استفراغ: چه موقع طبيعي و چه موقع غير طبيعي است
آيا طبيعي است كه نوزاد من استفراغ كند؟
اين امر در نوزادان شايع است كه در هفته هاي اول زندگي كه هنوز با تغذيه شان سازگاري پيدا نكرده اند و بدنشان در حال تكامل است مرتبا استفراغ كنند. شما مي توانيد تشخيص دهيد كه در چه زماني كودكتان واقعا استفراغ مي كند و چه موقع تنها مقادير كمي از شير را بر مي گرداند، زيرا در حالت اول مقادير زيادي از غذاي خورده شده را بيرون مي دهد اما در حالت دوم تنها در حد چند قاشق چاي خوري و به آرامي از چانه اش سرازير مي شود. استفراغ مي تواند براي كودكتان ترس آور باشد و در اين حال به احتمال زياد گريه مي كند.
هر عاملي مي تواند سبب استفراغ كودكتان شود: از ماشين گرفتگي تا سوء هاضمه، حتي گريه طولاني مدت يا سرفه مي تواند اين رفلكس را تحريك كند. بنابراين ديدن استفراغهاي مكرر در چند سال اول زندگي كودكتان امري شايع است. استفراغ معمولا در عرض شش تا 24 ساعت از شروع آن بدون هيچ درمان خاصي بجر تغيير در رژيم غذايي فروكش مي كند. تا زماني كه كودكتان سالم به نظر مي رسد و افزايش وزن دارد جاي هيچ گونه نگراني نيست.
چه موقع بايد نگران باشم؟
در چند ماه اول زندگي نوزاد، استفراغ معمولا بعلت مشكلات خفيف تغذيه اي مثل تغذيه بيش از حد يا آلرژي زودگذر نسبت به پروتئينهاي موجود در شيرمادر يا شيرخشك مي باشد. بعد از چند ماه اول زندگي، استفراغ به احتمال زياد ناشي از عفونت ويروسي گوارشي است، البته گاهي ممكن است نشانه اي از عفونت سيستم تنفسي، سيستم ادراري يا حتي عفونت گوشها باشد. به مجرد اينكه كودكتان كمي بزرگتر شود، استفراغ مي تواند علامت بيماريهاي خطرناكتر هم باشد. اگر هر كدام از علائم هشدار دهنده زير را در كودكتان مشاهده كرديد از تماس با پزشك غافل نشويد:
استفراغ: چه موقع طبيعي و چه موقع غير طبيعي است
- درد شديد شكمي
- شكم متسع
- بي حالي يا بيقراري شديد
- تشنج
- استفراغهاي مكرر و شديد يا استفراغهايي كه بيش از 24 ساعت ادامه يابد
- نشانه هاي كم آبي ،مثل دهان خشك، عدم وجود اشك، فرورفتگي ملاج يا منطقه نرم روي سر كودك و كاهش ادرار (خيس شدن كمتر از شش پوشك در روز)
- وجود خون يا صفرا (ماده سبزرنگ) در استفراغ
اگر مقدار ناچيزي خون در استفراغ ديده شود، جاي نگراني نيست. اين امر ممكن است بعلت پارگي رگهاي خوني ظريف در ديواره مري بعلت فشار برگشت مواد ايجاد شود. استفراغ كودك همچنين ممكن است در اثر بلع خون ناشي از بريدگي هاي موجود در دهان يا خون دماغ در عرض شش ساعت اخير به رنگ قرمز ديده شود.
اما اگر وجود خون در استفراغ كودك ادامه يابد يا مقدار آن زياد شود با پزشك خود تماس بگيريد. در صورتيكه استفراغ حاوي خون يا صفرا باشد پزشك احتمالا يك نمونه از آن را براي مشاهده درخواست مي كند، لذا با وجوديكه ممكن است كار خوشايندي نباشد اما شما بايد مقداري از آن را نگه داريد. صفراي سبز مي تواند نشانه اي باشد دال بر اينكه روده ها مسدود شده اند، پديده اي كه نياز به مداخله فوري دارد.
