احتمال بارداري دوقلو يا چندقلويي
بارداري دوقلويي يا چندقلويي، چقدر شايع است؟
ميزان شيوع اين موارد در حال افزايش است و تعداد دو يا چندقلوها در دو دهه اخير افزايش قابل توجهي داشته است. عمدتا به اين دليل كه زنان بيشتري از داروهاي درمان ناباروري يا روشهاي كمكي بارداري (ART) استفاده مي كنند تا بتوانند آبستن شوند. اين درمانها، تا حد زيادي احتمال دو يا چندقلو حامله شدن زنان را افزايش مي دهند. هرچند ممكن است شما فقط اخبار مربوط به چهارقلو، پنج قلو يا هفت قلوها را در راس تيترهاي خبري بينيد، اما هنوز هم نزديك به 95% از كل بارداريهاي چند قلويي، دوقلوها هستند.
امروزه، از هر 32 زايمان، يكي از آنها دوقلو است. اين آمار 65% بيشتر از آمار سال 1980 است؛ بعلاوه آمار دوقلو حامله شدن در زناني كه از درمانها يا كمكهاي پزشكي براي حامله شدن استفاده نمي كنند هم دو برابر شده است (به يك مورد دوقلو در 89 مورد زايمان رسيده است).
ميزان افزايش سه قلو و چهارقلوها، حتي از اين هم بيشتر است. بين سالهاي 1980 تا 1998، تعداد سه قلوها (و بيشتر)، 400% افزايش يافت؛ اما با دقيق تر شدن روشهاي درمان ناباروري، اين ميزان در چند سال گذشته مجددا كاهش يافته است. در سال 2003، از هر 535 مورد زايمان، يكي از آنها سه قلو، چهارقلو يا بيشتر بوده است.
حدودا يك سوم از دوقلوها، همسان يا مونوزيگوت هستند (يك تخمك بارور، به دوقسمت تقسيم شده است). دو سوم از دوقلوها نيز غير همسان يا دي زيگوت هستند (دو تخمك توسط دو اسپرم متفاوت، بارور مي شوند). احتمال اينكه يك زن صاحب دوقلوهاي همسان شود، 1 در 250 تا 300 است. اين مقدار در طول چند دهه اخير ثابت مانده و به طور قابل ملاحظه اي در سرتاسر جهان نيز ثابت است.احتمال اينكه دوقلوهاي غير همسان داشته باشيد، به ميزان شايع بودن اين مورد در فاميل شما بستگي دارد.
احتمال بارداري دوقلو يا چندقلويي
در صورتي كه از روشهاي درمان ناباروري استفاده كنم، احتمال اينكه دو يا چند قلو حامله شوم چقدر است؟
هرچند اين امر قطعي نيست، اما بهتر است خودتان را براي احتمال آن آماده كنيد. داروهاي ناباروري، تخمدانها را تحريك مي كنند؛ در نتيجه احتمال اينكه شما چندين تخمك را به صورت همزمان آزاد كنيد، بيشتر مي شود. به طور متوسط، 20% از خانمهايي كه از گنادوتروپين استفاده مي كنند، به بيشتر از يك جنين حامله مي شوند. خانمهايي كه در حين استفاده از داروي كلوميفن حامله مي شوند، 5 تا 12 درصد احتمال دارد كه صاحب دوقلو شوند.
اگر شما تحت درمان به روش IVF (لقاح مصنوعي يا باروري آزمايشگاهي) قرار گيريد، احتمال اينكه به بيشتر از يك فرزند حامله شويد، 20% تا 40% است، كه بستگي به تعداد جنينهايي دارد كه در رحم شما قرار داده مي شوند. روشهاي ديگر درمان ناباروري مانند GIFT (انتقال اسپرم به لوله هاي رحمي) و ZIFT (انتقال تخم لقاح يافته به لوله هاي رحمي) و همچنين روشهاي جديدتر مانند ICSI (تزريق اسپرم در داخل سيتوپلاسم تخمك) هم احتمالا منجر به حاملگي به دوقلو يا چندقلوها مي شوند.
