فرزند نوپاي من نقاط بسيار ريز و قرمز رنگي روي سينه و اطراف گردن دارد كه در حال پخش شدن در سرتا سر بدنش است. آيا ممكن است كه او به مخملك مبتلا شده باشد؟
مخملك در بچه هاي زير دو سال نادر است اما غير ممكن نيست. در هر صورت شما نبايد ترس و هراسي داشته باشيد.
مخملك سالهاي پيش از اين يك بيماري جدي و كشنده دوران بچگي بود، اما امروزه با استفاده از آنتي بيوتيكها اين بيماري قابل درمان بوده و به خطرناكي سابق نيست.
عامل مخملك چيست؟
عامل بيماري مخملك يك نوع باكتري استرپتوكوكي است مي تواند سبب گلو درد چركي و عفونت پوست نيز بشود. اين باكتري در گلوي فرد سبب عفونت مي شود و با آزاد كردن نوعي سم يا توكسين، موجب پيدايش واكنش پوستي و بروز بثوراتي روي پوست مي شود.
اگر كودك شما دچار مخملك شده باشد، احتمالا آن را از كودك بيماري گرفته است. عامل بيماري مي تواند از طريق تنفس هواي آلوده، استفاده مشترك از اسباب بازي، ظروف غذا و يا ساير وسايل مانند حوله كه توسط فرد بيمار آلوده شده است، انتشار يابد.
علائم مخملك چيست؟
مخملك معمولا با سوزش و درد گلو، سردرد و تب 38 درجه سانتيگراد يا بالاتر شروع مي شود.
در مراحل اوليه بيماري، روي زبان كودك بيمار پوشش سفيد يا زرد كم رنگ پيدا مي شود كه مدتي بعد ممكن است به رنگ قرمز درآيد. برجستگي ها و پرزهاي زبان ممكن است بزرگتر از حالت طبيعي شوند كه در اين حالت زبان به شكل توت فرنگي در مي آيد و اين علامت مهم در مخملك به “زبان توت فرنگي” موسوم است.
لوزه ها و پشت حلق كودك نيز ممكن است باردار شده و قرمز و متورم به نظر برسد. صورت بيمار قرمز و برافروخته مي شود در حاليكه اطراف دهان او بيرنگ و سفيد است. ساير علائم عمومي در اين بيماري مي تواند شامل لرز، درد، كاهش اشتها، متورم شدن غدد لنفاوي، بيقراري و ناخوشي، تهوع و استفراغ باشد.
بثورات پوستي معمولا روز دوم بيماري ظاهر مي شود و حدود 5-2 روز طول مي كشد تا از بين برود. معمولا به شكل لكه هاي كوچكي كه كمي برجسته است در ناحيه زير بغل، گردن، سينه يا كشاله ران شروع مي شود و سپس سر تا سر بدن را فرا مي گيرد. بثورات پوستي معمولا خارش دار است. در برخي مواقع اين بثورات يا راش ها به شكل خط در مي آيند كه به آن خطوط Pastia مي گويند. اين خطوط بخصوص در ساعد، قسمت داخلي آرنج و كشاله ران ها بيشتر واضح است. همراه با ناپديد شدن بثورات، پوست كودك بخصوص در ناحيه دست ها و پاها و كشاله ران شروع به پوسته ريزي مي كند.
درمان مخملك چگونه است؟
در صورت شك به مخملك يا هر نوع عفونت استرپتوكوكي ديگر، بهتر است براي قطعي شدن تشخيص از حلق بيمار نمونه گيري شده و براي كشت فرستاده شود. براي نمونه گيري از يك چوب مخصوص و نازك كه سر آن مقداري پنبه قرار داده شده به نام سواپ استفاده مي شود. بوسيله سواپ مقداري از ترشحات حلق كودك برداشته مي شود و در محل خاصي كشت داده مي شود. براي راحت بودن كودك بهتر است از انواع سواپ هاي بي درد استفاده شود.
