با چگونگي رساندن پيام در شش ماهه اول به اين هستهها، ميتوانيم در ساختار و عملكرد ساختماني اين هستهها دخالت كنيم.
علاوه بر اين چهار منطقه، هستههاي مربوط به تنظيم اعمال حركتي چشم و گوش نيز وجود دارند كه در شش ماه اول حركات و اعمال را به صورت واكنشهاي اوليه نشان ميدهند.
از واكنشهاي اوليه در اين سن، يعني بروز كوچكترين اشكالات رفتاري، بينايي، حركتي و حتي نوع عكسالعمل شيرخوار، ميتوان به مشكلات ذهني كودك پي برد.
تكامل هوش کودکان در شش ماهه اول زندگي
اين واكنشهاي اوليه علاوه بر اينكه ميتوانند عامل تشخيص اختلالات حركتي، ذهني و رفتاري در چهار ماه اوليه را سبب شوند، ميتوانند اختلالات و اشكالات حركتي رفتاري و تاحدودي ذهني را كاهش دهند، چرا كه با به كارگيري تعدادي از اين رفلكسهاي اوليه، انسدادي كه قرار است با اشكالات به وجود آمده ايجاد شود، برطرف ميشود و حتي در موارد خفيف، مرتفع ميشود.
لازم به توضيح است كه بيشتر واكنشهاي اوليه اختلالات ذهني و حتي رفتاري به وسيله تغيير در اعمال حركتي، قابل خودنمايي است، به شرط آن كه در مورد تفكيك اين اعمال از يك متخصص كمك بگيريم.
به همين دليل در ابتداي دوران شيرخوارگي تقريبا اكثراعمال ذهني و رفتاري در اعمال حركتي، تعريف و تفكيك ميشوند.
براي تشخيص همه موارد ، لازم است به علائم كلينيكي و پاراكلينيكي كودك دقت كافي داشته، به فرآيندهاي احتمالي نوروپاتولوژي آگاه باشيم و به چگونگي عملكرد Neurodevelopmental تا حدودي واقف باشيم تا بتوانيم به خوبي مشكل را پيشبيني كنيم.
تكامل هوش کودکان در شش ماهه اول زندگي
از همه مهمتر، برنامهريزي مدوني براي انجام واكنشهاي شيرخوار پايهريزي كنيم تا با آموزش به والدين، شيرخوار را در مسير نرمال يا ارتقاي تكامل هدايت كنيم.
لازم به ذكر است در مورد كودك نرمال براي آگاهي از تكامل اعصاب و فرآيندهاي دقيق از تستهاي مناسب اين سنين مثل تست Bayley Denver استفاده ميكنيم و با كمك آنها رشد حركتي، رفتاري و ذهني را ارتقا ميدهيم.
در صورتي كه به وجود اختلال نامشخص شك كرديم، بهتر است در برنامه روزانه انجام رفلكسهاي اوليه را داشته باشيم تا شيرخوار بتواند اين رفلكسها را مثل يك كودك نرمال انجام دهد.
در اصل با تحريك انجام رفلكسهاي اوليه، هم عملكرد هستههاي مغزي را در مرحله اول سازمان ميدهيم و هم انجام عملكرد مناسب را در اين سيستم با تحريك اين رفلكسها پايهريزي ميكنيم.
Brainstem سه ناحيه بسيار مهم مربوط به اعمال حركتي را شامل ميشود. هر سه اين سيستمها درنهايت در سرعت عمل، هماهنگي چشم و دست و همكاري حسها با همديگر نقش مهمي دارند.
هستههاي وستيبولار: شامل هستههايي است كه پيامها را به لابيرنتهاي گوش ميآورند و پس از هماهنگي به هسته مخچه ميرود.
شروع تكميل اين منطقه از هفته دهم دوران جنيني است و تا آخر عمر ميتواند ادامه داشته باشد اگر در سالمندان به عملكرد هستههاي وستيبولار دقت داشته باشيم و براي جلوگيري از شروع فرآيند تخريبي اين هستهها برنامه مدون فردي و كشوري مناسبي داشته باشيم، افراد مسن مفيد، كارآمد و سرحالي خواهيم داشت.
تكامل هوش کودکان در شش ماهه اول زندگي
هستههاي چهارقلوي مغز مياني: در اين منطقه پيامها قبل از ورود به تالاموس به Sensory integration ميرسد و بعد به طرف تالاموس هدايت ميشود و از تالاموس برحسب احتياج و صلاحديد تالاموس، به ناحيه كورتيكول منتقل ميشود.
هسته Red Nucleus: اين هسته مسوول عملكرد درست و موزون اندام فوقاني است.علاوه بر اين مناطق، هستههاي دوازدهگانه سر و صورت، سرعت اعمال حركت و دقت چشمي، تشخيصهاي بويايي، اعمال حسي و حركتي تغذيهاي و چگونگي اعمال حركتي سروصورت را سازمان ميدهد تا در آينده در اثر درست عمل كردن آن و چگونگي حركت كردن عضلات صورت و ارتباط دقيقتر و كاملتر، فرد داراي صورت گرم نه صورت بيروح و سرد و اخمو شود، اما انواع حالتهايي كه انسانها از روي تظاهرات صورت تقسيمبندي ميكنند در اختيار اعصاب دوازدهگانه مغزي است بخصوص اعصاب پنج و هفت صورتي. اعمال شنوايي و تعادلي هم جزو اعمال عصب هشت است.
تمام اعمال و حركات سر و صورت با اين 12عصب است. اين 12 عصب در قسمت حسي و حركتي مغز هم جايگاه بسيار وسيعي دارد و براي باهوشتر كردن و بهتر عمل كردن مغز از اين دوازده عصب ميتوانند استفاده كنند، بخصوص در مرحله اول، دقت فوري، توجه و تمركز با كمك هستههاي عصب II، III، IV، VI و بقيه هستههايي كه در ساقه مغز قرار دارد، شكل ميگيرند
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا