رابطه ميان خواب و رشد
خواب كافي به دلايل مختلف براي كودك بسيار مهم است، از ذخيره انرژي گرفته تا تشكيل ارتباطات مغزي (اگر فرصتي را كه به پدر و مادر براي استراحت ميدهد در نظر نياوريم). ولي يافتههاي علمي حاكي از اين است كه خواب سوخت لازم براي رشد فيزيكي را نيز تامين ميكند.
علم رشد
رشد فرايندي پيچيده است كه به هورمونهاي متعددي نياز دارد؛ هورمونهايي كه اتفاقات متعدد بيولوژيك را در خون? اعضاي بدن? عضلات و استخوانها موجب ميشوند.
هورموني پروتئيني موسوم به هورمون رشد كه از هيپوفيز ترشح ميشود كليد اين فعل و انفعالات است. عوامل متعددي بر توليد اين هورمون مؤثر هستند از جمله عادت غذايي? استرس و ورزش و مهمترين عامل توليد آن در نوزادان خواب است.
هورمون رشد در طي روز آزاد ميشود. ولي در مورد كودكان? بيشترين زمان آزاد شدن اين هورمون كمي پس از آغاز خوابي عميق است.
رابطه ميان خواب و رشد
كودكان به چقدر خواب نياز دارند ؟
كودكان 2 و 3 ساله به 12 تا 14 ساعت خواب در هر 24 ساعت نياز دارند (تركيبي از 12 ساعت خواب شبانه و 5/1 تا 3 ساعت چرت روزانه)? كودكان 4 ساله حدودا 11 تا 13 ساعت خواب نياز دارند ( كه حدود 11 ساعت آن خواب شبانه است). ( نياز به خواب تا حدي شخصيست? و برخي كودكان نسبت به سايرين به كمي خواب كمتر يا بيشتر نياز دارند)
بدون خواب كافي? مشكلات رشد به خصوص رشد اندك يا ناقص پديد ميآيند. توليد هورمون رشد در كودكاني كه مشكلات جدي جسمي هنگام خواب نيز دارند، مثل مشكل تنفس نامنظم در خواب ،كمتر ميشود.
تغييرات ديگري نيز در هورمونهاي بدنكودكاني كه خواب كافي ندارند بروز ميكند.
هورمونهايي كه گرسنگي و اشتها را تنظيم ميكنند تحت تاثير خواب قرار گرفته و به پرخوري يا ترجيح دادن كربوهيدراتهاي پركالري منجر ميشود. كمبود خواب ميتواند بر هضم اين غذاها نيز تاثير بگذارد? و به ايجاد انسولين ناكافي بيانجامد? كه با ديابت نوع دوم مرتبط است.
كمبود خواب در شب همچنين ميتواند مهارتهاي حركتي و تمركز را در طول روز تحت تاثير قرار دهد كه در نهايت باعث تصادفهاي بيشتر و مشكلات رفتاري و عملكرد ضعيف در مدرسه ميشود.
رابطه ميان خواب و رشد
تضمين خواب خوب شبانه
اغلب كودكان به خوابي بيش از آنچه والدينشان لازم ميدانند نياز دارند.
نشانههاي اينكه كودك شما خواب كافي نداشته است وسواس و بيحالي در روز، به خواب رفتن در اتومبيل و سخت بيدار شدن اوست. اگر كودك شما در زمان خواب بيشفعال است يا پيش از زمان خواب خسته به نظر ميرسد نشانهي ديگريست از اينكه برنامهي خواب او نظم كافي را ندارد.
براي كمك به كودكتان :
• برنامهي ثابت و مستحكم خواب روزانه بريزيد و به آن پايبند باشيد
• يك خط مشي ثابت براي زمان خواب داشته باشيد تا كودكتان بتواند ساعت خواب بدنش را تنظيم كند. اينكار را ميتوان با حمام يا خوردن يك اسنك? خواندن قصه? حرفزدن آرام با او يا آواز خواندن انجام داد.
• مطمئن شويد كه اتاق كودكتان براي خواب مساعد است. اتاق وي بايد تاريك و ساكت باشد.
• از بازيهاي سخت فيزيكي مثل كشتي گرفتن پيش از خواب بپرهيزيد. اين بازي ها به جاي اينكه خواب آور باشند تحريك كنندهاند.
• در تعطيلات يا آخرهفتهها به برنامهي زمانبندي و خط مشي خواب پايبند باشيد. هر از چند گاهي تنوع داشتن به مشكلات بلندمدت نميانجامد ولي برنامهي زماني نامرتب خواب ميتواند به عادت بدخوابي منجر شود.
دپارتمان کودک و مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا
