رشد مراحل اخلاقی در کودکان از دیدگاه کلبرگ
طبق نظریه “کلبرگ” کودک در مسیر رشد اخلاقی از چهار مرحله عبور می کند :کودک خوب و بد را براساس عواقب کار انجام می دهد .این مرحله که حدودا از 3 تا 6 سالگی ادامه دارد مفهوم خوب و بد برای کودک بدین گونه است : در قبال کاری که انجام می دهد اگر تنبیه شود آن کار را بد تلقی خواهند کرد . وقتی در این دوره به کودک بگویید چرا دروغ بد است خواهد گفت چون تنبیه می شوم و درک دیگری از کار بد ندارد.
کودک خوب و بد را بر اساس پاداش گرفتن تشخیص می دهد . این مرحله نیز در 3 تا 6 سالگی رخ می دهد و کودک در قبال کاری که انجام می دهد تنها به پاداش گرفتن فکر می کند .
کودک در این دو مرحله به چیزی فرا تر از تشویق و تنبیه توان فکر کردن ندارد.
کودک مفهوم خوب و بد را بر اساس تایید دیگران می انگارد .
اگر مراجع قدرت ( والدین واطرافیان ) کاری را تایید کنند ، آن کار خوب و اگر تایید نکنند بد خواهد بود . کودک از 7 تا 13 سالگی کارها را بر اساس بچه خوب ، بچه بد انجام می دهد . مثلا دزدی را به این دلیل بد می داند که آدمهای بد دزدی می کنند .در این مرحله بیشتر نگاه کودک مقبولیت در اجتماع یا به معنای دیگر “آبرو” است .
مفهوم خوب و بد به دلیل نفس کار بد و خوب تعریف می شود .
یعنی دزدی بد است چون اموال دیگران از آن خوشان است وحق ما نیست . و این بالاترین رشد اخلاقی است .
حال ببینید در جامعه عبور از چراغ قرمز یا ریختن آشغال در خیابان بر اساس کدامیک از مراحل رشد اخلاقی صورت می گیرد .
باید والدین به کودک کمک کنند تا به مرحله چهارم رشد اخلاقی دست یابد .این نکته را هرگز فراموش نکنید که کودک زیر شش سال با مفاهیم قرض ، شراکت ، قول دادن همکاری ، مشارکت و… آشنا نیست مگر اینکه متناسب با سنشان آنهم در بازی های خاص این مفاهیم را آرام آرام به انها آموزش دهیم .
همچنین مفاهیمی مانند خدا، ترس ، مرگ و جنسیت در ذهن آنها با آنچه در ذهن ماست تفاوت دارد . والدین باید آموزش ببینند که کی و چگونه این مفاهیم را برای آنها روشن کنند وگرنه به کودک آسیب خواهند زد .
گردآورنده : سارا گودرزی
