نکته ای مهم در یک سال اول زندگی کودک
محبت به فرزند ، سن خاصی ندارد و تا پایان عمر باید همراه والدین و فرزندان باشد ؛ اما محبت ویژه و کامل در یک سال اول زندگی طفل ، بسیار مهم و سرنوشت ساز می باشد …یک سال اول زندگی کودک ، دوران دلبستگی – پیوند محکم عاطفی با افراد مهم زندگی – است و اگر محبت همراه با احساس امنیت برایش پدید آید ، در آینده ی او تاثیر مثبت خواهد داشت . تاثیراتی مثل :
“بالا رفتن توان اجتماعی ، داشتن یک زندگی شاد و مقاومت در برابر حل مسئله به ویژه در دوران پیش دبستانی ”
روان شناسان ، سبک های دلبستگی کودکان را که بر حالت های روانی بعدی آنان تاثیر دارد به سه نوع تقسیم کرده اند : دلبستگی ایمن ، دلبستگی اجتنابی ، دلبستگی آشفته یا ناایمن.
دلبستگی ایمن
کودکانِ دارای دلبستگی ایمن، در صورتی که در مکانی مانند یک فروشگاه قرار گیرند ، می توانند بدون اضطراب و ناراحتی ، کمی از والدین خود(تا جایی که در دیدرس باشند) فاصله بگیرند و هرگاه فاصله زیاد شود ، به دنبال آنان بگردند . این نوع دلبستگی ، ناشی از رابطه ی صمیمانه ، محبت آمیز و حمایت گرایانه به کودک می باشد.
دلبستگی اجتنابی
کودکان دارای سبک دلبستگی اجتنابی ، ممکن است بی توجه به مقدار فاصله ، آن قدر از والدین خود دور شوند که یافتن شان دشوار باشد. این نوع دلبستگی در کودکانی ایجاد می شود که والدین پرتوقع ، بی اعتنا و عیب جو دارند .
دلبستگی آشفته یا سردرگم
این الگو ، بیشترین ناامنی را نشان می دهد . این کودکان هنگام پیوند مجدد ، رفتارهای سردرگم و متضادی نشان می دهند : ژست های عجیب و غریب به خود می گیرند ، ناگهان آرام می شوند ، به طور غیرمنتظره گریه می کنند ، نگاه های بی روح و افسرده دارند ، به آغوش مادر می روند ولی نگاه نمی کنند . این نوع دلبستگی در نتیجه ی رفتارهای متضاد والدین ایجاد می گردد .
پژوهش ها نشان می دهند : ” اینکه چگونه از کودکانمان مراقبت کنیم و چه رفتاری با آنها داشته باشیم ، بر آینده ی آنها بسیار تاثیرگذار است ؛ مثل ساز گاری آنان با دوستان شان در آینده ، چگونگی تحصیلات شان، پاسخ دادن به موقعیت های جدید و استرس زا ”
یافته های علمی نشان می دهد : ” بین سبک دلبستگی ایمن و رشد روانی و اجتماعی بعدی ، رابطه ی مثبتی وجود دارد و نوزادان دارای این نوع سبک دلبستگی ، بعدا تبدیل به نوپایانی می شوند که بیشتر متکی به خود هستند و عزت نفس بیشتری دارند . با این ملاحظات می توان گفت که دلبستگی ایمن، سپر استرس می باشد “.
کودکان دارای سبک دلبستگی نا ایمن ، ممکن است به تخریب اسباب بازی ها بپردازند ، دست به تهدید همبازی های خود بزنند و یا به حیوانات خانگی آسیب برسانند . تلاش افراد خانواده ، برای محدود کردن آنان نیز منجربه بروز بلوایی در خانه می شود ومهرورزی والدین نیز نمی تواند مشکل را حل کند . ممکن است برخی از والدین از کودک خود برنجند ، خشمگین شوند ، بهراسند و یا حتی نسبت به وی خصومت بورزند .
نتیجه ی درازمدت این نوع دلبستگی ، معمولا تا دوره ی نوجوانی آشکار نمی شود . در طول این دوره است که فقدان مهارت های ارتباطی ، آثار خود را نشان می دهد .
برخی از پژوهشگران یافته اند که کودکان دارای سبک دلبستگی اجتنابی نیز در دوره نوجوانی مشکلاتی را در روابط بین فردی دارند. در مقابل، کودکان دارای سبک دلبستگی ایمن ، از بهترین نوع روابط بین فردی برخوردارند .
این گونه یافته ها نشان می دهد که جدایی یا طلاق والدین ، چه آثار ناگواری بر رشد کودک خردسال دارد . نظارت ناکافی والدین چه به صورت نبود انظباط یا پاداش وچه در دسترس نبودن خودشان ، در ایجاد دلبستگی ، مشکلات فراوانی را به وجود می آورد . در نقطه ی مقابل ، دلبستگی ایمن می تواند تا حد زیادی به عنوان عامل حمایتی در برابر آسیب های بعدی عمل نماید.
چگونگی ایجاد احساس ایمنی در اطفال
می دانیم که : ” پیشگیری مقدم بر درمان است ” . ایجاد پیوند مناسب با طفل ، ساده تر از آن است که در نوجوانی به دنبال رفع مشکلات و اختلالات رفتاری فرزندمان باشیم. برخی از شکل های توجه و مراقبت از اطفال که به آنان احساس ایمنی می دهد عبارت است از :
* برقراری رابطه چشمی
* بغل کردن
* آرام تکان دادن
* لبخند زدن
* لالایی خواندن
* کتاب خواندن
* بازی کردن
مهمترین نکته ، ثبات در برقراری انضباط و صبور بودن است ؛ که به طفل نشان می دهد که والدین او افرادی قابل اعتماد هستند
عوارض اختلال دلبستگی
اختلال دلبستگی در گروهای سنی مختلف ، عوارض متفاوتی را به جا می گذارد که می توان آن ها را در نوزادان به صورت های زیر مطرح ساخت :
ضعف در مکیدن ، ترس ، خشم و ناله ، کمبود تماس چشمی ، دنبال نکردن اشیا با چشم ، تاخیر در نشستن و راه رفتن ، نشان دادن حالت تدافعی ، بی توجهی به لبخند دیگران ، بی تفاوتی نسبت به افراد ، نپذیرفتن مهر و محبت دیگران ، اجتناب از دیگر کودکان ، گریه نکردن درعین ناراحتی.
منبع:تبیان
ویرایش و تلخیص:آکاایران
