چگونه به کودکان آداب معاشرت بیاموزیم؟
شما هم وقتی به مهمانی می روید حتما دوست دارید که فرزندتان مانند بزرگترها به همه سلام کند و با ادب و احترام در جمع بنشیند و با همه احوالپرسی کند. نه تنها شما بلکه همه انسانها از بچه های با ادب و مبادی آداب خوششان می آید و دلشان می خواهد که فرزندان آنها هم چنین خصوصیاتی داشته باشند.
اما اگر فرزند شما یکی از آنهایی باشد که اغلب فراموش می کند سلام کند و یا وقتی دیگران به او سلام می کنند به جای جواب دادن با بی محلی رد می شود و یا پشت شما خودش را پنهان می کند، چه می کنید؟
لابد شما هم به دنبال راه و روشی می گردید که به او گفتن این کلمات ساده مودبانه اما زیبا و دوست داشتنی را یاد بدهید.
ممکن است تعجب کنید از اینکه آموزش همین کارهای ساده و کوچک هم این قدر می تواند ظریف و پیچیده باشد.
در این مقاله می خواهیم شما را با روش های آموزش سلام و خداحافظی به کودکتان آشنا کنیم.
اگر کودک شما اغلب سلام گفتن را فراموش می کند شما چه می کنید؟ ممکن است سعی کنید تا با تشویق او را به گفتن سلام وادار کنید! مثلا از او می پرسید؟« الان چی باید بگی؟» یا «کلمه جادویی در این زمان چیه؟» این روشی است که اغلب والدین به کار می برند اما خیلی هم موفقیت آمیز نیست. عمل بهتر از کلاماغلب ما والدین عادت داریم به فرزندانمان بایدها و نباید های زیادی را تحمیل کنیم که خیلی از آنها را خودمان هم اجرا نمی کنیم.
آن وقت است که هر چه می گویید می بینید فرزند شما پای تلویزیون نشسته و وقتی شما از سر کار بر می گردید حتی سرش را هم برای گفتن سلام به شما تکان نمی دهد. انتظار نداشته باشید فرزند شما هم مانند لقمان حکیم ادب را از بی ادبان بیاموزد!
بهتر است بدانید به جای هر روش آموزشی، لازم است خودتان الگو باشید. اگر شما هر وقت وارد منزل می شوید به اهل خانه بلند سلام بگویید و موقع رفتن خداحافظی فراموشتان نشود، فرزند شما هم همین ها را یاد خواهد گرفت.
چگونه به کودکان آداب معاشرت بیاموزیم؟
حتی نیاز نیست شما به او بگویید که چه موقع سلام می کنید و چه موقع خدانگهدار می گویید
او ناخودآگاه از سن 2 سالگی عادت های شما را بر می گیرد و تقلید می کند.
مثلا وقتی پدر وارد می شود اگر مادر به خوبی از او استقبال کرده و بگوید سلام خوبی خسته نباشی! آنوقت خواهید دید که فرزندتان همین کلمات را چگونه تکرار خواهد کرد. هنگام خارج شدن از منزل هم اگر ببیند بزرگترها برای هم آرزوی روز خوشی دارند او هم بعد از چندین بار مشاهده همین حرفها را تکرار خواهد کرد.
لطفا و متشکرم هم از آن کلماتی هستند که همه والدین دوست دارند از زبان فرزندانشان بشنوند. شما هم اگر دوست دارید فرزندتان این کلمات را بکار ببرد، درصحبت با او زیاد از این کلمات استفاده کنید. مثلا هنگامی که از او می خواهید سر سفره بیاید بگویید «دخترم لطفا بیا سر میز! می خواهیم شام بخوریم. و وقتی او سریع به شما جواب داد و با خوشحالی سر میز حاضر شد به او بگویید ممنون که اینقدر زود حاضر شدی!»
الگو بودن شما به او کمک می کند تا این عادت را یاد بگیرد. پاداش بدهیداگر فرزندتان هنگامی که از شما چیزی می خواهد از کلمه لطفا استفاده می کند حتما او را تشویق کنید.
