آيا خطر ابتلاي كودك پيش دبستانيم به مسموميت سرب وجود دارد؟
موارد مسموميت سرب در كودكان كاهش يافته است اما هنوز مشكلي جدي است. در 1978 حدود 3 تا 4 ميليون كودك در ايالات متحده امريكا مقادير بالاي سرب در خون خود داشته اند. در سال 2002 اين مقدار به 310.000 نفر كاهش پيدا كرده و به لطف آگاهي نسبت به مسئله و ممنوعيت استفاده از محصولات سرب‌دار رو به كاهش است.
قدمت خانه شما عامل مهمي در اين باره است. معمولا هرچه خانه شما قديمي‌تر باشد احتمال استفاده از رنگ هاي حاوي سرب و مقدار سرب در رنگها بيشتر خواهد بود.
به ياد داشته باشيد كه تماس مداوم كودك با دوستي كه در خانه‌اي قديمي‌تر زندگي مي‌كند، يا رفتن به خانه‌اي قديمي، يا بازي در حياطي كه در مجاورت خانه قديمي بازسازي‌شده اي قرار دارد هم مي‌تواند خطرساز باشد. احتمال وجود لوله‌هاي سربي در خانه‌هاي قديمي هم هست كه ممكن است سرب آن به آب نوشيدني و مصرفي نشت پيدا كند.
آيا خطر ابتلاي كودك پيش دبستانيم به مسموميت سرب وجود دارد؟
مشرف بودن به بزرگراه يا منطقه صنعتي هم مسئله ساز است چون سربي كه تدريجا از اين نواحي وارد جريان هوا مي‌گردد با خاك اطراف مي‌آميزد. با اينكه دولت دستور حذف سرب از بنزين را داده است، زمينهاي اطراف بزرگراهها يا شاهراههاي اصلي هنوز مقدار قابل توجهي سرب دارند كه به مرور زمان از اگزوز اتومبيلهاي قديمي نشست كرده است.
افراد با حرفه و سرگرميهاي خاص هم ممكن است سرب را توسط لباس و دستهاي آلوده خود به خانه بياورند. اگر با سفال يا شيشه منقوش يا روكاري ِ مبلمان سروكار داريد، قبل از بازگشتن به خانه دستها را بشوييد و لباسهاي خود را تعويض كنيد.
بچه‌ها معمولا بين يك تا دو سالگي به مسموميت سرب دچار مي‌شوند. كودكان قبل از شروع به راه رفتن دسترسي كمي به مواد حاوي سرب دارند. وقتي دو ساله مي‌شوند دوست دارند روي زمين بخزند و دست خود را به دهان ببرند.
آيا بايد كودك پيش دبستاني ام را آزمايش ببرم؟
كنترل دايم خون براي كودكان توصيه نمي‌شود اما اگر فكر مي‌كنيد با سرب تماس داشته مي توانيد كودكان را به آزمايشگاه ببريد.
اين غربالگري خوني همان آزمايش ساده خون است. آكادمي بيماريهاي كودكان امريكا آزمايش مرتب خون را تنها براي كودكان يك تا دو ساله اي توصيه مي‌كند كه در خانه‌هاي شامل طرح Medicaid (خانوارهاي محروم و مستحق طرح حمايت پزشكي امريكا) زندگي مي‌كنند و جزو گروههاي پرخطر هستند. مركز كنترل و پيشگيري از بيماريها (CDC) پيشنهاد مي‌كند كه دولت و ادارات سلامت محلي معيارهاي كنترل خون در ناحيه خود را تعيين كنند تا كودكان بيشتري كه در معرض سرب بوده‌اند بتوانند از اين آزمايش استفاده كنند و جلوي آزمايشهاي غيرضروري كودكاني كه در معرض خطر نيستند گرفته شود.
با پزشك كودك تان درباره ضرورت انجام آزمايش سرب مشورت كنيد. اگر دلايل كافي داريد كه احتمال تماس فرزندتان با سرب وجود داشته بر انجام آزمايش پافشاري كنيد.
آيا خطر ابتلاي كودك پيش دبستانيم به مسموميت سرب وجود دارد؟
سرب چگونه وارد بدن كودكم مي‌شود؟
سرب از طريق تنفس يا بلعيدن براده سرب يا خوردن خاك يا رنگ حاوي سرب وارد بدن كودك مي‌شود. سرب از راه پوست جذب نمي‌شود.
حتي اگر كودك شما ذرات رنگ را داخل دهانش نبرد هم در صورت وجود رنگ سرب‌دار در خانه يا اطراف خانه امكان ورود سرب به بدن كودك وجود دارد. در و چارچوب پنجره‌هاي پوشيده از رنگ سرب‌دار با هربار باز و بسته شدن، براده هاي كوچك سرب را در هوا مي‌پراكنند. كودك ممكن است براده‌هاي سرب را استنشاق كند يا وقتي روي زمين و اثاث خانه راه مي‌رود به دستهايش بچسبند و بعد هنگام غذاخوردن يا فروبردن انگشتها به دهان به داخل بدنش راه پيدا كند.
