميكنند كودكان ياد ميگيرند وقتي مشكلي دارند فرياد زدن كاري درستي است.كودكاني كه از والدينشان كتك مي خورند احتمالا ديگران را ميزنند.

رفتارهايي مانند فرياد زدن حرفهاي تند زدن عصباني شدن زدن نامرتب بودن و اينكه وقتي اتفاق ترساننده اي

رخ ميدهد شما چه كار ميكنيد ميتوانند با نگاه كردن به ديگران آموخته شوند.

آيا فرزند شما عادت بدي را از نگاه كردن ديگران كسب ميكند؟

*نگاه كردن به ديگران

نظر:

…………………………………………………………………………………………………………………………………

فرزند پروري مثبت چيست؟

خواستن انجام كار:

روشي كه والدين از كودكانشان ميخواهند كاري را انجام دهند ميتواند براينكه فرزندشان آن كار را انجام خواهد داد يا نه تاثير بگذارد. برخي مشكلات شايع در اين زمينه عبارتند از:

*بيش از حد زياد بودن:هر بار كه از كودكان خواسته ميشود كاري را انجام دهند فرصتي براي نافرماني آنها وجود دارد.وقتي كارهاي بسيار زيادي از كودكان خواسته ميشود آنها احساس ناتواني ميكنند.

*بيش از حد كم بودن :گاهي كودكان به اين دليل نافرمان ميشوند كه هيچكس وقت كافي نگذاشته تا براي آنها روشن كند كه چه انتظاري از آنها ميرود.براي مثال ممكن است كودكي رفتار نامناسب غذاخوردن را نداند چون به اندازه كافي به او گفته نشده چگونه از قاشق و چنگال استفاده كند.

*بيش از حد سخت بودن :كودكان وقتي والدين شان انتظارات بيش از حد از آنها داشته باشند و كارهايي از آنها بخواهند كه فراتر از تواناييهاي آنهاست مثل اينكه از يك كودك سه ساله بخواهند يك اتاق بهم ريخته را مرتب كند نافرمان ميشوند.

*در زمان نامناسب عنوان كردن:وقتي كودكي مشغول انجام كاري است مثل ديدن يك برنامه تلويزيوني دلخواه و از او خواسته ميشود كاري انجام دهد بيشتر احتمال دارد كه خواست شما را ناديده بگيرد.

*بيش از حد مبهم بودن :كودكان كارهايي را كه مبهم به آنها گفته ميشود انجام نمي دهند مثل اينكه علي ابله نباش يا كارهايي كه بصورت پرسشي بيان ميشوند مثل اينكه دوست داري بخوابي ؟اگر به فرزندتان فرصت انتخاب ميدهيد آماده باشيد كه بگويد نه.

*زبان بدن :گاهي زبان بدن والد چيزي غيراز كاري را كه خواسته ميگويد مثل اينكه وقتي به كودك ميگويد كاري را رها كند در حال لبخند زدن يا خنديدن باشد.همچنين كودكان معمولا كارهايي را كه از يك اتاق به اتاق ديگر با فرياد گفته ميشود انجام نميدهند چون والدين آنجا نيستند كه كاري را خواسته‌اند پي بگيرند.

*چگونه از فرزندتان ميخواهيد كاري را انجام دهد؟

*بيش از حد زياد

*بيش از حد كم

*خيلي سخت

*در زمان مناسب

*بيش از حد مبهم

*ناهماهنگ

*نظر:

………………………………………………………………………………………………………………………………

فرزند پروري مثبت چيست؟

پيامهاي احساسي

واليني كه فرزند خود را قبول ندارند بجز رفتار كودك اغتماد به نفس او را نيز كم ميكنند.بردن نام كودك با اصطلاحاتي مثل ابله يا خنگ و پيغام هايي كه به او احساس گناه ميدهد.مثل گفتن اينكه مادربزرگ چه فكري ميكند اگر ببيند تو داري اين كار را ميكني؟ممكن است به خاطر شرمساري كودكان را به همكاري وادارد ولي آنها را خشمگين كناره گير و غير همكار ميكند.

*آيا شما هيچيك از اين پيغامهاي احساسي را ميدهيد؟

*اسم گذاشتن روي فرزندتان يا تحقير كردن او

*پيغامهايي كه احساس گناه ايجاد ميكنند

*نظر:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

استفاده ناكارآمد از تنبيه

كودكان ميتوانند مشكلات رفتاري پيدا كنند به خاطر روشي كه والدين از ديسيپلين يا تنبيه استفاده ميكنند.اينجا بعضي دلايل در مورد اينكه چرا تنبيه كاري از پيش نميبرد ارائه ميشود.

