نظم و انضباط آموختني است
انضباط امري آموختني است و به آموزش نياز دارد. واقعيت اين است كه آموزش نظم و انضباط هم امر پيچيده اي است.
غالباً ژاپني ها به خاطر نظم و انضباط شان مورد تحسين قرار مي گيرند. آنها آموزش نظم و انضباط را از كودكي آغاز مي كنند. والدين به كودكان مي آموزند كه كفش هاي
خود را به شكل منظم و مرتب جلوي در قرار دهند و كفش هاي ميهمانان را هم جفت كنند. اگر به خاطر داشته باشيم، در گذشته والدين ايراني هم كودكان را وامي داشتند
كفش هاي ميهمانان را جفت كنند. همچنين ژاپني ها از همان بدو ورود به محل كار ياد مي گيرند كه ابزارها را تميز نگه دارند، آنها را بازبيني كنند و هميشه سرجاي
خود قرار دهند. اين نظم از اتلاف وقت و منابع جلوگيري مي كند.
اگر انسان اصل را بر رعايت نظم و انضباط قرار نمي داد، هيچ پيشرفت و توسعه اي در كار نبود و نمي شد از تمدن بشري سخن گفت. به خاطر همين است هر جامعه اي كه بيشتر
به رعايت نظم اهميت مي دهد، از هر نظر خود را از جوامع ديگر جلوتر مي كشد. به عبارتي جامعه پيشرفته جامعه بي نظم و ترتيب نيست.
نظم چیست و چگونگی فرهنگ سازی نظم در جامعه
«نظم» يكي از مهم ترين نيازها و ضرورت ها در زندگي جوانان و نوجوانان است چرا كه در سايه نظم امنيت و آرامش به زندگي راه يافته و در سايه امنيت و آرامش، مثبت
انديشي در رفتار شخص نمود مي يابد.اولين قدم در آموزش نظم، تعريف، «واژه نظم» و «كاربرد آن» در زندگي است. به اين معني كه به جوانان و نوجوانان بياموزيم كه
نظم چيست و چه اثرات مثبتي به دنبال دارد.به عقيده آموزشكاران و روانشناسان، پيش از آن كه مفهوم نظم را به فرزندانمان آموزش بدهيم به عملكرد آنها چه در منزل
چه در مدرسه و… به طور دقيق، اما غيرمستقيم نظارت كنيد.
نظم و انضباط آموختني است
* در شرايط بحراني، بويژه اگر فرزندتان با مشكلي حاد روبرو شد، او را ياري دهيد و پس از رفع بحران با دقت و با كلامي شيوا و منطقي اشتباهات او را برشمريد. به
او گوشزد كنيد كه از چه اصولي سرپيچي كرده كه اينچنين دچار بحران شده است.
* تشويق بجا و منطقي را فراموش نكنيد؛ همان قدر كه تنبيه بجا و منطقي را فراموش نمي كنيد. ج. پيامدهاي شكستن مرزها
* از آنجايي كه شكستن قوانين و مرزها به مفهوم حذف آنها نيست، بنابراين اگر قانوني شكسته شود، بايد اجراي مجدد آن در برنامه قرار بگيرد تا قوانين اهميت و اعتبار
خويش را از دست ندهند.
* زماني كه به عنوان والدين فرزندتان تصميمي اتخاذ مي كنيد، فرزند شما موظف به اجراي آن است. فرزندتان بايد بداند كه سرپيچي از آن عواقبي را به دنبال خواهد
داشت. توجه كنيد اگر فرزندتان از قانون و تصميم شما سرپيچي كرد، ديگر شما را جدي نخواهد گرفت. يك بار سرپيچي از اصول و قانون خانه، سرآغاز بي توجهي و قانون
شكني است.
* پيش از تنبيه و توبيخ فرزندتان به دلايل او گوش كنيد. دلايل منطقي را بپذيريد، براي سرپيچي او تنبيه كوچكي مثل قهر يك روزه و… در نظر بگيريد، ولي از تنبيه
جدي (توجه كنيد منظور تنبيه بدني نيست) بپرهيزيد.
* براي قوانيني كه وضع مي كنيد، اهميت قايل شويد و خود پيش از هر كسي به آن پايبند باشيد تا فرزندتان از شما بياموزد.
* قوانين فراموش شده را يادآوري كنيد.
* روش آموزش هر فرد با ديگري متفاوت است. قانون شكني هر يك از فرزندانتان را جداگانه در نظر گرفته و براي هر يك روشي جدا اتخاذ كنيد.
