چرا هیچ چیز سر جاش نیست؟
یکى از اصول کار اين است که پدر و مادر منظم باشند تا کودک با مشاهده و الگوبردارى از نظم آنها، همان کار را انجام دهد. به زبان آوردن کارهايى که انجام مى دهيم نيز موثر است؛ مثلا وقتى مى رسيم خانه، به جاى آنکه فقط کليد را سرجايش بگذاريم و اميدوار باشيم کودکمان اين رفتار ما را ببيند، بهتر است اين جملات را به زبان بياوريم تا کودک بشنود که: «وقتى مى رسم خانه، کليد را مى گذارم سرجايش تا هم خانه منظم باشد هم کليد گم نشود.»
2 قانون طلایی:
برای عادت دادن خردسالان به نظم باید دو چیز را کاملا به آنها تفهیم کرد :
الف: چه رفتاری ناپسند است .
ب: چه رفتاری پسندیده است و می توان آن را جانشین رفتار ناپسند کرد .
چند گام عملی:
ـ رفتاري را كه مي‌خواهيد تغيير دهيد مشخص كنيد.
بهتر است به جاي پرداختن به موضوعات كلي، به موارد مشخصي توجه كنيد. به كودكان نگوييد «مرتب باش» بلكه براي او توضيح دهيد كه مي‌خواهيد پس از برخواستن از خواب رختخوابش را جمع كند.
ـ دستورات را به صورت بازي درآوريد.
اغلب فرمان‌هايي كه براي كودكمان صادر مي‌كنيم زمان چنداني براي انجام دادن لازم ندارند واين زمان كمتر از وقتي است كه صرف بحث كردن در مورد آنها مي‌شود. اگر از دوران خردسالي بچه‌ها شروع به درخواست كمك از آنها كنيد آنها به وظايف خود به چشم يك بخش طبيعي از زندگيشان نگاه خواهند كرد. بعدا شما مي‌توانيد با اندازه گيري زمان پاسخ آن را تبديل به يك بازي كند: «چقدر طول مي‌كشه رختخوابتو مرتب كني؟ شروع مي‌كنيم، يك ، دو، سه…. عاليه! كارتو در 6 دقیقه تمام كردي، واقعا كه مي‌تونم روي كمكت حساب كنم، خيلي ممنون!» با اين روش، ضمن اين كه كودك بازي مي‌كند و از كارش لذت مي‌برد، وظايفش را هم انجام داده است.
ـ از داد و فرياد و تنبيه استفاده نكنيد.
اغلب والدين وقتي از نافرماني كودكان خود خسته و نااميد ميشوند به داد و فرياد يا تنبيه بدني متوسل ميشوند. اگر داد و فرياد و تنبيه بدني را پاسخ‌هاي طبيعي به بدرفتراي كودكان بدانيم ، مي‌توان نتيجه گرفت كه ما در برابر آنان ضعيف و ناتوانيم.
ـ پاداش‌ها برنامه ريزي شده نباشد.
در ابتدا براي ايجاد رفتاري درست در كودك مي‌توان از پاداش به صورت منظم و با اعلام قبلي استفاده كرد، اما در ادامه پاداش‌هايي كه به كودك مي‌دهيد، نبايد برنامه‌ريزي شده باشد، براي مثال نبايد پدر با برنامه‌ريزي پيشين به فرزندش بگويد: «اگر رختخوابتو جمع كردي، تو رو پارك مي‌برم» بلكه پاداش، بدون اعلان قبلي باشد، به اين صورت كه پدر به فرزندش بگويد: «به به ! چقدر خوبه كه رختخوابتو جمع مي‌كني، امشب تو ره به خاطر اين كارت پارك مي‌برم.»
پاداش‌هاي برنامه‌ريزي شده مي‌تواند به ايجاد عادت بينجامد. پدر و مادر از آن روي به فرزندانشان پاداش مي‌دهند كه به سرعت به خواسته‌هايشان برسند. اما افراط در هيچ كاري درست نيست.
ـ ثبات و پرهیز از تردید و دودلی
سستی و سهل انگاری والدین موجب بی انضباطی می شود و والدین را از هدف باز می دارد . اگر فرزندان از تردید و دو دلی والدین با خبر باشند از رعایت مقررات سر باز می زند و به بحث و جدل می پردازند و همچنین ممکن دچار سردرکمی شوند . مقررات انضباطی باید قاطعانه وضع شوند . مقرراتی که با شک و تردید و بی تجربگی وضع شود در کودک مقاومت ایجاد می کند و بین او و شما حالت مبارزه پدید می آید. قبل از حرف زدن، خوب فکر کنید. زمانی که برای کودک خود قانون و قاعده‌ای را تعیین می‌کنید، باید حتماً به آن پایبند باشید. پس قبل از بیان هر قانونی، از قابل‌‌اجرا بودن آن اطمینان حاصل کنید.
ـ رعایت اصل تدریج در اصلاح رفتار
کسب عادت های درست به وقت نیازمند است و یکباره امکان پذیر نیست در این راه ظرفیت و موقعیت جسمی و روحی کودک را در نظر بگیرید .در این راه عجله نکنید. به خودتان و کودک اجازه دهید که با صرف زمان و تمرین بتواند نظم را یاد بگیرد و آن را هر روزه رعایت کند.
گردآورنده : فریبا نقدی
