چاقی کودکان و آژیر خطر
در جامعه‌ای که تمامی مردم برای لاغر شدن تلاش می‌کنند، بسیاری از کودکان روز به‌روز چاق‌تر می‌شوند.
دلایل چاقی چیست؟ عوامل ارثی، ژنتیکی یا عادات بد غذائی؟ طی سال‌های اخیر در سراسر دنیا، آمار چاقی کودکان دو برابر شده است. در فرانسه ۱۲ درصد کودکان ۵ تا ۱۲ سال، به چاقی مبتلا هستند و در آمریکا نیز ۱۷ درصد کودکان از آن رنج می‌برند. این آمار بسیار ناراحت‌کننده و دردناک است، زیرا در جوامعی که همگان لاغر بودن را در زیبائی و سلامت روح و جسم مؤثر می‌دانند، افراد چاق انگشت‌نمای همگانند. چاقی سلامت انسان را به خطر می‌اندازد. آرتروز زنو و انحراف ستون مهره‌ها با افزایش وزن بدتر می‌شود. همچنین چاقی، سبب بروز وقفه‌های تنفسی در هنگام خواب می‌شود که خود باعث بروز مشکلات حافظه و ناراحتی‌های ستون‌مهره‌ها است.
بعضی کودکان از زمان تولد در محیطی قرار می‌گیرند که آنها را به سمت چاقی پیش می‌برد. پیشگیری بهترین راه برای جلوگیری از چاق شدن کودکان است. چاقی به این معنی است، که تمامی اندام‌ها فربه شوند. تپلی با چاقی تفاوت دارد. وزن دخترها و پسرها نیز در یک سن مشخص، یکسان نیست. پزشکان بر حسب قد، سن و جنس، وزن میانگینی برای کودکان در نظر گرفته‌اند که براساس آن می‌توان کودک چاق را از غیر چاق تشخیص داد. به‌عنوان مثال، دختر ۵ ساله با قد یک‌متر و ۱۰ سانتی‌متر، اگر وزنش ۲۰ کیلو باشد، طبیعی است اگر ۲۲ بود اضافه وزن دارد و اگر ۲۵ کیلو شد، چاق است.
چاقی کودکان و آژیر خطر
● کودک من چاق شده چون بدون داشتن هیچ‌گونه انگیزه‌ای فقط می‌خورد. چرا چنین است؟
غذا اولین زبان گفت‌وگوی کودک و مادر پس از تولد است. جالب آنجاست که وقتی مادر می‌بیند کودکش گریه می‌کند، فوراً پستانک در دهانش می‌گذارد. انگار، دهان راه‌حل تمامی مشکلات است. گاهی غذا، برای کودک حکم یک همراه را پیدا می‌کند. دوستی که تنهائی او را پر می‌کند. غذا، افسردگی و تنهائی و بی‌حوصلگی کودک را از او می‌گیرد. کودکان چاق در مقایسه با دیگر کودکان، دیرتر به بلوغ فکری می‌رسند چون به‌غیر از خوردن توجهی به دیگر فعالیت‌ها از جمله خواندن، ورزش کردن و بازی کردن که قدرت خلاقیت را بالا می‌برند، ندارند.
اگر می‌خواهید کودکتان خوردن را فراموش کند، او را به سمت انجام فعالیت‌های دیگر تشویق کنید.
● تنها راه پیشگیری یا حتی درمان چاقی، سرگرم کردن کودکان است؟
بله! اما نه با نشاندن او جلوی تلویزیون، سرگرم شدن با تلویزیون و چاقی، رابطه مستقیم دارد. بازی‌های ویدئویی و رایانه نیز سرگرمی‌هائی هم‌جنس تلویزیون هستند. وقتی جلوی تلویزیون هستید، باید دهان‌تان بجنبد. وقتی انرژی صرف نکنید و مدام غذا بخورید، خواه‌ناخواه وزن‌تان بالا می‌رود.
چاقی کودکان و آژیر خطر
متأسفانه در ۸۰ درصد موارد چاقی، ژنتیکی است. البته به‌ندرت به‌دلایلی همچون تصادف یا بستری شدن در بیمارستان یا جدائی از والدین نیز، بروز می‌کند.
تشویق کودکان به انجام فعالیت‌های جسمی در لاغر شدن آنها بسیار مؤثر است. ۳۰ دقیقه پیاده‌روی، بالا و پائین رفتن از پله‌ها، طناب زدن، توپ بازی، غلت خوردن و حتی مرتب کردن اتاق، اگر هر روز در زمان مشخصی انجام شود، موجب لاغری خواهد شد. شاید از نظر شما صرف کردن این مقدار انرژی بی‌فایده باشد ولی اثرات آن را در طول زمان مشاهده خواهید کرد.
● آیا رژیم درمانی برای کودکان مناسب است؟
رژیم به‌هیچ‌وجه، برای کودکان توصیه نمی‌شود. شاید طی مدتی که کودکتان در رژیم است، وزن او کم شود، ولی پس از پایان این دوره وزن از دست رفته حتی گاهی بیشتر دوباره باز می‌گردد. از سوی دیگر، کودکان قادر به درک دلیل رژیم گرفتن نیستند و محروم شدن از خوردن برخی موادغذائی را ناعدالتی و تنبیه فرض می‌کنند.
● بهترین راه‌حل برای درمان چاقی کودکان چیست؟
در کنار تشویق به فعالیت جسمی، والدین باید به کودک کمک کنند تا عادات بد غذائی را ترک کند. اگر فرزند شما صبحانه کامل می‌خورد، به او اجازه دهید در مدرسه چیزی بخورد. حتماً در برنامه غذائی او، انواع سبزیجات را بگنجانید. یکی دوبار سر باز زدن از خوردن هویج به این معنی نیست که کودکتان هویج دوست ندارد. جالب است بدانید بین ۵/۳ تا ۹ سالگی، ۶ درصد کودکان وارد دوره‌ای به‌نام ”جدید ستیزی“ می‌شوند و از خوردن بعضی غذاها و مواد خوراکی ناآشنا، سرباز می‌زنند.
● یک نکته مهم: غذا برای کودکان منبع لذت است؛ پس در تربیت او از آن بهترین استفاده را بکنید.
ماهنامه کودک
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