استفراغهاي مداوم و شديد در عرض نيم ساعت بعد از غذاخوردن در يك نوزاد
استفراغ: چه موقع طبيعي و چه موقع غير طبيعي است
اين امر ممكن است بعلت تنگي مجراي پيلور (محل اتصال معده به دوازدهه) باشد. تنگي پيلور يك علت نادر استفراغ است كه بيشتر موارد در سن چند هفتگي نوزاد پديدار مي شود، اما در هر زماني تا سن چهار ماهگي ممكن است رخ دهد. در اين بيماري استفراغهاي نوزاد ناشي از ضخيم بودن عضله اي است كه از معده به روده امتداد مي يابد و مانند دريچه عمل مي كند. شدت ضخامت عضله گاهي به حدي است كه از عبور مواد غذايي جلوگيري مي كند. اين وضعيت به راحتي با جراحي خفيف قابل درمان است، اما نياز به مداخلات طبي فوري دارد.
سعي كنيد زياد نگران نباشيد. هر كودكي دير يا زود بيمار مي شود و معمولا چيزي براي نگراني وجود ندارد مگر اينكه وي تمام پيراهن نو شما را كثيف كند. مانند هر بخش ديگري از وظايفتان بعنوان يك والد، اين مساله نيز چيزي است كه زود با آن كنار خواهيد آمد. با اين حال به غريزه خود اعتماد كنيد و اگر حدس مي زنيد كه موضوع جدي در كار است، با پزشك كودكتان تماس بگيريد.
چگونه بايد با استفراغ كنار بيايم؟
زماني كه كودكتان استفراغ مي كند مايعات ارزشمندي را از دست مي دهد. بسيار مهم است كه مايعات مذكور جايگزين شوند طوريكه كودك دچار كم آبي نشود. براي اين كار يك محلول الكتروليتي يا مايعات خالص مثل آب يا آب سيب رقيق شده را طبق تجويز پزشكتان به او بخورانيد. اينها ساده ترين چيزهايي هستند كه براي كودك بايد مد نظر داشته باشيد. متخصصين، برنامه درماني زير را پيشنهاد مي كنند:
استفراغ: چه موقع طبيعي و چه موقع غير طبيعي است
- به مجردي كه استفراغهاي وي قطع شود، هر نيم تا يك ساعت شروع به دادن مقادير كم آب يا محلولهاي الكتروليتي بنماييد ( هر كدام از موارد را كه در دسترس داريد).
- اگر كودك اين حالت را تحمل نمود، به نوبت به او 60 گرم در 50 سي سي محلول الكتروليتي و 60 گرم در 50 سي سي مايعات خالص هر نيم ساعت بدهيد.
- پس از اينكه كودك توانست دو نوبت از اين مايعات را بدون استفراغ تحمل كند، شير يا شير خشك با نصف غلظت را به او بدهيد، و مقدار هر بار تغذيه را به 10 تا 15 گرم در 80-100 سي سي، هر سه يا چهار ساعت افزايش دهيد.
- اگركودكتان براي 12 تا 24 ساعت استفراغ نداشته باشد، مي توانيد تغذيه معمول وي را آغاز كنيد. اما همچنان به او مايعات زياد بدهيد. با غذاهايي كه هضم آنها راحت است مثل غلات و ماست شروع كنيد. همچنين مي توانيد از مايعات خالص يخ زده مثل يخ در بهشت استفاده كنيد، البته اگر كودكتان بيش از 12 ماه داشته باشد.
- خوابيدن مي تواند به آرامش كودكتان كمك كند، محتويات معده اغلب حين خوابيدن به درون روده تخليه مي شوند، كه اين امر احتمال استفراغ را كاهش مي دهد. به كودكتان داروي ضد استفراغ ندهيد (چه انواع تجويزي با نسخه و چه انواع بدون نسخه) مگر اينكه پزشكتان اين داروها را تجويز نمايد.
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
