سخت ترین کار دنیا؛ بیدار شدن از خواب
یکی از مشکلات جدی کودکان ، مشکلات صبحگاهی و به ویژه دیر بیدار شدن است که سبب ایجاد تنش و فشارهای روحی کودک و والدین می گردد و برکار و فعالیت آنان تاثیر منفی می گذارد . والدین گرامی برای مواجهه با این مشکل ، باید علل آن را بیابند و آن ها را از بین ببرند . در این مقاله ، به بررسی علل مشکلات صبحگاهی فرزندان و چگونگی بیدارکردن او از خواب می پردازیم
خواب خوب یکی از مهم ترین چیزهایی است که کودکان برای حفظ سلامت خود به آن نیاز دارند. در واقع مطالعات نشان داده اند که کودکانی که به اندازه کافی نمی خوابند- یا خوب نمی خوابند- ممکن است بی توجه، بی قرار و زودرنج شوند و به احتمال بیشتری به خود آسیب بزنند. برای این که به کودکتان کمک کنید تا خوب بخوابد به مطالب زیر نگاهی بیاندازید.
کودکتان به چه مقدار خواب نیاز دارد؟
پیش از اینکه تصمیم بگیرید راه حل‌های ما را اجرا کنید، ابتدا باید تعیین کنید که مقدار خواب کودک شما کافی است و یا اینکه بیش از حد می خوابد. بدین منظور از اطلاعات زیر کمک بگیرید:
نوزادان: 14 تا 16 ساعت در روز
نوپایان: 12 تا 14 ساعت در روز
خردسالان 3 تا 4 ساله: 11 تا 13 ساعت در روز
کودکان 5 ساله و بالاتر از 5 سال: 9 تا 10 ساعت در روز
اگر هنگام صبح با سختی از خواب بیدار می‌شوید و با تمام وجود آرزو می‌كنید كه كاش یك ساعت دیگر را می‌توانستید در تختخواب خود سپری كنید، باید به دنبال دو دلیل اصلی باشید:
1ـ به احتمال بسیار زیاد شما دچار كمبود خواب هستید و در طول شب گذشته كمتر از میزان توصیه شده توسط كارشناسان یعنی بین هفت تا هشت ساعت خوابیده‌اید.
2ـ شاید هم این موضوع ناشی از به‌هم‌خوردن ریتم طبیعی بدن شما باشد.
بدن انسان به شدت به یكنواختی و برنامه‌ریزی علاقه دارد. علت بسیاری از خستگی‌ها در هنگام صبح این است كه ما برای خواب خود برنامه مشخصی نداریم. یعنی در ساعت مشخصی به رختخواب نمی‌رویم و در زمان مشخصی هم از خواب بیدار نمی‌شویم. این در حالی است كه بدن دارای یك ساعت طبیعی بسیار دقیق است كه از چند ساعت قبل از بیدار شدن به تدریج بدن را برای این كار آماده می‌كند.
ـ دوباره نخوابید
اكثریت آدم‌ها بعد از شنیدن صدای زنگ ساعت دكمه روی آن را فشار می‌دهند تا بین 10 تا 20 دقیقه دیگر بخوابند اما به اعتقاد كارشناسان این بدترین كاری است كه یك نفر ممكن است در هنگام صبح انجام دهد. علت این موضوع را باید در نیاز بدن به ساعات قبل از بیداری جست‌وجو كرد كه در آن ما برای بیدار شدن از خواب آماده می‌شویم. در حین ساعات آماده‌سازی خواب انسان سبك‌تر می‌شود تا بتواند راحت‌تر از خواب بلند شود.
ـ اما اگر شما بعد از بیدار شدن، باز هم بعد از شنیدن صدای زنگ ساعت، آن را خاموش كرده و بخوابید، ممكن است خواب شما عمیق شده و باز هم به مراحل قبل از آماده‌سازی بازگردید. شما قرار نیست در حین خواب عمیق از خواب بیدار شوید، بلكه خواب شما باید به تدریج سبك شده و سپس در مرحله آخر آماده‌سازی چشمان خود را باز كنید.