متشکرم معمولا کلمه ای است که دیرتر از لطفا بر زبان کودکان جاری می شود. اما معمولا تا سن 4-5 سالگی کودک شروع به استفاده از این کلمه«متشکرم» می کند. بد نیست اگر گاهی با ملایمت و ملاطفت به او یادآوری کنید که اگر از عبارتهای مودبانه استفاده کند،
انسانها تمایل بیشتری به برآوردن خواسته های او نشان خواهند داد. و به او بگویید که اگر از دیگران به خاطر کاری که کرده اند تشکر کند، آنها احساس بهتری خواهند داشت.
کلمه دیگری که بسیار مفید است کلمه ببخشید است که شاید از همه این کلمات دیگر بیشتر به درد بخورد. اما اغلب والدین بیش از اندازه از این کلمه استفاده می کنند و کودکشان را مجبور می کنند در بدترین و بحرانی ترین موقعیت ها به خاطر کاری که کرده عذرخواهی کند.
روانشناسان معتقدند بهتر است به جای اینکه کودک را وادار کنید طوطی وار کلماتی را تکرار کند، به او حس همدردی را یاد بدهید. از او نخواهید که بگوید متاسفم یا ببخشید. بلکه احساس تاسف را در او ایجاد کنید. تا خود به خود این کلمات از زبانش جاری شود. به او توضیح دهید که چرا کاری که انجام داده اشتباه بوده است.
مثلا اگر ماشین کودک دیگری را گرفته و او گریه می کند به او بگویید: ببین چقدر این پسر ناراحت شده می خواهی یادت بدم چه کنی که او احساس بهتری پیدا کنه؟ بیا ماشینشو بهش بده و اشکشو با این دستمال پاک کن! اگر او از شما یا دیگران به خاطر کاری که کرده بود عذر خواهی کرد، او را تشویق کنید. لازم نیست به او جایزه بدهید؛ همین که او را در آغوش بگیرید و از او به خاطر همدردی اش تشکر کنید و به او نشان دهید که بیان تاسفش حال شما و دیگران را بهتر کرده، کافی است.
چگونه به کودکان آداب معاشرت بیاموزیم؟
میزی برای همه خانواده
دیگر از آدابی که والدین دوست دارند به فرزندانشان یاد بدهند عادات غذا خوردن و پشت میز نشستن در مهمانی و رستوران است. ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که از چه زمانی می توان این آداب را به کودک یاد داد؟بهتر است با این ایده شروع کنید که وقت غذا خوردن وقت لذت بردن است و با آداب و رفتار خوب در هنگام این لذت می توان زمان بیشتری را با خوشی و لذت طی کرد.
لازم است با کودک خود درباره اهمیت رفتار خوب در همه جا صحبت کنید و او را تشویق کنید که تصمیم بگیرد خودش را به عنوان یک آدم مودب در بین دیگران معرفی کند. یادتان نرود که توقعاتتان باید واقع بینانه باشد. سپس درباره آداب کمی جدیت به خرج دهید تا این رفتار برای کودک عادت شود.
از یک کودک 3 ساله نباید انتظار داشته باشید بدون اینکه غذایش بریزد قاشق را در دهانش ببرد و بخورد. البته یادتان باشد هر عادتی با تکرار بیشتر بهتر جا می افتد.