در صورت درمان، بهبودي سريع خواهد بود، اگر چه راش ها ممكن است براي چندين روز باقي بماند. از طرفي چندين هفته نيز ممكن است طول بكشد تا تورم لوزه ها و غدد لنفاوي به شكل عادي برگردد.
اگر هر نوع عفونت استرپتوككي بدون درمان بماند، ممكن است عوارض جدي مانند آبسه لوزه ها را در پي داشته باشد.همچنين ممكن است منجر به بروز تب روماتيسمي و عوارض متعاقب آن، مانند برخي مشكلات قلبي شود كه از عوارض ديررس مخملك بدون درمان است.
بنابراين اگر كودك شما به مخملك مبتلا شده است، بايد مطمئن شويد كه او آنتي بيوتيك مناسب را به مقدار كافي و تا زماني كه پزشك تجويز كرده است دريافت مي كند، تنها در اين صورت است كه مي توانيد مطمئن شويد كه بيماري عود نمي كند.
ممكن است فردي چندين بار به انوع عفونت با استرپتوكوك دچار شود، اما ابتلا به مخملك بيشتر از يكبار غير معمول است.
چطور مي توانم شرايط را براي فرزند بيمارم راحت تر سازم؟
براي از بين رفتن تب و درد گلو در كودك، مي توانيد از استامينوفن يا ايبوپروفن استفاده كنيد (هرگز از آسپيرين استفاده نكنيد زيرا سبب بروز سندرم Reye مي شود كه يك بيماري نادر اما كشنده است.)
ممكن است بلع براي او دردناك باشد و در اينصورت خوردن غذاهاي نرم و رقيق مانند انواع سوپ، بستني و غذاهايي كه با شير تهيه مي شوند، براي كودك مبتلا به گلو درد راحت تر است.
در صورتيكه سوزش گلو داشته باشد، به تمايل او به خوردن غذاهاي گرم يا سرد دقت كنيد؛ هر يك ممكن است براي او مناسب تر باشد.
اگر چه فعاليت براي او خطرناك نيست و استراحت در بستر معمولا ضرورت ندارد، اما كودك بيمار شما بايد به اندازه كافي استراحت كند. بعلاوه بايد مطمئن شويد كه مايعات به مقدار لازم به بدن او مي رسد.
مي توانيد از يك دستگاه بخور در اتاق وي يا در كل خانه استفاده كنيد تا با مرطوب كردن هوا، از خشك شدن گلوي كودك بكاهد.
چه زماني لازم است به پزشك معالج فرزندم اطلاع دهم؟
به محض اينكه فرزندتان گلو درد، سوزش گلو، بثورات پوستي يا هرگونه نشانه ديگر از مخملك يا استرپتوكوك را نشان دهد، بهتر است به پزشك اطلاع دهيد. چنانچه تشخيص مخملك براي فرزندتان قطعي باشد و يا حتي عليرغم دريافت آنتي بيوتيك مناسب، بعد از گذشت 48 ساعت هنوز تب دارد، لازم است پزشك را مطلع كنيد.
آيا مخملك مسري است؟
بثورات پوستي مخملك به خودي خود مسري و واگيردار نيستند. اما استرپتوكوك موجود در حلق مي تواند انتشار يابد و به فرد ديگري منتقل شود.
24 ساعت بعد از دريافت آنتي بيوتيك بيماري ديگر مسري نيست.
طي 24 ساعت اول ظروف او را مثل ليوان، قاشق، بشقاب، حوله و ساير لوازم شخصي اش را از وسايل بقيه اعضا خانواده جدا كنيد. آنها را با آب گرم و شوينده مناسب تميز بشوئيد. فردي كه از بيمار پرستاري مي كند، بايد مرتب و با دقت دستهايش را شستشو دهد.
اگر اعضاي خانواده يا كسانيكه با فرزند شما در تماس هستند، دچار سوزش گلو شدند بايد از نظر مخملك معاينه شده و نمونه و كشت از حلقشان به عمل آيد، حتي اگر بثورات پوستي در آنها ديده نشود.