روش IUI (تزريق اسپرم داخل رحم)، كه در آن اسپرم توسط سرنگ به داخل رحم تزريق مي شود، تنها روش درمان ناباروري است كه احتمال بروز حاملگي به دوقلو يا چندقلوها را افزايش نمي دهد. اما اكثر خانمهايي كه از روش IUI استفاده مي كنند، همزمان از داروهاي درمان ناباروري نيز استفاده مي كنند.
داروهاي درمان ناباروري و ساير روشهاي درماني، اساسا احتمال حامله شدن به دوقلوهاي غير همسان را افزايش مي دهند كه در آن دو تخمك توسط دو اسپرم متفاوت بارور مي شوند. اما اكنون شواهدي نيز وجود دارند كه نشان مي دهند در زناني كه از برخي روشهاي درماني خاص استفاده مي كنند، احتمال حامله شدن به دوقلوهاي همسان نيز بيشتر است.
احتمال بارداري دوقلو يا چندقلويي
چه عوامل ديگري بر احتمال بارداري دو يا چندقلويي تاثير مي گذارند؟
هرچند احتمال به وجود آمدن دوقلوهاي همسان ثابت است، عوامل متعددي وجود دارند كه بر احتمال به وجود آمدن دوقلوهاي غير همسان اثر مي گذارند:
- عوامل موروثي: وراثت نيز يك عامل مهم است. احتمال حامله شدن به دوقلوهاي غير همسان به طور موروثي در خانواده منتقل مي شود، اگر شما خودتان دوقلو بوده ايد، يا اگر به دنيا آمدن دوقلوها در خانواده شما رايج است، احتمال اينكه شما هم خودتان صاحب دوقلو شويد اندكي بيشتر از ديگران است. اين موضوع خصوصا در خانواده مادري اهميت بيشتري دارد، اگرچه يك قانون كلي نيست؛ در صورتي كه تولد دوقلوها در خانواده مادري شما شايع باشد، احتمال اينكه شما هم صاحب دوقلو شويد بيشتر است. زناني كه خودشان يكي از دوقلوهاي غير همسان بوده اند، با احتمال 1 در 60 صاحب دوقلو مي شوند. اما حاملگي به دوقلوهاي همسان در خانواده ها به صورت موروثي منتقل نمي شود.
- سن: هر چه سن شما بيشتر باشد، احتمال اينكه صاحب دوقلو يا چندقلوهاي غير همسان شويد، بيشتر مي شود. يك مطالعه در سال 2006 نشان داد كه زناني كه سن آنها از 35 سال بيشتر است (در مقايسه با زنان جوانتر)، مقدار بيشتري FSH (هورمون تحريك كننده فوليكول) را توليد مي كنند. جالب اين است كه افزايش سطح اين هورمون، نشانه از كار افتادن تدريجي تخمكها و كاهش ميزان باروري است. اما اين هورمون، همان هورموني است كه موجب رسيده شدن يك تخمك جهت آماده شدن براي تخمك گذاري در هر ماه مي شود. زناني كه ميزان هورمون FSH در آنها بيشتر است، ممكن است در هر دوره از سيكل قاعدگي خود (بين دو دوره خونريزي پريود) بيشتر از يك تخمك رها كنند. در نتيجه هرچند احتمال حامله شدن زنان مسن كمتر مي شود، اما اگر حامله شوند، احتمال اينكه صاحب دوقلو شوند بيشتر است.
- تعداد حاملگيها: هرچه تعداد حاملگيهاي قبلي شما بيشتر باشد، احتمال اينكه صاحب دوقلو شويد بيشتر است.
- سابقه دوقلوها: اگر يكبار صاحب دوقلوهاي غير همسان شويد، احتمال اينكه در حاملگيهاي بعدي خود مجددا صاحب دوقلو شويد، دو برابر بيشتر از ديگران است.
- نوع بدن: حاملگي دوقلوها در زناني كه از لحاظ بدني بزرگ يا قد بلند هستند، بيشتر از زنان كوچك است.
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