منابع ديگر حاوي سرب عبارتند از:
• مبلمان قديمي، لوازم زمين بازي، و اسباب بازيهايي كه با رنگ يا برق جلاي حاوي سرب تهيه شده‌اند. (رنگ آميزي مجدد اين اشيا كافي نيست. بايد ابتدا رنگ سربي را طي پروسه خاصي زدود يا كاملا پوشاند.)
• كف‌پوشهاي وينيل قديمي
• لوله‌كشي هاي قديمي – در لوله‌هاي سربي يا لوله‌هاي مسي با اتصالات جوش سرب
• شيرآلات برنجي وارادتي يا قديمي
• كليدهاي برنجي (به كودك تان اجازه ندهيد با كليد بازي كند)
• ظروف شيشه‌اي كريستال سربي
• ظروف سفالي با لعاب سربي (رايج در سراميكهاي تهيه شده در كشورهاي در حال توسعه)
• غذاهاي وارداتي در قوطي‌هاي بسته‌بندي شده با پوشش سربي
• سنگ وزنه سربي قلاب ماهيگيري
سرب معمولا در جاهاي غيرقابل پيش بيني ظاهر مي‌شود. بعضي شمعها فتيله‌هايي با مغزي فلزي دارند كه موقع سوختن مقداري سرب وارد هوا مي‌كنند پس تنها از شمعهايي با فتيله كاغذي يا كتاني استفاده كنيد. (كميسيون امنيت محصولات مصرف كننده مي‌كوشد توليد شمعهاي آزادكننده سرب را ممنوع كند، اما ممكن است هنوز از اين كالا وارد شود).
آيا خطر ابتلاي كودك پيش دبستانيم به مسموميت سرب وجود دارد؟
در 1996 مركز كنترل و پيشگيري بيماريها دريافت كه برخي نورگيرهاي وينيل كوچك وارداتي داراي مقداري سرب هستند كه براي تثبيت پلاستيك افزوده شده‌اند. آزمايشات دولتي نشان دادند كه برخي از اين نورگيرها مقدار زيادي گرد سرب توليد مي‌كنند و بنابراين جلوي فروش آنها در بازار گرفته شد. اگر خانه شما نورگيرهاي وينيلي غيرشيشه‌اي متعلق به سال 1996 يا قبل تر دارد بهتر است عوض شان كنيد.
براي آگاهي از خطرات تازه مسموميتهاي سرب به فهرست آنلاين هشدارهاي شوراي ملي ايمني (NCS) مراجعه كنيد.
به خاطر داشته باشيد كه اگر حامله هستيد و مقدار زيادي سرب در خون خود داريد ممكن است سرب را به فرزند خود انتقال دهيد.
درباره مسموميت شديد سرب چه بايد كرد؟
خوشبختانه مسموميت شديد سرب نادر است. اگر نسبت به منابع سرب ذكر شده در اينجا آگاه باشيد و پيشگيري‌هاي لازم را انجام دهيد، احتمال ابتلا به مورد خطرناك مسموميت سرب اندك است.
آيا تماس با سرب علايمي هم دارد؟
ممكن است كودك شما هيچ علايمي بروز ندهد، مخصوصا اگر ميزان سرب در خونش اندك باشد. اما با افزايش اين ميزان ممكن است به سردرد، درد شكمي، يبوست، كم اشتهايي، از فرم افتادن، بيقراري، بي خوابي، استفراغ يا تشنج بيانجامد.
تاثير مسموميت سرب بر سلامت چيست؟
مطالعات انجام شده نشان مي‌دهند كه بين وجود سرب در خون كودك و كاهش درصد هوش IQ، ناتوانيهاي يادگيري، مشكلات رفتاري (مثل بيش‌فعالي، تهاجم، و تخلف)، مشكلات شنيداري، نابساماني در رشد، و آسيب كليه رابطه وجود دارد. مقادير بالاي آن ممكن است به عدم رشد ذهني، كما، و حتي مرگ بيانجامد.
اگر در خون فرزندم سرب پيدا شود، چه نوع درماني لازم است؟
در بيشتر موارد مسموميت مزمن سرب، پزشكان هيچ درمان دارويي خاصي را توصيه نمي‌كنند. تنها راه تشخيص منبع سرب و از بين بردن آن است (به توصيه‌هاي زير توجه كنيد). به محض پايان تماس با سرب، بدن كودك آرام آرام سرب موجود را دفع مي‌كند. اين ممكن است ماهها يا حتي سالها طول بكشد.
اگر مقدار سرب موجود در خون بسيار بالا باشد، احتمالا پزشك روش درماني موسوم به درمان كي ليت را تجويز خواهد كرد. اين درمان به صورت خوراكي انجام پذير است اما ممكن است نياز به بستري شدن و درمانهاي دارويي IV هم باشد.