بنابراین تعجب نکنید اگر یک کودک 2 ساله هم بتواند آداب غذا خوردن را تا حد زیادی اجرا کند. اگر چه احتمالا هنوز کودکی در این سن نمی داند که نباید چاقو را به دهان برد اما می تواند آداب اساسی را اجرا کند. البته این هم بستگی به این دارد که تازه 2 ساله شده یا اینکه به مهدکودک می رود؟
آدابی برای 2 ساله هابعضی از آدابی که می توان در این سنین به کودک آموخت و آنها را تشویق کرد تا درست انجام دهند: شستن دستها قبل از نشستن سر میز یا سفره نیاوردن اسباب بازی سر میز یا سفره پرت نکردن و چنگ نزدن غذانکوبیدن قاشق چنگال روی میزتف نکردن غذافریاد نزدن و ندویدن دور میز یا سفره غذااستفاده از لطفا و ممنون هنگام سرو غذااستفاده از قاشق و چنگال به جای انگشتان برای خوردن غذاتشکر از تهیه کننده غذا و شکر گویی برای نعمتهای خدا قبل از بلند شدن از سر سفرهگذاشتن ظرف کثیف غذا در سینک ظرفشویی یاروی میزاگر کودک کمی بزرگتر است و از اینکه مانند بزرگترها رفتار کند لذت می برد می توانید جزییات بیشتری را به او یاد بدهید.
مثلا اینکه چگونه از دستمال برای تمیز نگه داشتن لباس و پاک کردن دور دهانش بعد از غذا استفاده کند. از او بخواهید تکه های غذا را کوچکتر گاز بزند و با دهان بسته غذا را بجود.
چگونه به کودکان آداب معاشرت بیاموزیم؟
نوشیدنی اش را هورت نکشد و با صدا نخورد.
در این سن دیگر او می تواند صبر کند تا تمام افراد خانواده سر سفره حاضر شوند و سپس خوردن غذایش را شروع کند. او حتی می تواند درباره غذای مورد علاقه اش اظهار نظر کند و البته می تواند بداند که نباید نفرتش را از بعضی دیگر بیان کند.
زمانی برای ارتباط در خیلی از جوامع زمان غذا خوردن فرصت مناسبی برای برقراری ارتباط با دیگران است و همین فرصت برای یادگیری مهارت های ارتباطی وجود دارد بنابر این یادتان نرود که فرزندتان را هم در گفتگوهایی که دور میز غذا با هم دارید شرکت بدهید تا او هم کم کم این مهارتها را یاد بگیرد.
همان طور که قبلا هم گفتیم بهترین روش برای آموزش این آداب این است که خودتان در عمل آن را اجرا کنید و به او نشان دهید که چگونه این آداب را اجرا کند. سر میز آرام صحبت کنید، داد نزنید و دعوا نکنید، هنگامی که غذایی را می خواهید از سمت دیگر سفره به شما بدهند، استفاده از کلمه لطفا و متشکرم را از یاد نبرید.
هنگام غذا خوردن با تلفن صحبت نکنید، روزنامه نخوانید و تلویزیون تماشا نکنید. به کودک عملا نشان دهید که چگونه با رعایت آداب سفره و غذا خوردن می تواند به دیگران احترام بگذارد.
ثبات داشته باشیدبا یکی دوبار نمی توانید انتظار داشته باشید که فرزندتان رفتار خوب را یاد بگیرد. لازم است شما در رفتار خوب با ثبات باشید و همیشه این رفتار را اجرا کنید تا فرزند شما هم یاد بگیرد. تکرار و ثبات می تواند یک رفتار خوب را در کودک شما به تدریج تبدیل به یک عادت خوب کند.
بنابراین وقتی یک رفتار خوب را به فرزندتان معرفی می کنید، انتظارات خود را به وضوح برایش بیان کنید و از یاد آوری های ملایم برای تاکید استفاده کنید. مثلا وقتی با دست غذا را بر می دارد با آرامش قاشق را در دستش بگذارید و وقتی لیوان آبش را پر کردید بلافاصله به او بگویید ممنون تا برایش یاد آوری شود.
هنگامی که فرزندتان سر سفره رفتار خوبی داشت، مثلا آرام نشسته بود و مودبانه غذا می خواست او را تشویق کنید ولی یادتان نرود که تشویق بیش از حد نکنید چون کودک احساس می کند زمان غذا خوردن مانند یک امتحان شخصی برای اوست و او مرکز همه توجهات در این زمان است. اجازه دهید کودک هنگام غذا خوردن احساس راحتی کند و معذب نباشد. درس های خود را به تدریج یاد خواهد گرفت.
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
