ارزيابي سلامت جنين در بارداري و زايمان
چرا نوزاد شما نياز به پايش دارد ؟
گاهي زايمان براي مادر و نوزاد سخت و پر استرس است. هنگام انقباضات رحم، نوزاد به شدت فشرده مي شود و ممكن است جريان خون از جفت به جنين مختل شود. بيشتر نوزادان با اين شرايط به خوبي كنار مي آيند. اما بعضي از نوزادان خصوصا آنها كه در رحم مادر رشد خوب و كافي نداشتند و يا نوزادان مادران مبتلا به فشار خون، نمي توانند به خوبي با اين استرسها مقابله كنند. ماما در طول مدت زايمان به صداي قلب جنين گوش مي دهد تا تشخيص دهد آيا نوزاد به خوبي از پس استرسهاي زايمان بر مي آيد يا خير؟ اگر نوزاد به شدت تحت استرس قرار گيرد و مثلا ضربان قلب وي مختل شود، ممكن است روش سزارين توصيه و انجام شود.
ارزيابي دوره اي و متناوب سلامت جنين
در طول دوران بارداري، در هر جلسه مراقبت هاي بارداري، پزشك يا ماماي شما به صداي قلب جنين گوش مي دهد. آنها ممكن است براي اين كار از گوشي مخصوص مامايي (كه شبيه به يك شيپور كوچك بنام گوشي Pinard است) و يا از نوعي دستگاه داپلر ساده (بنام Sonicaid) استفاده كنند. اگر از سوني-كِيد استفاده شود، شما و ساير افراد حاضر در اطاق معاينه نيز مي توانيد صداي قلب جنين را بشنويد؛ كه بيشتر شبيه به چهار نعل تاختن اسب است.
در حين زايمان هم به همين ترتيب از گوشي پينارد يا دستگاه سوني – كِيد استفاده مي شود. اين ارزيابي ساده هيچ مشكل يا محدوديتي را براي شما ايجاد نخواهد كرد، جز اينكه در طول زمان انجام آن بايد بيحركت باشيد. در طول فاز اوليه زايمان، ماما تقريبا هر 15 دقيقه وضعيت سلامت جنين شما را با شنيدن صداي قلب وي ارزيابي مي كند و در فاز زور زدن اين فواصل به 5 دقيقه تقليل مي يابد. به اين روش پايش سلامت قلب جنين در طول زايمان “سمع متناوب” مي گويند.
متخصصين معتقدند كه براي خانمهاي باردار سالم و در بارداري هاي غير خطرناك، همين روش سمع متناوب در ارزيابي سلامت جنين در حين زايمان كافي است. اما در حاملگي هاي پر خطر، انجام “پايش الكترونيك جنيني” توصيه مي شود.
ارزيابي سلامت جنين در بارداري و زايمان
پايش الكترونيك جنيني چيست؟
احتمالا هنگامي كه دچار مشكلات زير باشيد، انجام پايش مداوم الكترونيكي به شما توصيه خواهد شد:
- پره اكلامپسي
- ديابت
- بيماري قلبي
- عفونت جدي مجراي ادراري يا واژن در حين حاملگي
- بي حسي نخاعي
- خون ريزي واژينال درست قبل از زايمان
- استفاده از اكسي توسين براي سرعت بخشيدن يا القاي زايمان
- حاملگي دو يا چند قلو
- تولد فرزند قبلي با روش سزارين (سابقه سزارين)
- تولد نوزاد قبل از هفته 37 حاملگي (زايمان پيش از موعد)
- وزن كم نوزاد
- ديرشدن زايمان
حتي اگر حاملگي و زايمان شما داراي ريسك كمي باشد انجام پايش مداوم، احساس آرامش و امنيت خاصي به شما مي دهد. اين عمل به وسيله گيرنده هاي الكترونيكي كه روي شكم شما نصب مي شوند، انجام خواهد شد.. يك گيرنده مي تواند انقباضات رحم شما را كنترل كند و دومي ضربان قلب جنين را نشان مي دهد. هر دو سيم متصل به اين گيرنده ها به دستگاهي متصل هستند كه روي نمايشگرآن ضربان قلب جنين نشان داده مي شود. ريتم ضربان قلب متغيراست، پس نمايشگر اعداد متغيري مثل 140، 139 ، 142 ، 141 ، 140 را نشان ميدهد.
اين دستگاه يك نوار كاغذي كه نشانگر ضربان قلب جنين و انقباضات رحم است، بيرون مي دهد. با مطالعه تناسب اين دو، ماما و پزشك شما چگونگي وضعيت جنين را ارزيابي مي كنند.
گاهي قطعه كوچكي مستقيما روي سر جنين قرار داده مي شود و اين قطعه داراي گيرنده اي است كه ضربان قلب جنين را ثبت مي كند. اين قطعه را “الكترود سر جنين” مي نامند و مي تواند اندازه گيري دقيقتري را نسبت به نوعي كه از روي شكم مادر نصب مي شود ارائه دهد.
ارزيابي سلامت جنين در بارداري و زايمان
پايش الكترونيك جنين چقدر دقيق است؟
حتي براي متخصصين حاذق نيز تفسير اطلاعات پايش جنين مشكل است پس اگر اطلاعات مختصري مشكوك به نظر برسد، پزشك شما براي گرفتن نمونه خون از پوست سر جنين از شما اجازه خواهد گرفت. اين روش به وسيله رد كردن سوزن از واژن و سپس گرفتن نمونه خون از پوست سر جنين صورت مي گيرد. اين روش معمولا براي مادر دردناك نيست اما خوابيدن به پشت در حين انجام اين روش مي تواند خسته كننده باشد. با بررسي ميزان اكسيژن خون جنين، پزشك مي تواند وضعيت سلامت جنين را ارزيابي كند. اگر ميزان اكسيژن خوب باشد وضعيت خوب است و اگر ميزان اكسيژن خون كم باشد با فاصله زماني كمي نمونه خون ديگري گرفته مي شود و حتي ممكن است شما به انجام روش سزارين توصيه شود.
اگر ضربان قلب جنين شما با سوني كيد يا گوشي مخروطي كنترل مي شود، ماما فقط بايد جايگاه گوشي را روي شكم تنظيم كند. براي اين كار نيازي نيست كه در وضعيت خاصي قرار بگيريد و مي تواند ايستاده، نشسته و خوابيده باشد. اما در روش سنسورهاي الكتريكي شما بايد روي صندلي بنشينيد.
پايش جنين هنگام زايمان در آب
اگر زايمان شما در حمام و يا وان زايمان است، پايش ضربان قلب جنين شما توسط سوني كيدهاي ضد آب انجام مي شود. كاري كه شما بايد انجام دهيد اين است كه وقتي ماما مي خواهد ضربان قلب جنين را كنترل كند، شكم خود را به سطح آب بياوريد. اگر او تشخيص دهد كه جنين مشكل دارد از شما مي خواهد از وان بيرون آمده و به وسيله سنسورهاي الكترونيك كنترل شويد. اگر همه چيز خوب باشد شما دوباره به داخل آب مي رويد.
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