1-تهديد به تنبيه ميشود ولي تنبيه انجام نميشود.:اگرچه تهديد در ابتدا تاثير دارد كودكان به سرعت ياد ميگيرند وقتي والدين تهديدات خود را عملي نمي كنند دستورات والدين را ناديده ميگيرند.تهديد به تنبيه حتي ميتواند مبارزه طلبي قلمداد شود و كودكان والدين خود را امتحان كنند تا ببينند چه اتفاقي ميافتد.

2-تنبيه در زمان عصبانيت انجام ميشود :وقتي والين عصباني هستند هميشه خطر از دست دادن كنترل و آسيب زدن به كودك وجود دارد.اگر نگران اين هستيد كه چنين اتفاقي بيفتد با يك كارشناس مشورت كنيد.

3-تنبيه بعنوان پاسخ به يك بحران:گاهي والدين واكنش شديد به رفتار نادرست نشان ميدهند زيرا پيش از اينكه كاري براي آن انجام دهند منتظر مانده اند تا رفتار كودك به اندازه غيرقابل تحملي برسد.

4-استفاده بي ثبات و بي ضابطه از تنبيه:بي ثباتي و بي ضابطه عمل كردن فهم اين را كه چه چيزي از كودك انتظار ميرود را دشوارميكند.مشكلات رفتاري وقتي رخ ميدهند كه دستورات و قوانين از يك روز به روز ديگر با ثبات به كار نمي روند.در خانوادهايي كه هم پدر و هم مادر حضور دارند مشكلات همچنين ميتواند وقتي رخ دهد كه والدين با هم توافق ندارند يا در مقابل كودك براي اجراي قوانين از هم حمايت نميكنند.

فرزند پروري مثبت چيست؟

*آيا شما هيچيك از مشكلات زير را با ديسيپلين قوانين داريد؟

-تهديدها اجرا نميشود

-تنبيه در زمان خشم انجام ميشود

-تنبيه به عنوان پاسخي به بحران است

-استفاده بي ثبات از تنبيه

*نظر:

……………………………………………………………………………………………………………………………

بعضي باورها كمكي نمي كنند و فرزندپروري را دشوار مينما يند.اينجا برخي باورهاي غير مفيد رايج ارائه ميشود:

1-اين فقط يك مرحله از رشد كودك است.اين باور از اينكه والدين مستقيم به مشكل رسيدگي كنند جلو گيري ميكند.در عوض والدين ممكن است قبل از اينكه بد نبال دريافت كمك بروند يا تغييري ايجاد كنند منتظر بمانند تا زماني كه مشكل شديد و دراز مدت شده است.

2-او اين كار را از روي عمد ميكند فقط براي اينكه مرا اذيت كند.اين باور سرزنش را بار كودك ميكند و ممكن است سبب شود والدين بي ميل و خشمگين شوند و نسبت به رفتار نادرست واكنش شديد نشان دهند.اين باور همچنين جلوي اين را ميگيرد كه والدين ببينند اعمال خود آنها چه نقشي در مشكل رفتاري دارد.

3-همه اش تقصير من است كه او اينطوري است.اين باور والدين را به خاطر مشكل رفتاري كودك سرزنش ميكند وقتي والدين فكر كنند كه آنها بايد به خاطر رفتار كودكشان سرزنش شوند احساس گناه و افسردگي ميكنند.اين صبور آرام و باثبات بودن در مقابل كودك را حتي سخت تر ميكند.انتظارات والدين نيز ميتواند فرزندپروري را سخت تر كند.اين غير واقع بينانه است كه والدين از كودك خود انتظار داشته باشند كامل باشد.اين احتمالا منجر به نااميدي و اختلاف با كودك ميشود.والدين ميتوانند همچنين انتظارات غير واقع بينانه از خود داشته باشند.وقتي والدين هدف خود را اين ميگذارند كه كار خود را كامل انجام دهند خود را آماده نارضايتي و ناكامي ميكنند.

*آيا هيچيك از موارد زير در مورد شما صادق است؟

-باورهاي غير مفيد

-انتظارات غير واقع بينانه

نظر:

………………………………………………………………………………………………………………………………

فرزند پروري مثبت چيست؟

تاثيرات ما بر خانواده

تاثيرات ديگري هم بر بهزيسستي والدين وجود دارد كه فرزند پروري را دشوار ميكند.اينجا چند مثال وجود دارد:

*رابطه والدين:مشكل رفتاري ميتواند زماني بروز كند كه رابطه يك زوج اجباري است و تنش و اختلاف زيادي در خانواده وجود دارد.وقتي كودكان بگومگو و جدال زيادي بين والدين خود ميبينند پسرها ممكن است پرخاشگر و دخترها مضطرب يا افسرده شوند.

