اجتماعی شدن ، فرایندی است که کودک به کمک آن ، ارزش ها ، اعتقادات و معیارهای رفتاری را میاموزد . اجتماعی بار آوردن کودکان ، تنها از عهده ی والدین گرم و پذیرا برمی آید …
جالب است بدانیم که یکی از دلایل بزهکاری ، عدم اجتماعی شدن صحیح کودکان می باشد . از خصوصیات کودکان بزهکار و ناسازگار ، عدم قدرت درک دیدگاه دیگران است . کودکی که یاد نگرفته است چگونه با دوستانش رابطه برقرار کند و چگونه حرفشان را بفهمد و قبول نماید ، آینده ای مبهم و پرخطر را پیش رو دارد .
پس بیائید از این عامل مهم و سرنوشت ساز غافل نباشیم و در تقویت آن بکوشیم .
ابتدا به سراغ استنباط کودکان از دوستی در سنین مختلف می رویم :
5تا7 سالگی : در این سن ، “دوست” در ذهن کودک ، همبازی هایی هستند که غالبا همسایه یا همکلاسی می باشند و کودک در اسباب بازی ها با آنها شریک می شود .
8تا11 سالگی : در این سن ، “دوست” به فردی اطلاق می گردد که به کودک کمک می کند و با او علائق مشترک دارد.
12 سالگی به بعد : فرد در این سن ، دوستان را بر این اساس ارزیابی می کند که بتواند با آنان درونی ترین افکار و احساسات و ارزش های خود را بگوید ؛ در این سن دوستی ها بادوام است .
با توجه به این مقدمه ، به سراغ راهکارها و توصیه های زیر می رویم ؛ تا بتوانیم زمینه ی دوست یابی درست و صحیح را برای فرزندمان مهیا نمائیم :
* به عقاید کودک خود درانتخاب دوست، احترام بگذارید. اورا هرگز به دوستی با کودک دیگر وا ندارید. به او القا نکنید که در دوست یابی ناتوان است و به او لقب بی عرضه ندهید.
* ارتباط خود را با نزدیکان بیشتر کنید تا فرصت بیشتری برای انتخاب دوستان متناسب با روحیاتش به دست ورد.
* همه یا برخی از هم کلاسی هایش را به مناسبت هایی به منزل خود دعوت کنید.
* او را به شرکت در برنامه های جنبی مدرسه و فعالیت های گروهی چون روزنامه دیواری ، اجرای مراسم، تئاتر و… و حضور در اردوها تشویق کنید.
با بیانی نرم و در موقعیت های عاطفی ، برخورد “خوب داشتن با دوست” را به او بیاموزید، و ارزش دوست خوب را برایش تبیین کنید تا بداند که انسان بدون دوست ، غریب است
* ثبت نام کودک در کلاس های ورزشی ، هنری و… می تواند زمینه ساز دوست یابی او شود؛ البته به سلامت محیط این گونه کلاس ها توجه داشته باشید.
* دعوت از یکی از همسالان نزدیکان برای گذراندن تعطیلات آخر هفته در منزل شما یا در یک مسافرت کوتاه مدت، ممکن است کودک شما را به او علاقه مند کند و با او دوست شود.
* در صورت ناسازگاری با دوست ، حساسیت نشان ندهید. این روحیه کودکان بین 4تا 8 ساله است که با دوست خود ارتباط یکطرفه برقرار، و به راحتی قهر می کنند. این کودکان، امروز دوستان گرمابه و گلستان ، و فردا دشمنان خونی اند. آنان به تاثیر رفتارشان بر دوست چندان اهمیت نمی دهند و دوستی را رابطه ای دامنه دار نمی بینند.
* برای ایجاد سازگاری، بکوشید خودتان الگوی خوبی باشید و با دوستانتان بی دلیل قطع رابطه نکنید.
* خوردنی بیشتری را در اختیار فرزندتان بگذارید تا با دوست خود به صورت مشترک استفاده کند.
* در صورت استمرار دوستی کودکتان، از تشویق و تحسین او غافل نشوید.
* با بیانی نرم و در موقعیت های عاطفی ، برخورد “خوب داشتن با دوست” را به او بیاموزید، و ارزش دوست خوب را برایش تبیین کنید تا بداند که انسان بدون دوست ، غریب است.
امام علی(ع) می فرماید: الغریب من لم یکن له حبیب. غریب،کسی است که دوستی ندارد.( نهج البلاغه- نامه 31-ش 34)
در ادامه ی مقاله به یک مشکل مهم والدین با کودکانشان اشاره می کنیم :
گاهی والدین از اینکه فرزندشان اسباب بازی های دیگران را می گیرد و این عامل سبب ایجاد کدورت و بعد دعوا و از بین رفتن دوستی کودکانه می شود شکایت می کنند . در این مجال ، شیوه ی برخورد صحیح را توضیح می دهیم :
این گونه رفتارها ، برای کودک 3ساله طبیعی است و در کودکان زیر 4 سال فراوان دیده می شود ؛ البته درجه آن متفاوت است . کودکان در این سنین ، گمان می کنند مالک همه اشیا هستند . نگران نباشید و بکوشید تنش ها را کم کنید ؛ زیرا طرف مقابلِ فرزند شما هم کودکی است که به طور طبیعی ، رفتاری مشابه از خود نشان می دهد .البته باید سعی کنید تا این رفتار در او نهادینه نشود ؛ وگرنه عاملی می گردد در مقابل دوست یابی درست و صحیح .
در تشدید این رفتار ، عللی می تواند موثر باشد . از قبیل :
آموزش از بزرگترها و همسالان
گاهی بزگسالان ( والدین ، خواهر وبرادر ) و همسالان برسر اموال می جنگند واین رفتار ، به کودک منتقل می شود . بکوشید محیط را اصلاح کنید.
آموزش عملی از دیگران
گاهی همسالان یا برادر و خواهر ، اشیایی را به زور از او می گیرند و به طور عملی ، این رفتار را به کودک می موزند . از بروز این رفتارها جلوگیری نمائید .
نیاز
برای فرزندتان لوازم و اسباب بازی های مورد نیازش را در حد متعارف تهیه کنید .
در صورت ناسازگاری با دوست ، حساسیت نشان ندهید. این روحیه کودکان بین 4تا 8 ساله است که با دوست خود ارتباط یکطرفه برقرار، و به راحتی قهر می کنند. این کودکان، امروز دوستان گرمابه و گلستان ، و فردا دشمنان خونی اند. آنان به تاثیر رفتارشان بر دوست چندان اهمیت نمی دهند و دوستی را رابطه ای دامنه دار نمی بینندچند توصیه
** پرهیز از زور : وقتی اسباب بازی دیگران را می گیرد ، سعی نکنید به زور از او پس بگیرید ؛ زیرا سبب قشقرق بیشتر کودک و آسیب احتمالی به شیء می شود .
** آموزش مالکیت : به کودک خود بیاموزید که مالک همه چیز نیست و هر اسباب بازی یا وسیله ای ، از آن شخص خاصی است .
** استفاده از روش پرت کردن حواس : از این روش برای سنین زیر 2 سال می توان استفاده کرد . سعی کنید به ویژه در مهمانی ها ، شی ء دلخواه او را همراه داشته باشید و هرگاه خواست اسباب بازی های کودکان دیگر بگیرد ، اسباب بازی دلخواهش را به او نشان دهید ؛ به احتمال فراوان ، حواسش پرت خواهد شد . اگر چنین اتفاقی نیفتاد ، اسباب بازی دلخواهش را به همان کودکی که می خواهد اسباب بازی اش را بگیرد ، ارائه کنید ؛ به طور قطع به چنین معامله ای راضی نخواهد شد و وسیله ی کودک دیگر را رها خواهد کرد.
منبع:تبیان
ویرایش و تلخیص:آکاایران
