کودکان دیرآموز (slow learner) را بهتر بشناسیم اکثر کودکانی که به نام دیرآموز شناخته می شوند برخلاف تصور اطرافیان و مربیان فاقد استعداد نیستند بلکه مطالب را دیرتر از سایر کودکان فرا می گیرند. تعداد زیادی از این گروه با استفاده از روشهای خاص آموزشی، به تدریج به پایه سایر کودکان می رسند. کودک دیرآموز نیز مانند هر کودک دیگر باید از آموزش و پرورش صحیح و مناسب خود استفاده کند. مربیان باید این گونه کودکان را به سرعت شناسایی نمایند و با ترتیب ساعاتی فوق العاده و تکرار و غنی سازی برنامه، مدرسه را برای آنان چون زندانی سرد و محیطی غیرقابل پذیرش نسازند. تعداد این قبیل دانش آموزان در مدارس بسیار است که توجّه مدرسه و مربی می تواند به سهولت، مشکل آنان را برطرف سازد و تحصیل و مدرسه را برای آنان قابل هضم نماید.
کودکان دیرآموز (slow learner) را بهتر بشناسیم
بسیاری از کودکان دیرآموز ممکن است پس از مدتی چون سایر کودکان و حتی بهتر از آنان دروس مختلف را فراگیرند. نباید فراموش کرد که نوابغ و دانشمندانی چون ادیسون و نیوتن در آغاز کودکی، جزء کودکان تنبل و دیرآموز بوده اند ولی بعد ها شکوفایی خاصی در آنان ظاهر گشته است. نقصان توانایی فرد در فراگیری ممکن است معلول برخی مسائل جزیی باشد که با برطرف شدن علت، کودک به حال عادی خود برگردد و در فراگیری، حتی بهتر از دیگران شود. لذا در این مورد نباید شتاب کرد و با عناوینی چون تنبل و کودن آینده وی را خراب نمود. دیرآموزی را نباید خصلتی فطری دانست بکله ممکن است معلول بیماری، تعلیم و تربیت ناصحیح، محیط خانوادگی نامناسب، فقر غذایی، بی دقتی، و حتی رفتار ناصحیح مربی و اطرافیان باشد. رفع علت و کوشش در ایجاد رغبت در دانش آموز در اکثر موارد نتیجه ای مفید داشته است.
جداسازی کودکان دیرآموز از سایر شاگردان و تشکیل کلاس جداگانه برای آنها صحیح نیست و باید به آنان در میان شاگردان دیگر با توجهی بیشتر آموزش داد. ضمناً مربیان و پدران و مادران این گونه کودکان نباید توقعی مافوق استعداد و امکان از آنان داشته باشند و باید مقدورات و قدرت آنها را در نظر گیرند. توجّه به بهداشت، بهداشت روانی همچنین خانواده و محیط زندگی این گونه کودکان را نباید از نظر دور داشت.
کودکان دیرآموز (slow learner) را بهتر بشناسیم
کودکان دیر آموز گاهی از آن جهت که نمی توانند خود را با کلاس و همکلاسان وفق دهند منزوی می گردند. در بازیهای گروهی شرکت نمی کنند و بیشتر به تماشای بازی تا شرکت در آن رغبت نشان می دهند. مربی باید در این مورد وی را به شرکت در بازی تشویق کند. حتی در مواردی مربی می تواند با شرکت خود در بازی و طلب کمک از دانش آموز منزوی وی را به شرکت در بازی راهنما گردد. بدیهی است در این گونه موارد نباید از جبر و تحکم استفاده کرد بلکه باید میل بازی را در کودک ایجاد نمود. توجّه زیاد به کودک دیرآموزی که منزوی هم گردیده چندان مناسب نیست. افراط در این کار و توجّه بیش از حد وی، ممکن است نتیجه ای معکوس دهد.
کودکان دیرآموز ممکن است گاهی بعکس شرور و پرخاشگر گردند و به سبب ناهماهنگی با کلاس و سرزنش اطرافیان نوعی ناسازگاری در آنان به وجود آید و بکوشند تا از طریق پرخاشگری، دروغ پردازی، خیالبافی و گفتن مطالبی که صحت ندارد به جبران حقارتی که به سبب ناهماهنگی با کلاس و سرزنش مربی احساس نموده اند از این طریق بین همکلاسان کسب شخصیت کنند. در تمامی این موارد مربی باید با هوشیاری، کودک را هدایت کند و با کوشش در پیشرفت درسی و رفع علت، وی را به زندگی صحیح و معمولی گرایش دهد.
تکالیف و وظایف خواسته شده از کودکان دیرآموز باید متناسب با قدرت آنان باشد. وظایفی که انجام آنها خارج از قدرت کودک یا دانش آموز باشد بر تشدید علت می افزاید. با استفاده از وسایل آموزشی و کمک آموزشی و احیاناً برقراری ساعاتی اضافی خارج از برنامه کلاس و تکرار مطالب باید موضوعات را برای این کودکان مفهوم و ساده ساخت. بدیهی است وقتی دانش آموز مطالب و دروس را به سهولت آموخت به فراگیری بیشتر تشویق می گردد. عده ای از دیرآموزان فقط مشکل خواندن مطالب را دارند. این گروه ممکن است در فراگیری دروس دیگر در حدی عادی یا کمی کندتر از دیگران باشند ولی در خواندن و قرائت مطالب و کتب کُند و ضعیف عمل کنند.
کودکان دیرآموز (slow learner) را بهتر بشناسیم
برای رفع این مشکل باید مطالب خواندنی ساده در اختیار دانش آموز قرار داد. باید مطمئن بود که وی اجزای کلمات را می شناسد و اگر در این مورد مشکلی دارد برطرف شود. مربی باید کتبی را برای خواندن انتخاب کند که علاوه بر سادگی متناسب با استعداد و سن دانش آموز باشد و از تصاویری که نظر وی را جلب کند نیز برخوردار باشد. قبل از خواندن کتاب باید مدتی دانش آموز دیرآموز را با کتاب آشنا کرد و کتابهایی چند را در دسترس او قرار داد تا نظر وی به کتاب و احیاناً مطالب آن جلب گردد. تصاویر کتاب باید متناسب با موضوع باشد ولی نباید منحصراً کتب مصوّر را برای قرائت انتخاب کرد زیرا این امر ممکن است به آن سبب که کتاب مصوّر برای سرگرمی بچه های کوچک نوشته شده و بچگانه است در آنان ایجاد نوعی حقارت نماید و به خواندن آن کتب رغبتی نشان ندهند. این واقعیت را باید پذیرفت که دیرآموز، نیز چون سایر کودکان و نوجوانان نیازهای مربوط به خود را دارد. او هم برای خویش حقی قائل است و احترام دیگران را طلب می کند. باید اعتماد به نفس وی را تقویت نمود و به طریقی او را ارشاد کرد که بر پای خود بایستد. تخصص و پشتکار مربی، دلسوزی و حمایت او، در تربیت صحیح وی بسیار مؤثر است و می تواند او را چون سایر همنوعان از حقوق انسانی و احترام متقابل برخوردار نماید. نباید فراموش کرد که کودک دیرآموز نیز چون سایر کودکان می اندیشد، استدلال می کند و دوست دارد که از نظریاتش استفاده شود و به افکارش احترام گذارند.
کودکان استثنایی تألیف محمود پاکزاد