*هيجانات والدين:احساسات والدين مثل عصبانيت افسردگي يا اضطراب ميتواند مانع آنها براي با ثبات بودن و اداره موثر رفتار كودكشان باشد.براي مثال وقتي والدي احساس غمگيني يا افسردگي ميكند احتمال دارد تحريك پذير و كم تحمل شود افكار غير مفيد در مورد كودكش داشته باشد بخواهد زمان كمتري با فرزندش سپري كند و نظارت كمتري بر كودك داشته باشد.

*استرس:همه والدين زماني تحت استرس قرار ميگيرند مثل زمان اثاث كشي مشكلات مالي يا فشار كاري.كودكان به روال منظم نياز دارند و وقتي اين استرسها روال معمول خانواده را براي مدت زيادي بهم ميزند ناراحت ميشوند.

*آيا هيچكدام از موارد زير در مورد خانواده شما درست است؟رابطه والدين با يكديگر-احساسات والدين-استرس.

نظر:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

تاثيرهاي خارج از خانه

براي والدين غير ممكن است كه تمام تاثيرات روي رفتار فرزندشان را كنترل كنند.رفتار كودكان وقتي ارتباط بيشتري با افراد جامعه پيدا ميكنند تحت تاثير عوامل خارج از خانه هم قرار ميگيرد.

فرزند پروري مثبت چيست؟

همسالان و دوستان

وقتي كودكان شروع به قاطي شدن با كودكان ديگر ميكنند تحت تاثير روابط خود با همسالان و كارهاي آنها قرار ميگيرند.براي مثال كودكان پرخاشگر و مخل اغلب از سوي همسالان خود طرد ميشوند مهارتهاي اجتماعي ضعيفي دارند و برايشان سخت است با كسي دوست شوند يا دوستي خودرا ادامه دهند.اين كودكان با كودكان مخل ديگر قاطي شوند و از آنها ياد بگيرند و رفتار مشكلدارشان ادامه پيدا كند.

مدرسه

موفقيت كودكان در مدرسه ميتواند سازگاري و رفتار آنها را تحت تاثير قرار دهد براي مثال كودكي مشكل رفتاري پيدا كند كه كار مدرسه را سخت مي يابد خوب كار نميكند يا به ندرت پاداش يا تحسين براي تلاشهايش دريافت ميكند.

رسانه و تكنولوژي

كودكان ميتوانند مشكل رفتاري مثل ناسزا گفتن يا پرخاشگري را تماشا كردن فيلم و برنامه هاي تلويزيون خواندن روزنامه و داستانهاي خنده دار يا بازيهاي كامپيوتري ياد بگيرند.

*آيا هيچيك از نگرانيهاي زير در خانواده شما وجود دارد؟

-همسالان و دوستان

-مدرسه

-رسانه و تكنولوژي

نظر:

………………………………………………………………………………………………………………………………

فرزند پروري مثبت چيست؟

تمام والدين ميتوانند زماني در تله فرزند پروري بيفتند. بايداحتمالا فرا بشر باشيد كه فرزندتان را بدون دادن هيچ پاداشي تصادفي يا افتادن در تله‌هاي تعديل كننده يا بي ثبات بودن بزرگ كنيد. در واقع امكان ندارد والد بود بدون اينكه در اين راه اشتباهاتي انجام داد. با اين حال مشكلات رفتاري كودكان بيشتر رخ ميدهند اگر شما دريابيد كه اغلب در اين تله هاي فرزندپروري مي‌ا‌ فتيد. بنابراين اينكه آنها در روابط روز به روز چقدر اتفاق مي افتند مهمتر از اين است كه به سادگي اتفاق مي افتند مهمتر از اين است كه به سادگي اتفاق مي افتند يا نه.

*عوامل ديگر:

-آيا چيزهاي ديگري را ميشناسيد كه بر رفتار كودك شما تاثير دارد؟اگر بله آنها را در زير فهرست نماييد.

……………………………………………………………………………………………………………………………………..

اهدافي براي تغيير

حالا كه علتهاي احتمالي مشكلات رفتاري را ديده ايد در مورد تغييراتي كه ميخواهيد در رفتار كودك و نيز رفتار خودتان بدهيد فكر كنيد.اين تصميم شما /والد است كه چه مهارتهايي به فرزندتان آموزش داده شود.به ياد داشته باشيد كودكان ميبايست قبل از يادگيري يك مهارت تازه از نظر رشدي آمادگي آن را داشته باشند.اين ميتواند مفيد باشد كه مهارتهايي را كه به كودك كمك ميكند ياد بگيرد مستقل باشد و با ديگران كنار بيايد در ذهن داشته باشيد.

-تمرين 6:چه مهارتهايي را بايد در كودك تشويق كنيم.

به فهرست زير نگاه كنيد و فكر كنيد ميخواهيد چه مهارتهايي را در كودكتان تشويق كنيد.

*چگونه رابطه برقرار كند و با ديگران كنار بيايد:

-عقليد ايده ها و نيازهاي خود را بصورت مناسب به ديگران ابراز كند.

-وقتي نياز به كمك دارد آن را درخواست كند.

-درخواستهاي بزرگترها را انجام دهد.

-با كودكان ديگر همكارانه بازي كند.

-از احساسات ديگران آگاه باشد.

-آگاه باشد چگونه اعمال خود او بر ديگران تاثير ميگذارد.

*چگونه احساسات را اداره كند:

-احساساتش را به گونه اي ابراز كند كه به ديگران آسيب نزند.

-كارهاي آسيب زننده را كنترل كند و قبل از عمل فكر كند.

-احساسات مثبت نسبت به خود و ديگران داشته باشد.

-قوانين و محدوده ها را بپذيرد.

*چگونه مستقل باشد:

-كارهايي را براي خود انجام دهد.

-خود را سرگرم كند بدون اينكه به توجه هميشگي بزرگترها نياز داشته باشد.

-در مقابل كارهايش احساس مسووليت كند.

*چگونه مشكلات را حل كند:

-در مورد مسايل هر روزه توجه و كنجكاوي نشان دهد.

-پرسش كند و عقايد خودش را داشته باشد.

-به راه حلهاي ديگر هم توجه كند.

-با ديگران گفتگو كند و نتيجه بگيرد.

-براي خود تصميم بگيرد و مشكلاتش را حل كند.

نظر:

………………………………………………………………………………………………………………….

فرزند پروري مثبت چيست؟

تمرين 7:هدف گذاشتن براي تغيير.

وقتي اهداف خودرا براي تغيير مشخص ميكنيد رفتار كنوني فرزندتان را در نظر بگيريد.فكر كنيد كه ميخوايد چه كارهايي را بيشتر انجام دهد{مثلا مؤدبانه صحبت كردن با خود بازي كردن بدمن نياز به توجه هميشگي يك بزرگتر انجام دادن آنچه به او گفته ميشود ماندن در رختخواب خود تمام شب}همچنين توجه كنيد ميخواهيد چه كارهايي را كمتر انجام دهد{مثلا قشقرق راه انداختن كتك كاري كردن غر زدن موقع غذا خوردن اختلال ايجاد كردن در كارها }.اين مهم است كه توجه كنيد چه تغييراتي را ميخواهيد در رفتار خودتان ايجاد كنيد.حالا كه ميدانيد چه چيزهايي ميتواند در رفتار مشكلدار فرزندتان سهمي داشته باشند براي خودتان نيز اهدافي بگذاريد ببينيد چه كارهايي را ميخواهيد بيشتر انجام دهيد{مثلا آرام ماندن.دستورات روشن و مستقيم دادن}و

چه كارهايي را ميخواهيد كمتر انجام دهيد{مثل تهديد كردن-داد زدن و دستور دادن از اتاق ديگر}.

در زير تغييراتي را كه ميخواهيد در رفتارفرزندتان و رفتار خودتان ببينيدد بنويسيد.اهداف خود را دقيق و رفتاري ذكر كنيد.

ردگيري رفتار كودكان

اگر نگران برخي جنبه هاي رفتار فرزند خود هستيد ردگيري كار مفيد است.ثبت كردن به چند دليل مفيد است.

*به شما اين شانس را ميدهد كه بررسي كنيد آنچه در مورد رفتار فرزندتان فكر ميكنيد واقعا درست است يا خير{مثلا آيا فرزندتان از همه دستوراتي كه شما ميدهيد سر باز ميزند؟}

*به شما كمك ميكند واكنش خود را به فرزندتان وارسي كنيد و مشخص كنيد چه وقتي و چرا آن را رفتار رخ ميدهد.

*به شما امكان ميدهد ارزيابي كنيد آن رفتار در حال تغيير است يا خير{براي مثال در حال بهتر شدن در حال بدتر شدن است يا همانطور مانده.}

*به شما ميگويد به هدف خود رسيده ايد يا خير.

-تمرين 8-ردگيري.

رهبر گروه به شما تعدادي از روشهاي ردگيري رفتار كودكان را نشان ميدهد.هرپرسش يا نظري داريد با اعضاي گروه در ميان بگذاريد.

فرزند پروري مثبت چيست؟

  *جدول رفتاري*

اگر نگران بعضي جنبه هاي رفتار فرزندتان هستيد مفيد است كه ردگيري كنيد.از يك جدول رفتاري استفاده كنيد در اين جدول بنويسيد چه وقت و كجا رفتار مشكلدار رخ داد چه چيز قبل از رفتار اتفاق افتاد{چه چيز باعث آن شد}و بعد از آن چه اتفاقي افتاد {شما چه واكنشي نشان داديد}.اين به شما كمك ميكند موارد زير را مشخص كنيد:

*الگوهاي رفتار فرزندتان

*چقدر رفتار رخ ميدهد

*چقدر با ثبات با رفتار فرزندتان مقابله ميكنيد

*زمانها يا موقعيتهاي پر خطر

*راه اندازيها يا علل احتمالي

*پاداشهاي تصادفي احتمالي

مثال :                                     جدول رفتاري نمونه

دستورالعمل :رفتار مشكلدار را بنويسيد همچنين اينكه چه وقت و كجا رخ داد و چه چيز قبل و بعد از آن اتفاق افتاد.

*رفتار مشكلدار:قشقرق راه انداختن

 

                                     فرزند پروري مثبت چيست؟              

*برگه چوب خط*

راه ديگر براي ردگيري رفتار فرزندتان اينست كه يادداشت كنيد اين رفتار چقدر اتفاق مي افتد.براي انجام اين كار روي برگه چوب خط شبيه آنچه در زير آمده هر وقت رفتار مورد نظر از او سر مي زند يك علامت بگذاريد.

                                                     *برگه چوب خط نمونه*

دستورالعمل:روز را در اولين ستون بنويسيد و سپس جلوي آن روز هر بار كه آن رفتار رخ ميدهد يك تيك بگذاريد.مجموع تعداد دفعات رخداد رفتار را در هر روز در ستون انتهايي بنوسيد.

رفتار:ناسزا گفتن                                                                                  تاريخ شروع:

                                             *گراف رفتاري*

شما حتي ميتوانيد اطلاعات بدست آمده را روي گراف نشان دهيد تا راحت تر پيشرفت فرزندتان را ردگيري كنيد تا پيش از آنكه برنامه فرزند پروري تازه اي را شروع كنيد يك هفته يا بيشتر آنطور كه قبلا” گفته شد رد رفتار فرزندتان را ياد بگيريد.بعداز اينكه يك برنامه فرزندپروري تازه را آغاز كرديد همچنان به ردگيري رفتار فرزندتان ادامه دهيد تا ببينيد آيا برنامه شما موفقيت آميز بوده است يا خير.اين به شما كمك ميكند به بهبودهايي كه در رفتار فرزندتان ايجاد ميشود توجه كنيد و انگيزه خودرا براي ادامه استفاده از استراتژيها و قواعد جديد حفظ نماييد.

                                            فرزند پروري مثبت چيست؟

*گراف رفتاري نمونه*

دستورالعمل:روي هر روزي كه رفتار مورد نظر رخ داده است به تعداد رفتار {ستون عمودي تعداد دفعات رخداد رفتار را نشان ميدهد}را يك ضربدر يا علامت بزنيد و سپس اين نقاط مربوط به روزهاي مختلف را بهم وصل كنيد.

وقتي يك برنامه والديني جديد را شروع ميكنيد بهتر است آن را به مدت 7 تا 10 روز آزمايش كنيد.در پايان مدت آزمايش ميتوانيد تصميم يگيريد كه آن را به همان روش ادامه دهيد يا تغييراتي در آن ايجاد نماييد.به ياد داشته باشيد بهترين راه تغيير رفتار كودكان و رفتار خود شما اينست كه آن را به تدريج انجام دهيد.وقتي قواعد و رفتارهاي تازه خوب جا افتاد ميتوانيد ردگيري را به ميزان كمتري انجام دهيد مثلا” هفته اي يك بار به جاي هر روز.وقتي در مورد پيشرفت خود مطمئن شديد ثبت كردن رفتار را متوقف كنيد.

دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا 

ساندرز، فرزندپروري، فرزندپروری مثبت، مدیریت رفتار کودکان