نفوذ به دنیای کودکان با بررسی نقاشی آنها یکی از راه های نفوذ به دنیای کودکان می تواند بررسی نقاشی های آن ها باشد؛ چرا که نقاشی های کودکان ساده و سرشار از زندگی و هویت است. کودکان با نقاشی های خود حرف می زنند. حرف هایی که به دلایل گوناگون نمی توانند بر زبان بیاورند. کودکان به کمک نقاشی دلهره ها و کشمکش های درونی شان را نشان می دهند و بدین طریق اثر آن ها را کم می کنند. کودک خیلی زود می فهمد رسم و نقاشی وسیله ای است که با افکار او مطابقت دارد و او را در تخیلاتش، آزاد می گذارد و درعین حال لذت سرشاری برای او فراهم می آورد؛ علاوه بر آن نقاشی کردن به او اجازه می دهد افکار درونی اش و درحقیقت خویشتن خود را آشکار کند.
اولین علائمی که کودک بر روی کاغذ رسم می کند، بیشتر براثر ضربه زدن مداد بر روی کاغذ به وجود می آید و کم کم خطوط درهم و برهم او در ۱۶ تا ۱۸ ماهگی جای خود را به دو اثر گرافیکی مشخص تر می دهد که یکی نوشتن خط و دیگری خط نگاری است که این رویه به مرور زمان و براثر پختگی فکری کودک هرکدام جای خود را پیدا می کنند.
او در دو تا سه سالگی برای خطوط و دایره هایی که می کشد، اسم می گذارد. در این دوران دیگر خط نگاری کودک، فقط برای لذت بردن از حرکت یا فشار مداد بر روی کاغذ نیست، بلکه او مایل است احساسات درونی خود را که در ارتباط با تجربه های زندگی کوتاه مدتش به دست آورده است، بیان کند و سرانجام در چهارسالگی خط نگاره های او منسجم می شود و حتی برای بزرگ سالان نیز معنی پیدا می کند. در این سن شمایلی از آدمک و گاهی هم بعضی از حروف الفبا نمایان می شود. این مرحله درست همان مرحله ای است که کودک به تقلید از بزرگ ترها چند سطری را به عنوان داستان نقاشی در زیر نقاشی های خود ترسیم می کند.
این نوشته ها اغلب از چپ به راست و گاهی از راست به چپ نقاشی می شوند.
نفوذ به دنیای کودکان با بررسی نقاشی آنها
کودکان سعی می کنند در نوشته های خود فاصله را نیز رعایت کنند و جالب است که بعد از نوشتن از بزرگ ترها می خواهند که نوشته های آنان را بخوانند. در چنین شرایطی والدین می توانند با دقت در محتوای نقاشی، سرنخی به دست آورند و از این طریق داستانی بسازند و برای کودک تعریف کنند. معمولا کودکان در این مواقع با دقت به این داستان ها گوش می کنند و اگر هم گاه مطلبی خلاف میل آن ها خوانده شود، اعتراض نمی کنند؛ زیرا خودشان می دانند که نوشته هایشان قابل خواندن نیست.
برای آن ها همین قدر که کسی نوشته هایشان را می خواند و در احساساتشان شریک می شود، کافی است.
در فاصله سه تا چهارسالگی کودک سعی می کند تصویر شخص یا اشخاصی را ترسیم کند که این تصویر شامل عناصر مشخص و معینی از قبیل یک دایره به جای سر و در اطراف آن چند خط به عنوان بازوها و پاهاست.
اگر آدمکی که کودک ترسیم می کند در مجموع هماهنگ و منسجم باشد، به احتمال زیاد نشان دهنده سازگاری کودک است؛ اما اگر این آدمک در اندازه ای بسیار کوچک یا گوشه کاغذ ترسیم شود. می تواند نشانگر خود کم بینی کودک و ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران باشد و یا اگر کودک آدمک نقاشی خود را بزرگ ترسیم کند، می توانیم حدس بزنیم که با کودکی زودرنج و حساس روبه رو هستیم که همیشه فکر می کند به او ظلم شده است. مورد دیگری که می توان اشاره کرد، آن است که کودکان ضعیف و درون گرا اغلب برای آدمک پا نمی گذارند یا او را به حالت نشسته نقاشی می کنند و کودکان پرخاشگر نیز آدمک خود را با خطوطی خشک و زوایه دار ترسیم می کنند.
خانواده
در نقاشی های کودکان، اعضای یک خانواده هماهنگ همیشه با هم و دست در دست هم نشان داده می شوند. اگر این اشخاص دست های یکدیگر را بگیرند، همدیگر را ببوسند و یا با هم بازی کنند، درجه صمیمیت آن ها بیشتر است. اغلب در نقاشی خانواده، کودک تصویر خود را نزدیک شخصی نقاشی می کند که حس کند در کنار او راحت تر است و یا بیشتر از همه او را دوست دارد؛ درحالی که اگر کودکی فکر کند که مثلا خواهرش بیش از او مورد توجه پدر و مادر قرار می گیرد. در نقاشی خود خواهرش را میان پدر و مادر و خود را دورتر از آن ها و در حاشیه کاغذ ترسیم می کند. در بعضی از نقاشی ها تعدادی از افراد خانواده در داخل خانه و تعدادی دیگر در خارج از منزل نمایش داده می شوند. درصورتی که در نقاشی خانواده یکی از اعضای خانواده وجود نداشته باشد، می توان نتیجه گرفت که کودک آگاهانه یا ناخودآگاه آرزوی نبودن آن شخص را دارد. این پدیده بیشتر در نقاشی های کودکانی دیده می شود که با گذشت چند سال هنوز تولد خواهر یا برادر کوچک تر از خود را نپذیرفته اند و مایلند با حذف این کودک مزاحم از نقاشی خود، خود را در همان دوران طلایی قبل از تولد نوزاد به تصویر بکشند.