* به فرزندتان فرصت جبران بدهيد. مثلا اگر به او تاكيد كرده ايد كه ساعتي مشخص به منزل بازگردد، اما او دير به منزل بازگشت، او را بازخواست كنيد و اگر دفعه
بعد به جبران اشتباه گذشته سرموقع و طبق قانون به منزل بازگشت، او را تشويق كنيد تا متوجه شود كه رفتارش كنترل شده و براي رفتارهاي مثبت تشويق مي شود.
* از تنبيه بدني جدا بپرهيزيد. تنبيه هايي چون قطع ارتباط با دوستان، نرفتن به سينما و پارك، عدم استفاده از رايانه و.. را در نظر بگيريد. د- توقعات و انتظارات
خود را براي فرزندتان توضيح بدهيد.
نظم و انضباط آموختني است
* پيش از هر اقدامي، به فرزندتان توضيح بدهيد كه چه رفتاري از او انتظار داريد و نظم و قانون را برايش معنا كنيد. * به جاي سخت گيري بيش از حد و يا بي خيالي
و بي تفاوتي، به بهانه آزادي دادن به فرزندتان او را توجيه كنيد و چهارچوب و قوانين اخلاقي و انضباطي و دلايل رعايت آنها را برايش توضيح بدهيد.
* تسلط به نفس داشته باشيد و با وجود سرسختي، لجبازي و… فرزندتان آرامش به خرج داده و راه را ادامه دهيد. * با او صحبت كنيد؛ حتي اگر ساعتها و روزها به طول
انجامد.
* بي نظمي رفتاري و اخلاقي فرزندتان را به پاي بي خردي و جواني او گذاشته و نرمي و آرامش را فراموش نكنيد. بارها و بارها قوانين و مقررات را با نرمي به او گوشزد
كنيد. هـ. دستيابي به هدف، از راه هاي گوناگوني امكان پذير است
* گاهي برنامه ها طبق توقع و انتظار شما پيش نمي رود. نگران نباشيد، راههاي جديدي را آزمايش كنيد.
* در اجراي برنامه ها انعطاف داشته باشيد، بويژه درباره آموزش هاي مرتبط با رعايت نظم در مدرسه و اجتماع؛ چرا كه آموزش نياز به صرف وقت و انعطاف پذيري دارد.
* در زمان ها و شرايط ويژه اي چون زمان امتحانات، كنكور، آشفتگي ذهني و… كمي تحمل كرده و تحولي اندك در اجراي قوانين به كار ببريد. كمي او را در جمع آوري وسايل
شخصي، تميزكردن اتاق شخصي و… ياري دهيد. به اين ترتيب او به جبران اين همكاري شما، پس از رفع مشكل بيشتر از قوانين اطاعت خواهد كرد.
* از كتب روانشناسي كمك بگيريد و در صورت نياز با روانشناس و يا مشاوران مدرسه اي مشورت كنيد.
نظم و انضباط آموختني است
و نكات طلايي
* قبل از آموزش نظم، از اصولي بودن و صحيح بودن روش يا روش انتخابي خود مطمئن شويد.
* پس از وضع قوانين، تا حد امكان، مگر در شرايط ويژه اي كه ذكر شد، به قوانين پايبند باشيد. سبك شمردن قوانين ارزش و اعتبار آنها را ضايع مي كند.
* در وضع قوانين اخلاقي و انضباطي، ابتدا به نكات مهم و سپس به ظرايف توجه كنيد. ريزه كاري ها پس از اصول مورد توجه هستند.
* عشق و علاقه مادر و فرزندي يا پدر و فرزندي را فراموش كنيد! تربيت او ارزشمندترين هديه شما و نشان عشق و علاقه شما به فرزندتان است.
* هيچ گاه خاطره آخرين نافرماني فرزندتان را به ذهن نسپاريد و آن را چه در ذهن و چه در حضور او و ديگران يادآوري نكنيد. فقط به آينده و اتخاذ تدابير و تصميمات
جديد بينديشيد.
* آموزش نظم به جوانان و نوجوانان بسيار مشكل است؛ چرا كه آنها در دوران بلوغ به سر مي برند. سن بلوغ عاملي براي دافعه و نافرماني است؛ اما نااميد نشويد.
* از روانشناسان، كتاب هاي روانشناسي، والدين موفق و… كمك بگيريد و فراموش نكنيد كه موفقيت حتمي است.
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