ـ نور را به خانه دعوت كنید
همچنین بهتر است به محض بیدار شدن از خواب، پرده‌های خانه را كنار بزنید تا نور آفتاب به داخل اتاق‌تان وارد شود. نور آفتاب به طور طبیعی ساعت داخلی را به كار می‌اندازد و به بدن اعلام می‌كند كه هنگام صبح فرا رسیده است.
ـ بیدار شدن و خوابیدن‌های مكرر در هنگام صبح تنظیم بدن را به هم می‌ریزد و حتی ممكن است باعث شود شما در كل روز احساس كسلی، سرگیجه، ناهوشیاری و خواب‌آلودگی داشته باشید. به همین دلیل كارشناسان معتقدند، بهتر است ساعت خود را درست در زمانی تنظیم كنید كه تصمیم دارید از خواب بلند شوید و به این ترتیب دیگر نتوانید به خودتان وقت اضافه برای خوابیدن بدهید.
ـ وضع قوانین جدید
اگر می خواهید کودک شما صبح ها به موقع بلند شود باید مسئولیت این کار را به دوش خود او بگذارید. شما می توانید به او بگوئید: ما صبح ها برای بیدار کردن تو دچار مشکل می شویم. من دیگر نمی خواهم در این مورد مسئولیتی قبول کنم. من یک بار تو را صدا می زنم. اگر بلند نشوی و سرویس را از دست بدهی باید خودت به مدرسه بروی یا اینکه مجبور می شوی به معلمت زنگ بزنی. شاید این روش در تمام خانواده ها موثر نباشد. ممکن است کودک شما کوچک تر از آن باشد که به تنهایی به مدرسه برود. شما باید با توجه به شرایط خانوادگی تنبیهاتی را برای او در نظر بگیرید. به عنوان مثال می تواند به مدت یک ساعت کارهای منزل را انجام دهد.
مسأله مهم این است که تا وقتی شما مسئولیت بیدار کردن فرزندتان را قبول می کنید او تمایلی به تغییر اوضاع ندارد. ممکن است چند روز طول بکشد ولی سرانجام او خواهد فهمید که یا باید در رفتار خود تجدیدنظر کند و یا در انتظار عواقب آن باشد.
در صورتی که مدرسه برای تأخیر دانش آموز مجازاتی تعیین کرده با آن مخالفت نکنید. کودک شما باید مسئولیت کارهای خود را بپذیرد.
ـ زمان خواب
روانشناسان بر این عقیده اند که والدین باید ساعت خواب کودک خود را جلو بیندازند. یکی از بهترین روش هایی که می توانید از آن کمک بگیرید تعیین جایزه است. از فرزندتان بخواهید که در ظول هفته در زمان مشخصی برای مثال 10 شب به رختخواب برود و به او قول یک جایزه خوب در اخر هفته را بدهید.
شاید برای فرزندتان خوابیدن قبل از ساعت 11 سخت باشد ولی سر ساعت معین چراغ ها و وسایل الکتریکی را خاموش کنید. اگر فرزند شما توانست پنج روز پیاپی صبح ها به موقع بلند شود زمان خواب را یک ساعت عقب بکشید و در صورتی که دوباره صبح ها خواب ماند آن را تغییر دهید.
ـ دقت در تغذیه
یکی دیگر از مواردی که مادران باید دقت داشته باشند در تغذیه دانش آموران است. خوردن غذاهای چرب و سنگین به عنوان شام می تواند باعث خواب‌آلودگی کودکان شود و همین یکی از علل خواب ماندن دانش آموزان است. بهتر است تا برای شام از غذاهای ساده مانند سوپ و یا آش استفاده کنید.
منابع:
salamatnews.com
www.parenting.com
http://www.beytoote.com/baby/behavior-baby/waking-left-rib.html
چگونه با کودکم رفتار کنم، گاربر، استیفن، دانیلز گاربر، ماریان، فریدمن، روبین، مترجمان: شاهین خزعلی، هومن حسینی نیک، احمد شریفی تبریزی، انتشارات مروارید، 1384
گردآورنده: فریبا نقدی
