شاغل بودن مادر… آری یا نه؟ (2)
مادران شاغل با دختران خود بیش از پسرانشان تعامل مثبت دارند در حالی که مادران خانه دار بیشتر با پسران خود تعامل مثبت دارند. مادران شاغل دارای فرزندان پیش دبستانی، در هنگام مصاحبه توصیفات مثبت تری از
دختران خود می دادند . شاید چون پسرها شلوغ تر و نا فرمان ترند.
اما یکی از تفاوت های مقبول تر این دو گروه از مادران ، تاکید بیشتر مادران شاغل بر استقلال بچه هاست. این مادران تاکید دارند که بچه ها باید بتوانند خودشان را اداره کنند و خودکفا باشند. ظاهرا چنین طرز فکری و برخوردی بیشتر به نفع دخترها است تا پسرها. تاکید زود هنگام بر استقلال یافتن پسرها عواقب اجتماعی خاصی دارد و باعث میشود تعاملات مثبت انان با همسالان شان کاهش یابد.
هرکسی در مورد تاثیرات اشتغال مادران بر کودکان نظری دارد . وجود یا عدم وجود این تاثیرات به جنسیت و طبقه اجتماعی کودک بستگی دارد. اشتغال مادران تاثیرات منفی بر دختران ندارد و حتی عملاً میتواند بر رشد انها تاثیر مثبت بگذارد . دختران مادران شاغل پیشرفت گرا ترند و مادرانشان برای آنها حکم الگوی پیشرفت را بازی میکنند.
پسران مادران شاغل هم به اندازه فرزندان مادران خانه دار ، افکار قالبی جنسیتی سنتی ندارند. احتمال این که فرزندان زنان شاغل معتقد باشند زنها می توانند صاحب صلاحیت باشند بیشتر است هرچند این یافته تحقیقاتی بیشتر در مورد دختران انها صادق است تا پسران شان . بطور کلی دختران مادران شاغل خیلی سازگارند، عملکرد تحصیلی خوبی دارند و آرمانهای شغلی بالایی دارند.
یکی دیگر از متغیرهای مهم، طبقه اجتماعی است. بطور کلی اشتغال مادر بر رشد شناختی پسران طبقات کم درامد تاثیر منفی نمی گذارد و برخی از بررسی ها نشان میدهند که نمرات پسران مادران شاغل طبقه کارگر در آزمونهای رشد شناختی بالاتر است . اما یافته های تحقیقاتی موجود در مورد رشد شناختی پسرهای طبقه متوسط هماهنگی ندارند. برخی از بررسی های انجام شده روی پسران طبقه متوسط نشان می دهند که تفاوت های موجود در زمینه رشد شناختی پسران به نفع پسرانی است که مادرانشان شغل تمام وقت ندارند. اما این قضیه در مورد دختران مادران شاغل طبقه متوسط صدق نمی کند. این مطالعات نشان میدهند که نمرات پسران طبقات متوسط تا حدودی کمتر است و عادات شغلی انان ضعیف تر و انعطاف پذیری، ابتکار و قوه انطباق انها در کلاس کمتر است. بعضی از محققان معتقدند تکوین این خصوصیات مستلزم نظارت بیشتر والدین است حداقل در مورد پسران که عدم حضور و مشارکت والدین به انها بیشتر لطمه میزند. اما در برخی از مطالعات هم اثری از تفاوت دیده نمی شود. در مطالعه ای که در زمینه عملکرد تحصیلی و سلوک کودکان دبستانی طبقه متوسط 9 تا 12 ساله صورت گرفت هیچگونه تفاوتی دیده نشد. در این تحقیق تفاوتی در قابلیت تحصیلی کودکانی که
مادران شاغل و خانه دار داشتند دیده نشد البته در فعالیتهای مشترکی چون روخوانی، بازی و صحبت. شاید والدین وقتی به خانه برمیگردند لازم باشد مشارکت و درگیری بیشتری نشان بدهند. ضعف رشد شناختی فقط وقتی دیده میشود که مادران بطور تمام وقت شاغل باشند نه پاره وقت پس تا اینجا شواهد حاکی از آن هستند که تأثیر اشتغال مادران بر رشد شناختی پسران طبقه متوسط متغیر است و باید تحقیقات بیشتری در این زمینه
انجام بشود. فرزندان مادران شاغل و خانه دار از لحاظ رفتار اجتماعی نیز یک رشته تفاوت های جزیی دارند. از طرفی از آنجا که مادر بیشتر وقتش دور از فرزندش است، زمانی که به منزل برمی گردد سعی می کند لحظه های غیبت خود را به نوعی جبران کند و این موضوع باعث می شود پیوند عاطفی محکم تری بین مادر و فرزند ایجاد شود. شواهد نشان داده است فرزندان مادران شاغل در مقایسه با فرزندان مادران خانه دار به طور معمول شخصیتی قوی تر و سازگاری اجتماعی بیشتری در مدرسه دارند. آنها در درک نقش زنان و مردان در اجتماع درک بهتری از خود نشان می دهند و کمتر به دنبال عقاید دیگران می روند. به نظر می رسد دخترها بیشتر از پسرها از این شرایط فایده می برند.
کودکان پیش دبستانی مادران شاغل خودکفاترند و گرایش بیشتری به همسالان خود دارند. کودکان مادران خانه دار به کمک و مراقبت بیشتری نیاز دارند و حسودترند . اما از لحاظ سازگاری هیجانی تفاوتی با کودکان مادران شاغل ندارند. خلاصه اینکه اشتغال مادران بسته به چند عامل میتواند مثبت یا منفی باشد. اشتغال مادران لزوماً نه به رشد کودکان لطمه می زند و نه ان را تقویت میکند . اوضاع فرزندان مادران شاغل از لحاظ
عزت نفس و فرمانبری، سازگاری روانی، پختگی رفتارهای اجتماعی یا سازگاری بطور اعم بدتر از اوضاع فرزندان مادران خانه دار نیست. شاید چون متغیرهای دیگر خیلی مهمترند. برای مثال صرف نظر از اشتغال والدین، وقتی نظارت کافی بر کودکان اعمال نمیشود نمرات درسی آنها پایین می آید.
عواملی چون نگرش های والدین، سطح تحصیلات، محیط خانه، و طرز برخورد والدین با کودکان پس از بازگشت آنان از سر کار همگی مهمند. و بالاخره اکثر زنهای شاغل باید برای مراقبت از فرزندانشان جانشینی بیابند و کیفیت مراقبتهای این جانشین بر رشد فرزندشان تأثیر خواهد گذاشت.
منابع:
چگونه با کودکم رفتار کنم، پاول اس. کاپلان، مترجم: مهرداد فیروزبخت، انتشارات رسا، 1390
http://www.araznews.ir
گردآورنده:فریبا نقدی
