لالی انتخابی کودکان
لالي انتخابي کودکان
در رواقع اين کودکان در موقعيت‌هاي خاصي، توانايي ارتباط با ديگران را دارند و در موقعيت‌هاي جمعي انگار همه‌چيز برعکس مي‌شود. در علم روان‌پزشکي به اين رفتار «لالي انتخابي» گفته مي‌شود. حال بايد ديد آيا اين رفتار کودک طبيعي است يا نوعي اختلال است؟ دکتر فريبا عربگل، فوق‌تخصص روان‌پزشکي کودک و نوجوان و دبير انجمن روان‌پزشکان کودک و نوجوان به پرسش‌هاي ما پاسخ مي‌دهد
آيا لالي انتخابي در سنين کودکي طبيعي است يا نوعي اختلال رفتاري محسوب مي‌شود؟
لالي انتخابي، نقص در صحبت‌کردن در يک يا چند موقعيت ارتباطي است که در صورت عدم‌تشخيص و درمان به موقع مي‌تواند آثار سويي روي زندگي اجتماعي فرد بگذارد. بايد توجه داشته باشيد تکامل زبان و کلام در کودکان، تاثير عميقي بر ساير جنبه‌هاي رشد آنها دارد. مثلا توانايي زباني و کلامي مناسب و موثر کودک، باعث رشد او در زمينه بازي، ارتباط با همسالان، پيشرفت تحصيلي، شناخت عمومي و تکامل رفتاري و هيجاني‌اش مي‌شود و برعکس در صورتي که عملکرد ارتباطي کودک حتي به طور خفيف مشکل داشته باشد با پيامدهاي زيان‌آور اجتماعي و افزايش خطر ابتلا به اختلالات روان‌پزشکي مواجه است
آيا صرف‌اينکه کودک در موقعيت‌هاي خاصي از حرف زدن امتناع کند، مي‌توان گفت داراي اختلال لالي انتخابي است؟
لالی انتخابی کودکان
معمولا کودکي که در برقراري ارتباط ناتوان است از صحبت کردن در موقعيت‌هايي مثل مدرسه، مکان‌هاي مختلف يا با بزرگسالان در محيط بيرون از خانه اجتناب مي‌کند. اين در حالي است که در خانه با خواهر و برادرها و حداقل با يکي از والدين صحبت مي‌کند و مشکل چنداني در برقراري ارتباط ندارد. سکوت کودک بيشتر نشان‌دهنده امتناع وي از صحبت کردن است تا ناتواني او در تکلم. هر چند ساير اختلال‌هاي زباني و تکلمي ممکن است همراه با اين بيماري ديده شوند ولي به حدي نيستند که باعث فقدان کلام کودک شوند. اين کودکان به‌رغم امتناع از صحبت‌کردن معمولا به برقراري ارتباط علاقه‌مندند و زماني که صحبت نمي‌کنند، ممکن است تلاش کنند با استفاده از ژست و حالات صورت، تکان دادن سر، نگاه يا کلمات تک‌سيلابي و زمزمه يا نجوا با ديگران ارتباط برقرار کنند و در موقعيت‌هايي که صحبت مي‌کنند ممکن است کاملا پرحرف باشند
چه عواملي باعث مي‌شود کودک بيرون از خانه توانايي ارتباط خود را از دست بدهد؟ تصور نمي‌شود عوامل بيولوژيک نقش مهمي در بروز لالي انتخابي داشته باشد، بيشتر مسائل بين فردي و خانوادگي در اين زمينه نقش بازي مي‌کنند. عواملي مانند خانواده منزوي، وجود حداقل يک والد بسيار خجالتي و کم‌ارتباط يا خانواده درهم‌ريخته، بستري شدن در بيمارستان، جدايي قابل‌توجه از خانواده، آسيبهاي فيزيکي مثل آسيبهاي دهاني، بدرفتاري با کودک، آزار جنسي و وابستگي زياد به مادر در بروز لالي انتخابي در کودکان نقش دارد
لالی انتخابی کودکان
کودکان بيشتر در چه سني در ارتباط خود دچار مشکل مي‌شوند؟
شروع لالي انتخابي معمولا در سنين 3 تا 8 سالگي است. هر چند شايع‌ترين زمان آن هنگام ورود به مدرسه است ولي احتمال آغاز اين حالت پس از 12 سالگي نيز وجود دارد
لالي انتخابي در دختران بيشتر است يا پسران؟
برعکس ساير اختلالات زبان و گفتار، اين اختلال در دختران شايع‌تر از پسران است
ممکن است يک کودک به صورت مقطعي دچار اين مشکل شود و بعد خود به خود بهبود يابد؟ عده زيادي از کودکاني که به لالي انتخابي، دچار مي‌شوند طي ماه‌ها و سال‌هاي بعد بهبود مي‌يابند. بهبودي معمولا قبل از 10 سالگي رخ مي‌دهد و در سنين بالاي 12 سال، پيش‌آگهي بدتر مي‌شود
والدين اين کودکان بايد چه اقدام‌هايي براي بهبودي کودکشان انجام دهند؟
از آنجايي که لالي انتخابي بيشتر به صورت اختلال اضطرابي ديده مي‌شود تا اختلال تکاملي، روش درماني آن متفاوت است و به نظر مي‌رسد تعديل رفتاري، جايگاه ويژه‌اي در اين ميان دارد، مانند تقويت مثبت و پاداش دادن به کودک هنگامي که صحبت مي‌کند، عدم تقويت براي پاسخ‌هاي غيرکلامي (مانند استفاده از ژست و اشاره)، گسترش تدريجي تعداد افرادي که کودک با آنها سروکار دارد و محيطي که در آن از کودک انتظار حرف زدن داريم
لالی انتخابی کودکان
گاهي اوقات تصور مي‌شود که خط‌ونشان‌هايي که پدر و مادر براي کودکشان مي‌کشند، براي اينکه در ميهماني ساکت باشد يا رفتارهاي بدي که با کودک دارند باعث مي‌شود او در جمع ساکت باشد، اين تصور چقدر صحيح است؟
کودکاني که مورد بدرفتاري و اذيت و آزار قرار مي‌گيرند يا مورد غفلت واقع مي‌شوند، ممکن است مهارت‌هاي کلامي پايين‌تري نسبت به همسالان خود داشته باشند. از سوي ديگر کودکاني که مبتلا به مشکل ارتباطي يا ساير اختلالات تکاملي هستند بيشتر از کودکان طبيعي در معرض بدرفتاري قرار دارند. اين کودکان معمولا کمتر احساس رضايتمندي را در مادران ايجاد مي‌کنند و اين مساله آنها را مستعد بدرفتاري مي‌کند
در پايان چه توصيه‌اي به والدين کودکاني داريد که لالي انتخابي دارند؟
در کل در بررسي کودکاني که مشکل زبان و گفتار دارند بايد کم‌تواني ذهني، اوتيسم يا اختلالات رشد و اختلال شنوايي نيز مورد ارزيابي قرار گيرد زيرا اين موارد نيز در ايجاد اختلال ارتباطي نقش دارند و تکلم کودک را تحت تاثير قرار مي‌دهند. بايد والدين توجه داشته باشند، تشخيص به موقع و درمان مناسب اين کودکان با توجه به شيوع و گستردگي اين اختلالات کمک بسيار موثري به آينده کودک و خانواده وي مي‌کند
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا