کودکان و اینترنت
کودکان و خطر دنیای مجازی اینترنت
کودکان امروز امکان این را دارند که با فناوری‌های حیرت‌انگیز عصر اطلاعات آشنا شوند و با دسترسی به ابزارهایی چون رایانه‌های شخصی و موبایل‌های هوشمند به فضای اینترنت راه پیدا کنند. هم‌اکنون در سراسر جهان کودکان و نوجوانان وقت بسیاری را برای حضور در فضای مجازی صرف می‌کنند، بازی‌های رایانه‌ای انجام می‌دهند و حتی از شبکه‌های اجتماعی برای آشنایی با همسن و سال‌های خود و ارتباط با دیگران استفاده می‌کنند. در این میان اگرچه فراگیربودن تکنولوژی‌های مربوط به فضای مجازی، محدودکردن دسترسی کودکان و نوجوانان را به امری مشکل تبدیل کرده اما والدین می‌توانند با اجرای نکاتی از آسیب‌پذیری این فضا برای فرزندانشان بکاهند و مزایا و کارکردهای مثبت آن را به آنها بیاموزند. آسیب‌ها و خطراتی که کودکان را در اینترنت تهدید می‌کند می‌توان به 3 دسته هدف‌گیری تجاری و تبلیغاتی، بهره‌برداری و استثمار کودکان و نقض حریم خصوصی آنان تقسیم کرد. گاه کودکان در اینترنت بخش قابل توجهی از اطلاعات شخصی خود را در محیط‌هایی چون اتاق‌های گفت‌وگو و چت، شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های بازی آنلاین و امثال اینها افشا می‌کنند که این موضوع تهدیدی جدی برای حریم خصوصی کودکان به‌شمار می‌آید؛ چرا که مشخص نیست این اطلاعات به‌دست چه کسانی می‌افتد و چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرد. چنین وضعی می‌تواند کودکان را در معرض استفاده‌های تجاری از اطلاعات آنان یا هدف‌گیری تبلیغاتی قراردهد و حتی زمینه ارتکاب طیف وسیعی از جرائم علیه آنان را فراهم کند. در همین حال در دهه اخیر پدیده سوءاستفاده و هرزه‌نگاری کودکان از طریق فریب و جمع‌آوری اطلاعات کودک در فضای وب صورت می‌گیرد که والدین در این زمینه باید راهکارهایی را مدنظر قرار دهند.
کودکان و اینترنت
در وهله اول استفاده از کامپیوتر و اینترنت برای کودک و نوجوانمان باید همراه با قانونمندی باشد و والدین باید به فرزندان خود یاد بدهند که اجازه چه فعالیت‌هایی را با کامپیوتر و اینترنت دارند و از چه فعالیت‌هایی باید به دور باشند.
نرم‌افزارهای آموزشی و بازی‌های بسیار ساده‌ای وجود دارد که با توجه به تصاویر و رنگ برای کودکان از حدود 3 سالگی جذابیت دارد و از حدود 4سالگی تا شروع مدرسه، میل و ولع به یادگیری کار با کامپیوتر و بازی در کودکان زیاد می‌شود. در این سنین والدین باید درباره اصول استفاده از اینترنت و کامپیوتر برای کودک خود مقدمه‌چینی و صحبت کنند.
اما برای بچه‌های دبستانی باید قوانین مشخص و محکمی جهت استفاده از اینترنت تعریف، تفهیم و اجرا و عوارض عدم‌رعایت قوانین نیز به آنها گوشزد شود.
با ورود به نوجوانی جنگ و جدال‌های استقلال‌طلبانه فرزندان با والدین بر سر موضوعات مختلف شروع می‌شود که یکی از این موضوعات درخواست استفاده آزادانه، دلخواه و بدون نظارت از اینترنت است. این دوره، سن هشدار است و ضمن مذاکره و توافق با فرزندان، اصول توافقی بسیار روشن و صریحی باید اجرا شود. فرزندان تحت نظارت کامل می‌توانند به تحقیق و فعالیت اینترنتی محدود و مشخص چه از نظر حجم ساعات مورد استفاده و چه موضوع مورد استفاده بپردازند.
قبل از روبه‌رو شدن با فرزندی که استفاده افراطی از کامپیوتر و اینترنت می‌کند اول باید خود والدین تکلیفشان را انجام دهند، به‌نحوی که زمان استفاده واقعی فرزندان از کامپیوتر و اینترنت را تا حد امکان محاسبه کنند و بدانند چه موقعی که در منزل هستند و چه زمانی که نیستند فرزندشان چقدر پای کامپیوتر است.
این اصول می‌توانند در قالب قوانین و جدول استفاده از اینترنت مطرح شوند. برنامه و جدولی که دقیقا معلوم می‌کند در ساعت فلان در فلان روزهای هفته و با رعایت این اصول و قوانین، کامپیوتر، گیم یا اینترنت برای فرزند قابل استفاده است و درصورت تخطی، او از استفاده از آن یا از فعالیت مورد علاقه دیگر محروم خواهد شد که این اصول باید با جدیت اجرا شود.
گرداورنده : سارا گودرزی
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
