رفاه و سلامت روانی کودکان موضوع مهم در رشد کودک
بدرفتاری با کودکان واژه‌ای کلی است. بدرفتاری تنها به بدرفتاری فیزیکی محدود نیست بلکه بدرفتاری عاطفی و هیجانی، بی‌توجهی و نادیده گرفتن نیازهای عاطفی، تغذیه‌ای و جسمانی و نبود مراقبت را دربر می‌گیرد. تعریف کودک‌آزاری و بدرفتاری با کودک از دیدگاه‌های قانونی، پزشکی و اجتماعی تعریف شده است، هرگونه آزار بدنی، جنسی و هیجانی و غفلت از کودک (زیر 18سال) توسط فرد بزرگ‌تر (بالای 18سال )کودکی که مورد بدرفتاری واقع شده کودکی است که رفاه و سلامت روانی و جسمی او در اثر رفتارها یا بی‌توجهی والدین یا سایر افرادی که مسئول مراقبت از او هستند، آسیب دیده یا در معرض تهدید قرار گرفته است.سوءرفتار با کودک شامل هرگونه صدمه عمدی به کودک است مانند آزار یا آسیب جسمی، غفلت ورزیدن یا بی‌توجهی به صدمه دیدن کودک، غفلت و بی‌توجهی در بر طرف ساختن نیازهای عاطفی و جسمی کافی، نظارت ناکافی، رها کردن او، وضع قوانین نامناسب و غیرعادلانه در مورد کودکان.دامنه کودک‌آزاری از تحقیر، تهدید، کتک زدن تا محروم ساختن کودک از غذا، لباس، سر پناه و محبت پدر و مادری، آزار و بدرفتاری جسمی که ممکن است موجب صدمه دیدن و مرگ کودک شود، گسترده است.برداشت‌های مختلفی از بدرفتاری وجود دارد. در چند سال اخیر بدرفتاری با کودکان در کشور ما مورد توجه جدی‌تر قرار گرفته است. با دکتر حمید سپهر، روانشناس و استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه یزد درباره بدرفتاری با کودکان گفت‌وگویی انجام شده است که می‌خوانید. بدرفتاری با کودکان علل مختلفی دارد، ناآگاهی از روش‌های تربیتی مناسب، مشکلات شخصیتی و روانی در والدین، مشغله و نگرانی‌هایی که موجب بی توجهی یا کم‌حوصلگی والدین می شود. فرهنگ و نگرش ها و باورهای تربیتی نادرست و اعتیاد والدین از جمله عواملی هستند که می‌تواند منجر به بد رفتاری با کودکان شود. مثلا اعتیاد والدین می‌تواند منجر به بد رفتاری با کودکان شود. والدین مبتلا به اعتیاد یا استفاده از مواد روانگردان مستعد آزار به کودک خود هستند. این افراد به دلیل اعتیاد، روان سالمی برای توجه به کودک خود ندارند و کودکان خود را عامل مشکلات و هزینه‌های اضافی می‌دانند و روی خوشی به آنها نشان نمی‌دهند. فقر، یکی دیگر از علل بدرفتاری با کودکان است. تحقیقات نشان می‌دهد که خانواده‌های بی‌بضاعت بیشترین بدرفتاری را با کودکان دارند. ناآگاهی و فقر فرهنگی از دیگر عوامل بدرفتاری است. برخی خانواده‌ها هنوز معتقدند تنبیه نقش مهمی در امر پرورش کودکان دارد. تأکید بیش از حد بر نمرات درسی، انتظارات نابه‌جای والدین و معلمان، ایجاد فشار روانی و اضطراب در محیط مدرسه، خانه و… از عوامل بدرفتاری با کودکان است.مشکلات روانی والدین، مربیان یا معلمان نیز می‌تواند منشأ بدرفتاری با کودکان شود. برای مثال گاهی پدر، مادر یا مراقبان ممکن است به‌علت نداشتن تعادل روانی و داشتن سابقه اختلالات روان‌شناختی یا ناآگاهی یا داشتن باورهای نادرست تربیتی، با کودکان بدرفتاری کنند. در مواقعی نیز ناسازگاری و ناآرامی کودکان منجر به بدرفتاری می‌شود. برخی از والدین چون از بیماری‌های کودکان خود ازجمله بیش فعالی، ضعف قوای ذهنی، عقب‌ماندگی‌ها آگاهی ندارند با خشونت و بدرفتاری با کودکان خود درپی به‌اصطلاح تربیت و آرام کردن آنها بر می‌آیند. نکته مهم اینکه بسیاری از مربیان مهدهای کودک، پیش‌دبستانی‌ها و معلمان یا مربیان و مسئولان مراکز نگهداری کودکان معلول، بی‌سرپرست خیابانی یا کانون‌های اصلاح تربیت به لایل مذکور و نبود نظارت‌های لازم مرتکب بدرفتاری با کودکان می شوند.
گرداورنده : سارا گودرزی
