افزايش ترشح بزاق در دوران بارداري
بنظر مي رسد از هنگاميكه باردار شده ام ميزان ترشح بزاق من افزايش يافته است. آيا اين امر طبيعي است؟
ترشح بيش از حد بزاق هنگام بارداري بخصوص در افرادي كه دچار حالت تهوع هستند امر نادري نيست. بعضي از خانم ها ممكن است بزاقشان در حدي زياد شود كه مجبور شوند آب دهان را در ليوان يا دستمال خالي كنند. اين حالت شديد پتياليسم ptyalism يا سيالوره sialorrhea ناميـده مي شود و در خـانم هايي كه دچار استـفراغ هاي شـديد دوران بارداري يا hyperemesis gravidarum هستند، شايعتر است.
كارشناسان بدرستي نمي دانند كه علت افزايش ترشح بزاق در اوائل بارداري چيست ولي ممكن است تغييرات هورموني يكي از علل آن باشد. ممكن است تهوع باعث شود كه بعضي از خانم ها نتوانند عمل بلع را براحتي انجام دهند كه در نتيجه موجب افزايش بزاق خواهد شد. بطور طبيعي غدد بزاقي درحدود يك ليتر بزاق در روز ترشح مي كنند ولي بعلت انجام عمل ناخودآگاهِ بلع بطور مداوم، ما متوجه آن نمي شويم. بنابراين اگر ميزان بزاق بطور ناگهاني زياد شود، ممكن است دليل آن افزايش ترشح و يا كاهش بلع و يا تركيبي از هر دو باشد.
ممكن است افزايش ترشح بزاق به سوزش سردل كه در دوران بارداري علامتي شايع است نيز مربوط باشد. از آنجائيكه محتويات معده اسيدي است، ورود آن بداخل مري باعث تحريك گيرنده هاي اسيد موجود در مري مي شود كه خود غدد بزاقي را تحريك مي كند. بزاق حاوي مقادير زيادي بيكربنات است و قليائ است. بزاق با هر نوبت عمل بلع، جدار مري را شستشو ميدهد و به خنثي شدن اسيد معده كمك مي كند. اين دليل ممكن است توجيه كننده علت افزايش ترشح بزاق در خانم هايي كه دچار استفراغ بارداري هستند نيز باشد.
افزايش ترشح بزاق در دوران بارداري
ممكن است افزايش ترشح بزاق تا حدي ناراحت كننده باشد اما بزاق داراي عملكردهاي مهم ديگري نيز هست كه مرطوب نگه داشتن محيط دهان، توليد آنزيم هاي كمك كننده به هضم، و وجود پروتئين هاي داراي خواص ضد ويروسي، ضد قارچي و ضد باكتريائي براي محافظت از دهان و دندان ها از آن جمله اند.
چگونه ميتوان اين حالت را برطرف كرد؟
به غير از درمان تهوع، استفراغ يا سوزش سردل، درمان ديگري براي افزايش ترشح بزاق وجود ندارد. با اينحال در بعضي از خانم ها روش هاي زير سودمند بوده است:
- چندين نوبت در روز دندانها را مسواك بزنيد و از دهانشويه استفاده كنيد.
- مقدار دفعات صرف غذا را بيشتر و حجم هر وعده را كمتر كنيد.
- آب بيشتري بنوشيد. يك شيشة آب كنار دست خود بگذاريد و مكرراً جرعه اي كوچك بنوشيد.
- آب نبات سفت بمكيد يا آدامس بدون قند بجويد. اين عمل از ميزان ترشح بزاق نمي كاهد ولي بلع آن را آسانتر مي سازد. از مصرف آدامس و آب نبات هاي ترش خودداري كنيد زيرا ترشح بزاق را افزايش ميدهد.
در اغلب موارد بايد بزاق اضافي را بلع نمود ولي اگر حجم بزاق خيلي زياد باشد و بلع آن حالت تهوع را افزايش دهد ميتوان آن را درون يك دستمال يا يك ليوان ريخت كه در اينصورت بايد براي پيشگيري از كاهش آب بدن مصرف آب را افزايش داد. در بسياري از خانم ها، اين مشكلِ بي خطر ولي ناراحت كننده- و در موارد بسيار شديد، استرس زا- با فروكش كردن حالت تهوع در پايان سه ماهة اول از بين مي رود و يا بسيار كاهش مي يابد. با اينحال افزايش ترشح بزاق نيز مانند استفراغ بارداري ممكن است در تعداد كمي از خانم ها تا پيان دوران بارداري باقي بماند.
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