آيا خطر ابتلاي كودك پيش دبستانيم به مسموميت سرب وجود دارد؟
چطور از فرزندم مقابل سرب محافظت كنم؟
براي حفاظت كودك پيش دبستاني خود در برابر سرب اقدامات زير را انجام دهيد:
• مطمئن شويد كه كودك خوب غذا مي‌خورد. اگر كودك تغذيه خوبي داشته باشد در صورت تماس امكان جذب سرب كمتري وجود دارد.
• دستهاي كودكتا ن را تميز نگه داريد مخصوصا اگر عادت دارد انگشتانش را در دهان بگذارد. مطمئن شويد كه دستهايش را چندين بار در روز بشويد مخصوصا وقت بازگشتن از بازي و قبل از غذا خوردن (كاري كه در هر شرايط بايد انجام دهد)
• خانه را پاكيزه نگه داريد. ذرات و خاك حاصل از رنگ را با پارچه جاذب مرطوب بگيريد.
چطور بفهمم كه اطراف خانه من سرب وجود دارد؟
بيشتر به سن، مكان، و شرايط خانه شما بستگي دارد. اگر پاسخ شما به هريك از سوالات زير مثبت است، بايد آزمايش تخصصي وجود سرب از خانه و حياط خود به عمل آوريد.
• آيا نزديك آزادراه يا محدوده صنعتي حاوي سرب مثل بازيافت باتري يا ذوب سرب زندگي مي‌كنيد؟
• آيا خانه شما بيش از 30 سال از ساخت آن گذشته است؟ (در حدود 83 درصد خانه‌ها و 86 درصد ساختمانهاي عمومي كه قبل از 1980 ساخته شده‌اند از رنگهاي حاوي سرب استفاده شده است)
• آيا در لوله‌كشي خانه شما از لوله هاي مسي داراي اتصالات لحيم سرب استفاده شده است؟
• آيا رنگ خانه شما پوسته مي‌دهد يا مي‌ريزد؟ (حتي اگر رنگ حاوي سرب باشد اما شرايط خوبي دارد و احتمال تماس، خورده شدن يا ضربه خوردن آن وجود ندارد، جاي نگراني نيست)
براي محافظت از كودكم مقابل سرب موجود در آلاينده هاي محيط زندگي‌ام چه كنم؟
اگر آزمايشات نشان دهنده وجود سرب در خاك اطراف خانه بود، بهتر است آنجا را چمن يا بوته بكاريد تا مانع بازي كودك در آنجا شويد. در بعضي موارد، شايد بتوانيد خاك آلوده را برداريد. اگر مي‌خواهيد در آنجا باغچه سبزيجات درست كنيد، بهتر است سطح رويي را با خاك تميز بپوشانيد. دست آخر به ياد داشته باشيد كه خاك كفش خود را قبل از ورود به خانه پاك كنيد يا كفشها را دربياوريد.+
آيا خطر ابتلاي كودك پيش دبستانيم به مسموميت سرب وجود دارد؟
اگر در لوله‌ها سرب وجود داشت چه كنم؟
حتي اگر در لوله‌هاي خانه شما سرب وجود دارد، لزومي به تعويض لوله كشي نيست. فقط دقت كنيد كه تنها از آب سرد براي آشاميدن و پخت و پز استفاده كنيد. آب داغ احتمال نشت سرب را افزايش مي‌دهد پس مقدار سرب بيشتري نسبت به آب سرد خواهد داشت.
بيشتر متخصصان توصيه مي‌كنند صبجها قبل از استفاده از آب يا هر زماني كه ساعت هاست كسي از آب استفاده نكرده است، اجازه دهيد چند دقيقه آب از شيرها خارج شود. اين آب راكد باقي مانده در لوله‌ها طي شب گذشته را خارج مي كند.
همينطور مي‌توانيد روي شيرها فيلتر سرب نصب كنيد. از فيلترهايي كه آب را يونيزه مي‌كنند پرهيز كنيد، چون اينها احتمال نشت سرب را افزايش مي‌دهند.
اگر خانه‌ام با رنگهاي حاوي سرب نقاشي شده بود، چه كنم؟
مي‌توانيد رنگها را پاك كنيد اما اين كار مقدار زيادي گرد سرب در هواي خانه شما پراكنده مي‌كند كه حتي خطرناكتر از وجود سرب روي ديوار يا حبس شدن آن پشت ديوار خشك، كاغذديواري، يا حاشيه‌هاي ديواري است. بعضي متخصصان توصيه مي‌كنند برداشتن رنگ را تا زماني كه كودكان بزرگتر شوند و كمتر در معرض آسيب باشند به تعويق بيندازيد.
براي امنيت كار بهتر است زنان باردار و كودكان خردسال تا پايان كار در جايي ديگر مستقر شوند. اگر اين كار ممكن نيست، كارگران بايد كار رنگ زدايي را قسمت به قسمت انجام دهند و نواحي ديگر خانه و حياط را آلوده نكنند.
اگر رنگ در شرايط خوبي است و مي‌خواهيد خودتان آن را پاك كنيد، دقت داشته باشيد كه گهگاه خاك حاصل از سطوح رنگ شده را با پارچه نمدار يكبار مصرف پاك كنيد.
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
